Trong bối cảnh Đồng bằng sông Cửu Long (ĐBSCL) đang chịu tác động kép của biến đổi khí hậu và ô nhiễm đất – nước, các giải pháp khoa học, công nghệ và quản trị xanh được xem là chìa khóa tái thiết hệ sinh thái nông nghiệp, nâng cao thu nhập cho nông dân và củng cố vai trò trung tâm lương thực quốc gia của vùng.
Ngày 5/11, Hội thảo tiếp tục chương trình làm việc với nhiều báo cáo chuyên đề từ các nhà khoa học trong nước và quốc tế. Trọng tâm thảo luận xoay quanh các giải pháp phục hồi đất, nâng cao chất lượng canh tác lúa hữu cơ, quản lý dịch hại thân thiện môi trường, tối ưu tưới tiêu và giảm ô nhiễm trong nông nghiệp bền vững.
Các chuyên đề đầu tiên tập trung vào phân bón hữu cơ và quản lý đất. Nhiều nghiên cứu về địa hoá học đất, quản lý tầng đất sâu, tái tạo chất hữu cơ và tăng cường độ phì cho hệ canh tác lúa nước được trình bày. Các giải pháp tái sử dụng rơm rạ, ứng dụng Silic trong cải thiện dinh dưỡng cây trồng và giảm hóa chất nông nghiệp tiếp tục khẳng định hướng đi đúng đắn của nông nghiệp tuần hoàn.
Ngoài các kết quả khoa học, nhiều mô hình thực tiễn đã tạo dấu ấn đặc biệt. Tiêu biểu như hành trình phát triển lúa sinh thái của cộng đồng người Raglay, sáng kiến “Hồi sinh đất – kiến tạo sinh kế xanh” cùng phụ nữ vùng Mekong do Abavina triển khai, hay nghiên cứu ứng dụng nước plasma hoạt hoá trong hệ canh tác lúa – tôm tại An Giang.
Các câu chuyện đều cho thấy nông nghiệp hữu cơ chỉ phát huy hiệu quả khi có sự kết hợp giữa khoa học, cộng đồng và giá trị bản địa.
Các nội dung tiếp theo đi sâu vào vấn đề quản lý dịch hại, tưới tiêu và kiểm soát ô nhiễm. Nhiều báo cáo cung cấp số liệu về dư lượng thuốc bảo vệ thực vật, đề xuất giải pháp giảm ô nhiễm trong sản xuất lúa và chia sẻ ứng dụng cây bản địa Dây thuốc cá (Derris elliptica) để phòng trừ ốc bươu vàng tại Vĩnh Long.
Cùng với đó là phân tích chiến lược tưới nước thích ứng biến đổi khí hậu và mô hình dự đoán hàm lượng Asen trong gạo theo điều kiện khí hậu – vùng trồng, giúp địa phương chủ động hơn với rủi ro môi trường.
Các báo cáo trực tuyến từ chuyên gia quốc tế nhấn mạnh vị thế của Đông Nam Á trong chiến lược lúa gạo toàn cầu và tầm quan trọng của tham vấn khoa học trong các cam kết quốc tế về môi trường và an ninh lương thực.
Phần trao chứng nhận và tổng kết khép lại chương trình, tiếp tục khẳng định vai trò của khoa học – công nghệ trong dẫn dắt quá trình xanh hóa nông nghiệp ĐBSCL.
Thông điệp xuyên suốt được nhấn mạnh: xây dựng nền nông nghiệp an toàn, bền vững, nâng cao thu nhập cho nông dân và bảo vệ hệ sinh thái đất – nước, từ đó củng cố vị thế vùng đồng bằng trong xu thế phát triển kinh tế xanh.
Hội thảo Nông nghiệp hữu cơ ĐBSCL 2025 không chỉ là diễn đàn khoa học mà còn là hồi chuông cảnh tỉnh và định hướng hành động cho toàn ngành nông nghiệp Việt Nam. Trong bối cảnh biến đổi khí hậu ngày càng khốc liệt, đất đai bạc màu, nguồn nước suy kiệt, việc “hồi sinh đất” – phục hồi sức sống tự nhiên cho đồng ruộng trở thành nhiệm vụ cấp thiết gắn liền với chiến lược phát triển nông nghiệp xanh, kinh tế xanh và kinh tế tuần hoàn.
Những sáng kiến được chia sẻ tại hội thảo cho thấy, chuyển đổi nông nghiệp hữu cơ không chỉ là thay đổi phương thức canh tác, mà là sự thay đổi căn bản trong tư duy phát triển. Đó là quá trình đưa khoa học – công nghệ, tri thức bản địa và trách nhiệm xã hội vào cùng một hệ giá trị; là con đường đưa người nông dân trở thành chủ thể của phát triển bền vững, chứ không chỉ là người sản xuất đơn thuần.
Từ diễn đàn này, các chuyên gia trong và ngoài nước thống nhất quan điểm: ĐBSCL có đủ tiềm năng và điều kiện để trở thành vùng nông nghiệp hữu cơ trọng điểm quốc gia, trung tâm thực hành kinh tế xanh của Việt Nam và khu vực. Để đạt được điều đó, cần sự đồng hành của Nhà nước – nhà khoa học – doanh nghiệp – nông dân – tổ chức xã hội trong cùng một hệ sinh thái hợp tác, đổi mới và lan tỏa tri thức.
Đó cũng chính là thông điệp nhân văn và thời sự nhất mà hội thảo gửi gắm: “Hồi sinh đất để hồi sinh sự sống” – nền tảng cho một nền nông nghiệp Việt Nam xanh hơn, sạch hơn và bền vững hơn.
