Trong khuôn khổ kỳ họp thứ 9, sáng 7/5, Quốc hội đã thảo luận tại hội trường về dự thảo Luật Việc làm (sửa đổi). Nội dung tại dự thảo được nhiều đại biểu quan tâm liên quan đến quy định doanh nghiệp đóng BHTN cho người lao động.
Thảo luận về điều kiện hưởng BHTN, đại biểu Võ Mạnh Sơn (đoàn Thanh Hóa) dẫn quy định: Đã đóng BHTN từ đủ 12 tháng trở lên trong thời gian 24 tháng trước khi chấm dứt hợp đồng lao động, hợp đồng làm việc hoặc chấm dứt làm việc theo quy định của pháp luật.
Trường hợp người lao động làm việc theo hợp đồng lao động có thời hạn từ đủ 1 tháng đến dưới 12 tháng thì phải đóng đủ 12 tháng trở lên trong thời gian 36 tháng trước khi chấm dứt hợp đồng lao động.
"Tuy nhiên, trên thực tế, một số doanh nghiệp đã khấu trừ lương của người lao động hàng tháng để đóng BHTN cho người lao động, nhưng doanh nghiệp không thực hiện nghĩa vụ đóng này. Từ đó, dẫn đến tình trạng khi người lao động nghỉ việc không thể chốt sổ bảo hiểm xã hội, BHTN nên không được hưởng BHTN", đại biểu Võ Mạnh Sơn nêu.
Đây cũng là thực trạng được Bộ Nội vụ xác minh, làm rõ. Theo Bộ Nội vụ, thời gian qua, mặc dù cơ quan BHXH thực hiện nhiều giải pháp nhằm hạn chế tình trạng chậm đóng, trốn đóng BHXH, BHYT, BHTN. Tuy nhiên, tình trạng chậm đóng, trốn đóng BHXH, BHYT, BHTN vẫn còn diễn ra ở nhiều doanh nghiệp, địa phương, bình quân trên 10.000 tỉ đồng/năm.
Đặc biệt vẫn còn tình trạng chậm đóng, trốn đóng bảo hiểm diễn ra thời gian dài, khó có khả năng thu hồi, ảnh hưởng tới việc giải quyết chế độ BHXH của người lao động.
Chẳng hạn, mới đây, hàng trăm công nhân từng làm việc tại Công ty TNHH May Minh Hoàng 2 (KCN Điện Nam - Điện Ngọc, tỉnh Quảng Nam) đã tập trung trước cổng công ty để yêu cầu giải quyết quyền lợi khi nghỉ việc.
Theo đó, bên cạnh 50% số tiền thưởng Tết Nguyên đán 2025 công ty hứa trả vào ngày 31-3-2025 nhưng không thực hiện, điều người lao động bức xúc hơn cả là khoản nợ BHXH, BHYT, BHTN kéo dài 33 tháng (tổng số tiền hơn 10,3 tỉ đồng) khiến họ không thể chốt sổ BHXH để hưởng trợ cấp thất nghiệp và tham gia tiếp BHXH khi tìm công việc mới.
Tương tự, tại TP. Hồ Chí Minh, hơn 300 lao động cũng bị Công ty TNHH SX-TN-DV Vinh Thông (KCN Tân Bình, TP HCM) nợ BHXH, BHYT, BHTN kéo dài gần 3 năm khiến người lao động không được hưởng các quyền lợi liên quan.
Tại buổi thảo luận, đại biểu Sơn cho hay: "Trách nhiệm thu BHTN là của cơ quan bảo hiểm xã hội, xử lý hành vi trốn đóng, nợ đọng… là của cơ quan quản lý nhà nước. Nhưng khi cơ quan bảo hiểm xã hội, cơ quan quản lý nhà nước không xử lý được hành vi vi phạm của doanh nghiệp lại không cho người lao động được hưởng BHTN là chưa đảm bảo sự công bằng đối với người lao động".
Để bảo vệ quyền lợi người lao động, đại biểu Sơn đã đề xuất cần bổ sung quy định: trong trường hợp người sử dụng lao động đã thu tiền BHTN của người lao động đủ 12 tháng trở lên trong vòng 24 tháng trước khi chấm dứt hợp đồng lao động, hợp đồng làm việc hoặc kết thúc công việc theo quy định pháp luật, thì người lao động vẫn được xem xét hưởng quyền lợi BHTN.
Đối với người lao động làm việc theo hợp đồng có thời hạn từ đủ 1 tháng đến dưới 12 tháng, đại biểu Sơn kiến nghị quy định người sử dụng lao động đã thu tiền BHTN đủ 12 tháng trong thời gian 36 tháng trước khi chấm dứt hợp đồng, nhằm đảm bảo chế độ cho nhóm lao động này.
Bên cạnh đó, đại biểu Sơn nhấn mạnh rằng, khi người sử dụng lao động có hành vi vi phạm, cơ quan chức năng cần có biện pháp xử lý phù hợp như xử phạt hành chính, tính lãi chậm nộp, hoặc cưỡng chế thu hồi khoản nợ BHTN nhằm đảm bảo quyền lợi chính đáng cho người lao động.
