Theo Quyết định số 763/QĐ-TTg ngày 15/4/2025, do Phó Thủ tướng Chính phủ Lê Thành Long ký ban hành phê duyệt, khu vực lập quy hoạch có tổng diện tích trên 132.000ha, thuộc địa giới hành chính của hai huyện Na Hang và Lâm Bình, tỉnh Tuyên Quang.
Quy hoạch Khu bảo tồn thiên nhiên Na Hang – Lâm Bình nhằm kết nối các di tích lịch sử văn hóa, danh lam thắng cảnh, làng bản truyền thống trong vùng với Danh lam thắng cảnh quốc gia đặc biệt Hồ Ba Bể (huyện Ba Bể, tỉnh Bắc Kạn). Đây là bước quan trọng hướng tới việc xây dựng hồ sơ khoa học “Khu Di sản thiên nhiên Ba Bể – Na Hang” trình UNESCO công nhận là Di sản thiên nhiên thế giới.
Mục tiêu lập quy hoạch nhằm cụ thể hóa Quy hoạch tỉnh Tuyên Quang thời kỳ 2021 - 2030, tầm nhìn đến năm 2050, Quy hoạch hệ thống du lịch thời kỳ 2021 - 2030, tầm nhìn đến năm 2045; hình thành kết nối giữa các di tích lịch sử - văn hóa với các danh lam thắng cảnh, làng, bản truyền thống khác trong khu vực lập quy hoạch, tạo lập vùng cảnh quan tự nhiên - văn hóa - lịch sử nổi trội, đưa Khu bảo tồn thiên nhiên Na Hang - Lâm Bình trở thành khu du lịch trọng điểm của tỉnh Tuyên Quang, kết nối với các di tích, danh lam thắng cảnh khác của tỉnh và vùng Đông Bắc thành chuỗi sản phẩm du lịch đặc sắc.
Bảo tồn, tôn tạo và phát huy giá trị đa dạng sinh học, cảnh quan, văn hóa, lịch sử, khảo cổ tiêu biểu của Danh lam thắng cảnh quốc gia đặc biệt Khu bảo tồn thiên nhiên Na Hang - Lâm Bình, các giá trị di sản văn hóa của cộng đồng các dân tộc sống trong khu vực di tích; cùng với Danh lam thắng cảnh quốc gia đặc biệt Vườn quốc gia Hồ Ba Bể, huyện Ba Bể, tỉnh Bắc Kạn hướng tới mục tiêu hồ sơ khoa học "Khu Di sản thiên nhiên Ba Bể - Na Hang" được Tổ chức Giáo dục, Khoa học và Văn hóa của Liên hiệp quốc (UNESCO) công nhận là di sản thế giới.
Xác định ranh giới các khu vực bảo vệ, phát huy giá trị của Danh lam thắng cảnh Khu bảo tồn thiên nhiên Na Hang - Lâm Bình; tạo cơ sở để quản lý, phân khu chức năng và xác định chỉ tiêu sử dụng đất cho từng khu vực…
Khu vực nghiên cứu lập quy hoạch thuộc địa giới hành chính các xã và thị trấn của huyện Lâm Bình và huyện Na Hang, tỉnh Tuyên Quang; bao gồm: các xã: Khuôn Hà, Thượng Lâm, Phúc Yên và thị trấn Lăng Can (huyện Lâm Bình); các xã: Năng Khả, Thanh Tương, Sơn Phú, Đà Vị, Hồng Thái, Thượng Nông, Thượng Giáp, Yên Hoa, Côn Lôn, Sinh Long, Khâu Tinh và thị trấn Na Hang (huyện Na Hang); diện tích khoảng 132.142,59 ha.
Quy mô quy hoạch là toàn bộ diện tích 61.349,11 ha Khu vực khoanh vùng bảo vệ I và II của Danh lam thắng cảnh quốc gia đặc biệt Khu bảo tồn thiên nhiên Na Hang - Lâm Bình; thuộc địa giới hành chính các xã: Khuôn Hà, Thượng Lâm, thị trấn Lăng Can (huyện Lâm Bình) và các xã: Năng Khả, Thanh Tương, Sơn Phú, Hồng Thái, Thượng Nông, Thượng Giáp, Yên Hoa, Côn Lôn, Sinh Long, Khâu Tinh, thị trấn Na Hang (huyện Na Hang).
Tính chất khu vực lập quy hoạch: Là Danh lam thắng cảnh quốc gia đặc biệt; khu bảo tồn thiên nhiên; địa điểm tiềm năng phát triển thành khu du lịch quốc gia; thuộc vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi.
Tại Quyết định, Phó Thủ tướng giao UBND tỉnh Tuyên Quang có trách nhiệm bố trí nguồn vốn, phê duyệt dự toán chi phí lập quy hoạch và các chi phí khác có liên quan đến công tác lập quy hoạch; phân công cơ quan chủ đầu tư; lựa chọn đơn vị tư vấn lập quy hoạch theo đúng quy định của pháp luật.
UBND tỉnh Tuyên Quang chủ trì, phối hợp với Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch và các bộ, ngành liên quan tổ chức lập, trình phê duyệt đồ án quy hoạch theo đúng quy định của Luật Di sản văn hóa và quy định pháp luật liên quan; chịu trách nhiệm và bảo đảm thực hiện nghiêm, đầy đủ quy định về lấy ý kiến cộng đồng, chuyên gia, nhà khoa học về bảo tồn, cảnh quan, kiến trúc và các cơ quan, tổ chức, cá nhân liên quan tại địa phương trong quá trình tổ chức lập quy hoạch./.
Khu bảo tồn thiên nhiên Na Hang - Lâm Bình nằm giữa những cánh rừng đại ngàn dọc đôi bờ sông Gâm và sông Năng, nơi đây có hệ sinh thái đa dạng với nhiều loài động vật, thực vật quý hiếm, nhiều hang động kỳ thú; những thác nước tự nhiên thơ mộng, cảnh quan thiên nhiên huyền ảo, khí hậu trong lành và nhiều phong tục văn hóa đặc sắc của đồng bào các dân tộc thiểu số Tày, Dao, H’Mông, Pà Thẻn...
Khu bảo tồn được phân bố ở các xã Lăng Can, Khuôn Hà, Thượng Lâm, Phúc Yên (huyện Lâm Bình) và Năng Khả, Thanh Tương, Sơn Phú, Hồng Thái, Thượng Nông, Thượng Giáp, Yên Hoa, Côn Lôn, Sinh Long, Khâu Tinh, thị trấn Na Hang (huyện Na Hang).
Khu bảo tồn có hệ động vật phong phú và đa dạng sinh học về thành phần, chủng loại, cũng như về số lượng cá thể; trong đó có loài Voọc mũi hếch là loài đặc hữu của Việt Nam, đã được ghi trong sách đỏ thế giới. Tại đây có gần 1.200 loài thực vật bậc cao và là khu vực nhiều rừng nguyên sinh có nguồn gene thực vật phong phú, tính đa dạng sinh học cao.
Khu bảo tồn thiên nhiên Na Hang – Lâm Bình có các danh thắng cảnh nổi tiếng như: Thượng Lâm, hang Nà Chao, Pác Khoang, thác Pác Ban, Pác Hẩu, Khuổi Nhi… Nơi đây có nhiều di chỉ khảo cổ thời đại đồ đá mới và kim khí, là vùng đất sinh sống của đồng bào các dân tộc Tày, Dao, Mông và nhiều dân tộc khác với những nét văn hóa truyền thống độc đáo còn được lưu giữ.
