Duy trì quy trình sản xuất nông nghiệp an toàn
Theo thống kê của ngành Nông nghiệp tỉnh Quảng Ninh, hiện toàn tỉnh này có trên 62.000ha trồng trọt, trên 32.000ha nuôi trồng thuỷ sản và 175.000ha rừng sản xuất, cùng đàn gia súc, gia cầm khá lớn.
Với dư địa sản xuất này, rất nhiều nông hộ, doanh nghiệp nông nghiệp đã ứng dụng công nghệ sinh học vào xử lý môi trường, lên men thức ăn, ủ phân hữu cơ… thay vì sử dụng chất gốc hoá học như trước đây.
Cụ thể, trên địa bàn toàn tỉnh có gần 38.000 cơ sở chăn nuôi, trong đó trên 400 trang trại, nhiều cơ sở được chứng nhận VietGAP và cơ sở/vùng được cấp chứng nhận an toàn dịch bệnh. 100% các trang trại, cơ sở chăn nuôi tập trung có báo cáo đánh giá tác động môi trường hoặc giấy phép môi trường/kế hoạch bảo vệ môi trường.
Đến thời điểm hiện tại, đã có khoảng 93,24% hộ thực hiện thu gom, có áp dụng các biện pháp xử lý như sử dụng đệm lót sinh học, xây dựng công trình khí sinh học (biogas), ủ phân hữu cơ, thu gom và dọn rửa vệ sinh hàng ngày.
Trên lĩnh vực nông nghiệp, toàn tỉnh Quảng Ninh hiện có khoảng 1.100ha cây trồng duy trì sản xuất theo quy trình sản xuất nông nghiệp an toàn, trong đó có 322,35ha diện tích đã được cấp giấy chứng nhận VietGAP; 90ha lúa và 329ha quế được cấp giấy chứng nhận sản xuất hữu cơ…
Điển hình như, mô hình trồng quế hữu cơ từ khi được triển khai tại một số địa phương cấp huyện cũ tại: Tiên Yên, Đầm Hà, Ba Chẽ, Bình Liêu đã giúp nâng cao giá trị nông sản, tăng thu nhập cho người dân.
Được biết, những giai đoạn trước đây, việc canh tác trồng quế của người dân chủ yếu theo phương pháp truyền thống, sử dụng giống tự chọn, phân bón và thuốc hóa học chưa đúng kỹ thuật, dẫn đến lãng phí tài nguyên, chất lượng sản phẩm không đồng đều, ảnh hưởng đến môi trường sinh thái.
Với sự đồng hành, hướng dẫn của các đơn vị chuyên môn thuộc Sở Nông nghiệp và Môi trường và Sở Khoa học và Công nghệ, người dân đã mạnh dạn chuyển hướng sang canh tác quế theo tiêu chuẩn hữu cơ.
Ông Chíu Dì Sếnh, một trong những hộ tiên phong trồng quế hữu cơ tại bản Tài Lý Sáy, xã Quảng Tân, chia sẻ: “Chúng tôi chỉ sử dụng phân bón hữu cơ như phân chuồng ủ hoai mục, men vi sinh, không dùng phân hóa học; sâu bệnh được xử lý bằng phương pháp thủ công kết hợp các chế phẩm sinh học. Nhờ đó, cây quế nâng cao khả năng kháng bệnh tự nhiên và đảm bảo chất lượng đầu ra. Trồng theo phương pháp hữu cơ tuy vất vả hơn, nhưng được giá bán cao, đất không bị bạc màu, sức khỏe người dân cũng được bảo vệ. Các hợp tác xã thu mua sản phẩm với giá tốt vì chất lượng quế cao, đạt tiêu chuẩn an toàn”.
Qua rà soát đến thời điểm hiện tại, toàn xã Quảng Tân đã có hàng trăm ha quế hữu cơ, với sản lượng tăng ổn định theo từng năm. Đầu ra của sản phẩm được các công ty ký kết thu mua sản phẩm, giúp người dân yên tâm mở rộng diện tích trồng.
Địa phương này cũng đang hướng tới trở thành một trong những vùng trọng điểm phát triển vùng trồng 3.000ha quế hữu cơ theo Đề án "Phát triển nông nghiệp hữu cơ tỉnh Quảng Ninh đến năm 2025, định hướng đến năm 2030.
Nhằm tiếp tục các mục tiêu sản xuất nông nghiệp gắn với bảo vệ môi trường, ngành Nông nghiệp và Môi trường tỉnh Quảng Ninh đang tích cực khuyến khích các địa phương vận động người dân tận dụng phụ phẩm nông nghiệp làm thức ăn chăn nuôi, làm phân bón cải tạo đất; tiến hành những mô hình điểm nông nghiệp xanh, sạch, áp dụng chương trình quản lý dịch hại trên đồng ruộng, qua đó, giảm đến 15% lượng thuốc bảo vệ thực vật gốc bất lợi với môi trường; chuyển đổi cơ cấu cây trồng theo hướng giảm cây ngập nước, tăng cây trồng trên cạn…
Cùng với đó, nhân rộng các mô hình sản xuất phân hữu cơ, kết hợp ủ vi sinh để xử lý phế phẩm nông nghiệp như mô hình ứng dụng công nghệ sinh học sản xuất phân hữu cơ từ bã thải của quá trình sản xuất miến dong, mùn keo, vỏ keo…
Đồng thời, xây dựng và triển khai các mô hình điểm về ứng dụng quản lý dịch hại tổng hợp IPM trên các cây trồng (lúa, rau, cây ăn quả,...) để giảm từ 1 tới 2 lần phun thuốc bảo vệ thực vật và tăng trung bình 10% năng suất cây trồng, góp phần bảo vệ môi trường.
Tập trung hình thành các vùng sản xuất nông nghiệp sạch
Trong sản xuất nông nghiệp hiện nay, nông dân Quảng Ninh đã hình thành thói quen coi côn trùng là đối tác quan trọng, không diệt trừ mà để cho chúng phát triển cộng sinh, tạo ra sự đa dạng sinh học, từ đó, tài nguyên được khai thác, sử dụng hiệu quả, tiết kiệm, tạo ra sản phẩm an toàn, chất lượng, giảm thiểu được chất thải gây ô nhiễm môi trường, bảo vệ hệ sinh thái và sức khỏe con người.
Một số địa phương đặc thù đang khuyến khích người dân sản xuất hướng phát triển nông nghiệp sinh thái, nông nghiệp hữu cơ, tuần hoàn có cấp mã vùng trồng, truy xuất nguồn gốc.
Cụ thể, mới đây Trung tâm Khuyến nông tỉnh Quảng Ninh đã triển khai dự án “Xây dựng mô hình trồng, thâm canh cây na mới theo VietGAP” với quy mô 8ha tại xã Đầm Hà.
Tính đến hết tháng 9/2025, hơn 23.000 cây giống na QN-D1 và na bở Đông Triều đã được cấp phát đến các hộ tham gia mô hình.
Là một trong ba cây ăn quả chủ lực của tỉnh này với diện tích trên 1.220ha. Việc triển khai mô hình trồng na theo tiêu chuẩn VietGAP từng bước giúp Đầm Hà hình thành vùng trồng tập trung tại khu vực phía Đông của tỉnh Quảng Ninh, đáp ứng nhu cầu ngày càng cao của thị trường và tạo tiền đề cho việc xuất khẩu trong tương lai.
Theo kỹ sư Nguyễn Văn Phú, Trung tâm Khuyến nông tỉnh Quảng Ninh, sau 1,5 tháng trồng, tỷ lệ sống của cây đạt trên 95%, cây sinh trưởng khỏe. Theo kế hoạch, cây na cho thu hoạch sau 3 năm, năng suất dự kiến từ 0,7 tấn/ha trở lên, mang lại hiệu quả kinh tế cao hơn ít nhất 15% so với sản xuất truyền thống. Dự kiến, có 7 cơ sở sản xuất với diện tích hơn 16ha sẽ được cấp chứng nhận đạt tiêu chuẩn VietGAP, chiếm hơn 80% quy mô mô hình.
Theo kế hoạch triển khai Đề án “Phát triển nông nghiệp hữu cơ tỉnh Quảng Ninh đến năm 2025, định hướng đến năm 2030”, thời gian tới, tỉnh tiếp tục tập trung hình thành các vùng sản xuất nông nghiệp sạch trên cơ sở lựa chọn sản phẩm nông nghiệp chủ lực, có lợi thế cạnh tranh. Đồng thời nâng cao năng suất, tăng giá trị và khả năng cạnh tranh của sản phẩm, khai thác hiệu quả các tiềm năng, lợi thế của từng địa phương để phát triển bền vững, gắn sản xuất với chế biến cũng như nhu cầu của thị trường trong nước và xuất khẩu.
Song song với đó, nhằm thực hiện chiến lược trồng trọt quốc gia đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2050, tỉnh Quảng Ninh đang đặt ra hàng loạt các mục tiêu cụ thể như: Duy trì sản lượng lương thực cây có hạt ổn định ở mức trên 218.000 tấn/năm; tốc độ tăng trưởng giá trị trồng trọt đạt khoảng 3%/năm; phấn đấu giá trị sản xuất trên mỗi ha đất trồng trọt đạt tối thiểu 150 triệu đồng/năm; tập trung gia tăng diện tích sản xuất theo tiêu chuẩn, bảo vệ môi trường, giảm phát thải khí nhà kính. Qua đó, góp phần đẩy mạnh phát triển kinh tế nông thôn, bảo đảm an ninh lương thực và ổn định xã hội.
