Thế hệ Gen Z và ý thức về bảo vệ môi trường
Trong những năm gần đây, người tiêu dùng trẻ, đặc biệt là thế hệ Gen Z, đã trở thành một lực lượng mạnh mẽ thúc đẩy làn sóng chuyển đổi xanh của các doanh nghiệp tại Việt Nam. Họ không chỉ quan tâm đến chất lượng sản phẩm mà còn đặc biệt chú trọng đến yếu tố môi trường, tính bền vững và trách nhiệm xã hội trong mỗi quyết định mua sắm. Các chuyên gia cho rằng, đây là dấu hiệu rõ ràng cho sự thay đổi trong thói quen tiêu dùng và những yêu cầu khắt khe hơn đối với các sản phẩm, dịch vụ của doanh nghiệp.
Theo khảo sát của TGM Research và Liên minh Tái chế Bao bì Việt Nam (PRO Việt Nam) năm 2024, hơn 85% nữ giới trong nhóm tuổi từ 15 đến 24 nhận thức được tầm quan trọng của việc giảm thiểu, tái sử dụng và tái chế rác thải đối với môi trường. Đây là một con số ấn tượng, cho thấy một sự thay đổi rõ rệt trong nhận thức của người tiêu dùng trẻ về các vấn đề môi trường.
Không chỉ dừng lại ở nhận thức, người tiêu dùng trẻ đã thực sự hành động, áp dụng quy tắc 3R (Giảm thiểu, Tái sử dụng, Tái chế) vào thói quen tiêu dùng hàng ngày. Các chuyên gia nhấn mạnh rằng hành động này không chỉ góp phần bảo vệ môi trường mà còn giúp tiết kiệm chi phí xử lý rác thải và giảm thiểu việc lãng phí tài nguyên thiên nhiên.
Đại diện Annam Gourmet – một thành viên của PRO Việt Nam cho biết, nhờ vào những nỗ lực trong việc khuyến khích khách hàng mang theo túi cá nhân và giảm thiểu sử dụng túi nhựa, chuỗi bán lẻ này đã giảm được hơn 9 triệu túi nhựa từ năm 2018.
Doanh nghiệp chủ động chuyển đổi xanh
Trước yêu cầu ngày càng cao từ người tiêu dùng trẻ, các doanh nghiệp đã và đang bắt đầu chuyển mình để đáp ứng xu hướng tiêu dùng xanh. Các chuyên gia trong ngành cho rằng, chuyển đổi xanh không chỉ là xu hướng mà là nhu cầu tất yếu nếu doanh nghiệp muốn duy trì sự cạnh tranh trong một thị trường ngày càng có yêu cầu cao về bảo vệ môi trường.
Theo ông Phạm Trung Thành, Trưởng ban đối ngoại Acecook Việt Nam, chuyển đổi xanh không chỉ giúp doanh nghiệp giảm thiểu rủi ro bị loại khỏi các thị trường xuất khẩu quan trọng mà còn tạo cơ hội xây dựng thương hiệu bền vững, gia tăng giá trị sản phẩm và thu hút các phân khúc khách hàng cao cấp."
Trong bối cảnh này, nhiều doanh nghiệp đã chủ động thay đổi chiến lược, như áp dụng các giải pháp tái chế bao bì, giảm thiểu sử dụng nhựa nguyên sinh và sử dụng nguyên liệu tái chế trong quá trình sản xuất. Một ví dụ điển hình là các thành viên của PRO Việt Nam đã bắt đầu sử dụng nhựa tái chế (rPET) trong bao bì sản phẩm, đồng thời hợp tác triển khai mô hình tuần hoàn "bottle-to-bottle", giúp giảm thiểu lượng rác thải nhựa và tối ưu hóa vòng đời của vật liệu.
Bà Nguyễn Thị Thu Trang, Giám đốc Trung tâm WTO và Hội nhập (Liên đoàn Thương mại và Công nghiệp Việt Nam), cho rằng, việc chuyển đổi sang mô hình sản xuất xanh đòi hỏi doanh nghiệp phải có vốn đầu tư lớn và công nghệ cao. Bà nhấn mạnh: "Các doanh nghiệp cần sự hỗ trợ từ các cơ quan chức năng về cơ chế, chính sách để thực hiện chuyển đổi một cách hiệu quả."
Phát triển bền vững từ chính sách hỗ trợ nhà nước
Nhằm thúc đẩy quá trình chuyển đổi xanh trong doanh nghiệp, Bộ Công Thương đã triển khai nhiều sáng kiến và chương trình, trong đó có Đề án tiêu dùng xanh, tiêu dùng bền vững. Chương trình này không chỉ giúp doanh nghiệp phát triển theo hướng bền vững mà còn khuyến khích người tiêu dùng tham gia vào việc bảo vệ môi trường.
Bà Lê Việt Nga, Phó Vụ trưởng Vụ Thị trường trong nước (Bộ Công Thương), cho biết: Chương trình hành động quốc gia chuyển đổi hệ thống lương thực thực phẩm minh bạch, trách nhiệm và bền vững sẽ giúp thiết lập một hệ thống từ sản xuất, chế biến, phân phối đến tiêu dùng thực phẩm.
Ngoài ra, các doanh nghiệp như Suntory PepsiCo Việt Nam cũng đang dẫn đầu trong việc cải tiến bao bì, giảm thiểu sử dụng nhựa nguyên sinh và tăng cường sử dụng nhựa tái chế. Bà Ngô Nữ Huyền Trang, Giám đốc Đối ngoại – Phụ trách Phát triển bền vững và Truyền thông của Suntory PepsiCo Việt Nam, cho biết: "Chúng tôi tin rằng giáo dục và nâng cao nhận thức cho cộng đồng, đặc biệt là thế hệ trẻ, thông qua các chiến dịch truyền thông xã hội là nền tảng quan trọng để thúc đẩy sự thay đổi trong hành vi tiêu dùng."
Với sự gia tăng nhận thức và hành động của người tiêu dùng trẻ, các doanh nghiệp buộc phải thay đổi để đáp ứng yêu cầu về bảo vệ môi trường và phát triển bền vững. Theo ông Nguyễn Gia Huy Chương, Giám đốc Công ty CP Tái chế Bao bì – PRO Việt Nam: "Các kế hoạch hành động sẽ cần được xây dựng cụ thể hơn, không chỉ tập trung vào bảo vệ môi trường mà còn thúc đẩy sự tham gia của các doanh nghiệp, tổ chức và thế hệ trẻ."
Chuyển đổi xanh không phải là một xu hướng tạm thời mà là một chiến lược dài hạn. Do đó, việc xây dựng một nền tảng bền vững cho doanh nghiệp và xã hội đòi hỏi sự tham gia của tất cả các bên, từ cơ quan nhà nước, doanh nghiệp đến người tiêu dùng. Chính hành động của người tiêu dùng trẻ đang tạo ra những động lực mạnh mẽ để các doanh nghiệp nhanh chóng chuyển đổi và đáp ứng những thách thức về môi trường trong thời đại mới./.
