Lần đầu tiên, một diễn đàn cấp cao liên khu vực về Chương trình “Mỗi xã một sản phẩm” (OCOP) quy tụ hơn 17 quốc gia châu Á và châu Phi đã được tổ chức tại Hà Nội, Việt Nam vào ngày 15/7. Đây là sự kiện do Bộ Nông nghiệp và Môi trường Việt Nam phối hợp với Tổ chức Lương thực và Nông nghiệp Liên Hợp Quốc (FAO) đồng tổ chức, đánh dấu bước tiến quan trọng trong việc thúc đẩy hợp tác phát triển nông thôn giữa các nước đang phát triển.
Phát biểu tại diễn đàn, Phó Tổng Giám đốc FAO Beth Bechdol đánh giá cao nỗ lực của Việt Nam trong việc triển khai chương trình OCOP. Bà nhấn mạnh rằng đây không chỉ là một sáng kiến kinh tế địa phương, mà còn là nền tảng chiến lược cho phát triển nông nghiệp bền vững. Việc đa dạng hóa sản phẩm, tăng khả năng thích ứng, cũng như chia sẻ kinh nghiệm và tri thức giữa các quốc gia sẽ là chìa khóa để khu vực châu Á và châu Phi cùng nhau tiến bộ.
Tại khu vực châu Á - Thái Bình Dương, FAO đang tích cực hỗ trợ các quốc gia quảng bá sản phẩm OCOP đặc trưng, đồng thời nâng cao năng lực địa phương và thúc đẩy quá trình đưa sản phẩm nông nghiệp ra thị trường toàn cầu. “OCOP đã trở thành một trong những trụ cột chiến lược cho phát triển kinh tế nông thôn tại khu vực này”, bà khẳng định.
Không chỉ dừng lại ở đó, FAO đang triển khai sáng kiến “Mỗi quốc gia một sản phẩm ưu tiên” - một phiên bản quốc tế hóa của mô hình OCOP nhằm phát triển 56 sản phẩm nông nghiệp đặc thù. Đây là một phần trong nỗ lực nâng cao sinh kế, đồng thời khai thác hiệu quả tiềm năng, giá trị văn hóa và thế mạnh bản địa tại từng địa phương.
Thứ trưởng Bộ Nông nghiệp và Môi trường Trần Thanh Nam khẳng định rằng sự kiện là cơ hội để kết nối các sáng kiến toàn cầu và khu vực, nhất là trong việc thúc đẩy các mục tiêu “Bốn tốt hơn” (Sản xuất tốt hơn - Dinh dưỡng tốt hơn - Môi trường tốt hơn - Cuộc sống tốt hơn), phù hợp với định hướng phát triển nông nghiệp bền vững và toàn diện của Việt Nam.
Việt Nam hiện đang nổi lên như một hình mẫu trong thúc đẩy hợp tác giữa các quốc gia Nam - Nam, đặc biệt là trong việc chia sẻ mô hình, kinh nghiệm quản lý, chính sách và công nghệ nhằm phát triển sản phẩm OCOP. Diễn đàn lần này là bước khởi đầu cho một không gian đối thoại mới giữa Việt Nam và các nước châu Phi, những quốc gia cùng có nhu cầu phát triển nông nghiệp một cách hiệu quả và bền vững.
Theo ông Trần Thanh Nam, chương trình OCOP của Việt Nam không chỉ là một nhãn hiệu mà còn là hệ sinh thái gắn kết giữa Nhà nước, doanh nghiệp, hợp tác xã và cộng đồng. Mục tiêu là tạo ra chuỗi giá trị cạnh tranh, bao trùm và bền vững, giúp cải thiện thu nhập, nâng cao chất lượng sống cho người dân nông thôn.
Tính đến tháng 6/2025, cả nước đã có 16.855 sản phẩm OCOP đạt từ 3 sao trở lên. Trong đó, sản phẩm 3 sao chiếm 72,8%, sản phẩm 4 sao chiếm 26,7%, còn lại là 126 sản phẩm 5 sao. Các sản phẩm này không chỉ đáp ứng được tiêu chuẩn an toàn thực phẩm, mà còn được cải tiến về mẫu mã, bao bì thân thiện môi trường, phù hợp với thị hiếu tiêu dùng trong nước và quốc tế, từ đó góp phần gia tăng giá trị kinh tế và mở rộng quy mô sản xuất.
Thứ trưởng cũng nhấn mạnh sự cần thiết phải xây dựng một mạng lưới kết nối giữa các quốc gia để chia sẻ thông tin về công nghệ, chính sách và thị trường. Đây là điều kiện quan trọng để phát triển OCOP một cách bài bản, bền vững và hiệu quả.
Trong bối cảnh toàn cầu hóa, việc hợp tác ba bên, giữa các quốc gia, tổ chức quốc tế và khu vực tư nhân được kỳ vọng sẽ mang lại nguồn lực lớn về tài chính, kỹ thuật và tri thức bản địa, góp phần hiện thực hóa mục tiêu phát triển nông thôn. Thứ trưởng Trần Thanh Nam đặc biệt đề xuất thử nghiệm mô hình hợp tác công - tư - cộng đồng nhằm nâng cao hiệu quả thực thi chương trình OCOP.
Ông cũng đề xuất các quốc gia chú trọng đào tạo, bồi dưỡng năng lực cho đội ngũ quản lý, doanh nghiệp nhỏ, hợp tác xã ở khu vực nông thôn, đồng thời quan tâm hơn đến nhóm yếu thế như phụ nữ, người dân tộc thiểu số, người khuyết tật hay người cao tuổi.
Thông qua thông điệp video gửi đến diễn đàn, Tổng Giám đốc FAO Khuất Đông Ngọc một lần nữa tái khẳng định cam kết của FAO trong việc hỗ trợ châu Phi xóa đói giảm nghèo và cải thiện dinh dưỡng. Ông cho rằng, bằng cách hợp tác sâu rộng, các quốc gia hoàn toàn có thể biến những thách thức tại châu Phi thành cơ hội, đồng thời cùng nhau kiến tạo một mạng lưới lương thực xanh, minh bạch và phát triển bền vững cho tương lai.
