Nằm sát bên những tòa cao ốc hiện đại, vùng trồng hoa ven sông Hồng là một trong những “lá phổi xanh” hiếm hoi giữa lòng Hà Nội. Không chỉ cung cấp hoa cho thị trường thủ đô và các tỉnh lân cận, nơi đây còn là sinh kế của hàng trăm hộ dân suốt nhiều thế hệ.
Những năm gần đây, khi thiên tai ngày càng trở nên cực đoan và khó lường, những người nông dân trồng hoa, trồng đào, quất... gần như đang phải đơn độc chống chọi. Không có bảo hiểm nông nghiệp, hỗ trợ sau thiên tai còn hạn chế, thu nhập bấp bênh khiến cuộc sống của họ luôn trong tình trạng chênh vênh, phụ thuộc hoàn toàn vào thời tiết.
Ghi nhận từ đêm 29 đến sáng 30/9, mưa lớn dồn dập trút xuống Hà Nội, cùng thời điểm đập thủy điện ở các thượng nguồn xả lũ khiến mực nước sông Hồng dâng cao đột ngột. Chỉ sau một đêm, nước tràn qua bờ bãi, nhấn chìm hàng chục héc-ta ruộng hoa ven sông nơi hàng trăm hộ dân phường Phú Thượng (Tây Hồ, Hà Nội) đang bước vào giai đoạn cuối cùng trước thu hoạch.
Hiện tại, sau hơn hai ngày mưa lớn, mực nước sông Hồng đang bắt đầu có dấu hiệu rút, song nhiều vườn hoa của người dân khu vực chân cầu Nhật Tân vẫn trong cảnh ngập úng. Một số hộ phải dùng thuyền nhỏ để ra ruộng theo dõi tình hình cây trồng, thậm chí dựng tạm cọc gỗ, buộc dây giữ cây không bị đổ rạp. Nhưng nếu nước không rút kịp trong vài ngày tới, toàn bộ số hoa này vẫn có thể bị hư hại hoàn toàn do úng rễ hoặc thối ngọn.
Tại chân cầu Nhật Tân, ông Xuân, một hộ dân trồng hoa gần nhiều thế hệ, bần thần nhìn khu ruộng ngập sâu gần nửa mét. Những luống đào mà ông cất công chăm sóc suốt nhiều tháng giờ chỉ còn lấp ló ngọn cây.
“Năm ngoái, cũng đúng thời điểm này, cơn bão Yagi tràn về. Sáng còn thấy hoa, chiều về đã chỉ còn trơ gốc. Cả mấy sào hoa coi như mất sạch khiến gia đình phải gồng gánh số nợ do vay mượn trồng hoa. Mấy chục năm làm nông tôi chưa bao giờ thấy thời tiết thất thường và khắc nghiệt đến thế. Giờ lại sắp lặp lại đúng cảnh cũ”, ông Xuân bất lực chia sẻ.
Rất may vườn đào nhà ông Xuân nằm ở khu vực cao nên chỉ ngập một phần, thế nhưng ông Xuân vẫn rất lo sợ khi nước rút cây sẽ không sống nổi.
Không may mắn như nhà ông Xuân, luống hoa Cúc họa mi của cô Đường (phường phú thượng) đã ngập tới hơn 1m, nguy cơ mất trắng trong vụ thu hoạch sắp tới. Cô Đường phải liên tục dùng tay hất nước lên lá để khi nước rút hoa vẫn có cơ hội thu hoạch.
Cô đường chia sẻ: “Bằng giờ bày tháng sau là vườn cúc hoạ mi thu hoạch, chẳng ngờ sau trận mưa lớn, cả mấy luống ngập hết giờ cố gắng cứu được bao nhiêu gỡ gạc thì tốt”.
Cô Đường kể lại, năm ngoái trong trận bão Yagi, toàn bộ hoa màu của gia đình từ cúc họa mi đến các vườn đào gần đến kỳ chăm nụ đều bị nước lũ nhấn chìm chỉ sau một đêm. Không kịp trở tay, cô đành bất lực nhìn công sức suốt nhiều tháng tan theo dòng nước, thiệt hại khi ấy lên tới gần 400 triệu đồng.
Hiện tại, 7 sào ruộng trồng Đào của cô Đường là bị ngập sâu nhất khiến cô vô cùng lo lắng, không biết khi nước rút có gỡ gạc được chút gì cho vụ Tết Nguyên đán sắp tới hay không.
Ký ức về cơn bão Yagi năm ngoái vẫn còn in đậm trong tâm trí nhiều người dân Phú Thượng. Theo thống kê, bão Yagi đã gây thiệt hại kinh tế ở Hà Nội lên tới gần 2.300 tỷ đồng. Trong đó, nhiều loại cây trồng đặc trưng của thành phố như đào Nhật Tân, quất Tứ Liên thiệt hại nặng nề, riêng hoa – cây cảnh bị thất thu khoảng 25 tỷ đồng. TP Hà Nội sau đó đã trích hơn 46 tỷ đồng từ ngân sách để hỗ trợ người dân trồng cây cảnh và vật nuôi bị ảnh hưởng. Cụ thể, diện tích cây quất cảnh bị thiệt hại trên 70% được hỗ trợ 90 triệu đồng/ha; thiệt hại từ 30 đến 70% được hỗ trợ 45 triệu đồng/ha.
Tuy nhiên, theo người dân, những khoản hỗ trợ đó chỉ mang tính chất “cứu ngắn hạn”, chưa đủ để bù lại vốn liếng, công sức đầu tư, và quan trọng hơn là giúp họ duy trì sản xuất ổn định. Khi thời tiết ngày càng thất thường, mưa lũ đến sớm và dồn dập, người trồng hoa ven sông vẫn chưa có phương án ứng phó bền vững, từ cơ sở hạ tầng tiêu thoát nước cho đến chính sách hỗ trợ dài hơi.
Bên cạnh đó, cơn bão số 11 đang nhăm nhe ngoài Biển Đông có nguy cơ đe dọa vào Việt Nam thời gian tới. Nếu không có sự đồng hành từ chính quyền và ngành nông nghiệp, thì mỗi mùa mưa lũ, ký ức về bão Yagi sẽ không chỉ là nỗi ám ảnh, mà còn là dự báo lặp lại với những ruộng hoa chìm trong nước và người nông dân lại lặng lẽ gánh thêm một mùa trắng tay.
