Báo cáo quý I năm 2025 của Cục Thống kê cho thấy sự tăng trưởng rõ rệt của ngành lâm nghiệp. Trong tháng 3, diện tích rừng trồng mới tập trung nước cả nước ước đạt 24,5 nghìn ha, tăng 24,1% so với cùng kỳ năm trước, số cây lâm nghiệp trồng phân tán đạt 10,8 triệu cây, tăng 1,7%; sản lượng gỗ khai thác đạt 1.684,7 nghìn m3, tăng 13,1%.
Để thúc đẩy sự tăng trưởng của ngành lâm nghiệp, việc tập trung phát triển lâm nghiệp theo hướng bền vững là vô cùng quan trọng.
“Chương trình phát triển lâm nghiệp bền vững giai đoạn 2021-2025” đã đặt mục tiêu đưa lâm nghiệp trở thành ngành kinh tế - kỹ thuật hiện đại, phát triển lâm nghiệp phải đi đôi với bảo vệ và sử dụng bền vững diện tích rừng. Khi đó, người dân có thể yên tâm sống tốt từ rừng, đồng thời duy trì đa dạng sinh học, bảo vệ hệ sinh thái và giảm thiểu tác động tiêu cực của thiên tai, biến đổi khí hậu, góp phần bảo vệ quốc phòng, an ninh.
Tại Thanh Hóa, nhờ triển khai những chính sách hỗ trợ, ngành lâm nghiệp của tỉnh đang có những tín hiệu tăng trưởng tích cực. Xác định đưa lâm nghiệp trở thành ngành kinh tế mũi nhọn, Thanh Hóa định hướng phát triển ngành theo hướng bền vững. Tỉnh tập trung vào quản lý, bảo vệ, phát triển và sử dụng hiệu quả tài nguyên rừng, đồng thời thúc đẩy chế biến lâm sản, dịch vụ môi trường rừng và du lịch sinh thái.
Báo cáo của Sở Nông nghiệp và Môi trường tỉnh Thanh Hóa cho thấy, công tác tái sinh rừng đạt 136.000 ha/năm, vượt 36% so với chỉ tiêu; trồng rừng tập trung đạt 260.000 ha/năm, góp phần phủ xanh đất trống, đồi trọc, cải thiện cảnh quan thiên nhiên và môi trường.
Ứng dụng công nghệ cao vào quá trình phát triển lâm nghiệp bền vững cũng đã được nhiều địa phương áp dụng. Đây cũng là một yếu tố để các doanh nghiệp nước ngoài xem xét trước khi quyết định nhập khẩu gỗ nhằm đảo bảo minh bạch nguồn gốc sản phẩm. Được phát triển từ năm 2017, Hệ thống truy xuất nguồn gốc gỗ hợp pháp Việt Nam Itwood là phần mềm công nghệ nhằm truy xuất nguồn gốc gỗ, giúp nâng cao hiệu quả quản lý gỗ hợp pháp theo tiêu chuẩn quốc tế, góp phần minh bạch hóa và tự động hóa thông tin sản phẩm gỗ.
Hiện nay đã có 5 tỉnh gồm Bắc Giang, Lạng Sơn, Phú Thọ, Tuyên Quang và Yên Bái thực hiện thí điểm sử dụng ứng dụng này. Các cán bộ chi cục kiểm lâm địa phương cũng đã được tham gia các buổi tập huấn sử dụng hệ thống để quản lý lâm nghiệp.
Theo thống kê của Tổ chức chứng nhận chứng chỉ rừng quốc tế PEFC, tính đến tháng 2/2025, trên cả nước có 639.199 ha rừng đạt chứng chỉ quản lý rừng bền vững, chỉ chiếm khoảng 4,3% tổng diện tích rừng. Ngành gỗ là một trong những mặt hàng xuất khẩu quan trọng của Việt Nam, đòi hỏi những yêu cầu cao về quy trình sản xuất, trong đó có sản xuất bền vững. Mặc dù nhiều địa phương đã đưa ra các giải pháp để mở rộng quy mô lâm nghiệp bền vững nhưng diện tích rừng đang được phát triển theo hướng này vẫn còn rất khiêm tốn.
Vào đầu tháng 3/2025, Bộ Nông nghiệp và Môi trường đã tổ chức cuộc họp với các cơ quan trong lĩnh vực lâm nghiệp để tìm ra hướng đi cho lâm nghiệp bền vững. Tại cuộc họp, các đại biểu tham dự đã đặt ra những khó khăn mà ngành lâm nghiệp đang phải đối mặt trước đòi hỏi phát triển bền vững.
Một trong những khó khăn lớn nhất là thiếu đầu tư tài chính. Các dự án bảo vệ rừng, phát triển rừng trồng và nghiên cứu khoa học chưa được đầu tư đầy đủ. Việc huy động vốn cho rừng bền vững gặp khó khăn do chu kỳ sản xuất dài và lợi ích kinh tế không thể thu hồi ngay lập tức.
Thiếu nhân lực chuyên môn cũng là một yếu tố gây cản trở cho phát triển lâm nghiệp bền vững. Ngành đang thiếu nhân lực có trình độ cao trong nghiên cứu, quản lý và khai thác bền vững rừng. Hơn nữa, lực lượng bảo vệ rừng thiếu chế độ đãi ngộ hợp lý, khiến công việc khó thu hút nhân sự chất lượng.
Bộ trưởng Bộ Nông nghiệp và Môi trường Đỗ Đức Duy cho rằng, muốn tháo gỡ được vướng mắc thì phải nhận diện rõ từng vấn đề, thực hiện từng bước một, có kế hoạch rõ ràng và hành động phải quyết liệt. Trước mắt, cần rà soát và hoàn thiện thể chế chính sách để xử lý mâu thuẫn và chồng chéo giữa các lĩnh vực như đất đai, bảo tồn thiên nhiên, đa dạng sinh học.
Ngoài ra, Bộ trưởng nhấn mạnh việc nghiên cứu và phát triển các mô hình kinh tế dưới tán rừng, như du lịch sinh thái và trồng các loại cây có giá trị cao. Các mô hình này không chỉ bảo vệ rừng mà còn mang lại nguồn thu ổn định cho cộng đồng dân cư. Việc tuyên truyền, nâng cao nhận thức về vai trò của rừng và lợi ích của việc bảo vệ tài nguyên rừng cũng cần được chú trọng. Các mô hình cộng đồng tham gia bảo vệ rừng, như khoán dịch vụ bảo vệ rừng cho cộng đồng dân cư, cần được mở rộng và cải tiến.
