Đà Nẵng đang đặt ra một tầm nhìn dài hạn trở thành trung tâm ứng dụng, đào tạo và cung ứng nhân lực về năng lượng nguyên tử (NLNT) cho khu vực miền Trung vào năm 2045. Khởi đầu cho mục tiêu này là dự thảo đề án “Chương trình ứng dụng năng lượng nguyên tử phục vụ phát triển kinh tế - xã hội TP Đà Nẵng” vừa được đưa ra lấy ý kiến chuyên gia tại tọa đàm do Sở Khoa học và Công nghệ tổ chức ngày 19/11.
Sự ra đời của đề án là bước cụ thể hóa chủ trương lớn của Chính phủ tại Quyết định 245/QĐ-TTg về Quy hoạch phát triển, ứng dụng năng lượng nguyên tử (NLNT) đến năm 2030, tầm nhìn 2045 và Luật Năng lượng nguyên tử (sửa đổi) có hiệu lực từ 01/01/2026.
Đồng thời, đây cũng là nhiệm vụ đã được UBND TP Đà Nẵng chính thức phê duyệt tại Quyết định số 2920/QĐ-UBND Ngày 30/12/2024, cho thấy quyết tâm của thành phố trong việc đưa NLNT trở thành một động lực mới cho tăng trưởng.
Phát biểu tại Tọa đàm, bà Lê Thị Thục - Phó Giám đốc Sở Khoa học và Công nghệ Đà Nẵng cho biết, đề án đã đánh giá toàn diện hiện trạng, nhu cầu và năng lực ứng dụng NLNT trên địa bàn. Mục tiêu của chương trình là phổ biến các ứng dụng NLNT trong y tế, công nghiệp, nông nghiệp, môi trường... một cách bài bản, an toàn, đồng thời xây dựng đội ngũ nhân lực chất lượng cao, làm tiền đề cho sự phát triển khoa học - công nghệ của thành phố.
Bà cũng khẳng định, thành phố sẽ tập trung vào việc đào tạo, bồi dưỡng đội ngũ chuyên gia có khả năng làm chủ công nghệ. Cùng với đó là đầu tư nâng cấp Phòng thí nghiệm phân tích - kỹ thuật hạt nhân tại Trung tâm Ứng dụng Khoa học Công nghệ và Tiêu chuẩn Đo lường Chất lượng, biến nơi đây thành hạt nhân nghiên cứu của thành phố.
"Chúng tôi sẽ đẩy mạnh liên kết với các viện, trường, doanh nghiệp và mời các chuyên gia quốc tế tham gia vào quá trình nghiên cứu, chuyển giao công nghệ", bà Thục cho biết.
Tại tọa đàm, các chuyên gia, nhà khoa học đã trình bày các tham luận về Ứng dụng năng lượng nguyên tử tại Việt Nam; Ứng dụng NLNT tại thành phố Đà Nẵng và xây dựng chương trình ứng dụng NLNT 2026-2030; cùng thảo luận, đóng góp ý kiến cho dự thảo Chương trình ứng dụng năng lượng nguyên tử phục vụ phát triển kinh tế - xã hội thành phố Đà Nẵng.
Theo TS. Cao Văn Chung - Trung tâm nghiên cứu và triển khai công nghệ bức xạ (Sở KH và CN Đà Nẵng) cho biết, đối với việc ứng dụng NLNT tại thành phố Đà Nẵng nhằm mục tiêu xây dựng chương trình phát triển và phổ biến các ứng dụng năng lượng nguyên tử phục vụ phát triển kinh tế - xã hội của thành phố Đà Nẵng, trên các lĩnh vực Y tế, Công nghiệp, Nông nghiệp, Môi trường...làm tiền đề phát triển khoa học, công nghệ, kinh tế - xã hội; đào tạo nguồn nhân lực tại địa phương phục vụ công tác ứng dụng NLNT tại thành phố Đà Nẵng.
Cụ thể, trong nông nghiệp sẽ nghiên cứu tạo ra giống lúa mới có khả năng chịu mặn tốt hơn bằng phương pháp gây đột biến chiếu xạ, một giải pháp quan trọng trong bối cảnh biến đổi khí hậu. Đồng thời, kỹ thuật bức xạ cũng được ứng dụng để nâng cao năng suất và chất lượng các loại dược liệu quý như khổ qua rừng, sâm Ngọc Linh.
Trong y tế và môi trường, sẽ tăng cường kiểm soát an toàn bức xạ tại các bệnh viện có sử dụng kỹ thuật hạt nhân trong điều trị ung thư; dùng kỹ thuật hạt nhân để theo dõi, đánh giá mức độ ô nhiễm vi nhựa, kim loại nặng tại vùng biển Đà Nẵng và quản lý bền vững nguồn nước.
Trong công nghiệp, Đà Nẵng định hướng phát triển các thiết bị soi chiếu tia X kết hợp trí tuệ nhân tạo để kiểm tra chất lượng bo mạch điện tử, một ngành công nghiệp mũi nhọn của thành phố. Bên cạnh đó là các dự án chế tạo cổng phát hiện nguồn phóng xạ tại các cửa ngõ giao thông, robot dò phóng xạ để ứng phó sự cố, góp phần đảm bảo an ninh, an toàn.
Để hiện thực hóa điều đó, Đà Nẵng cần ưu tiên xây dựng nguồn nhân lực, cơ sở hạ tầng và cơ chế hợp tác trong giai đoạn tới. Đồng thời, đề ra các giải pháp nền tảng như đẩy mạnh tuyên truyền, đào tạo nguồn nhân lực, đầu tư nâng cấp phòng thí nghiệm, và tăng cường hợp tác với các viện, trường, tổ chức quốc tế.
Với một lộ trình rõ ràng, bám sát các định hướng chiến lược của quốc gia và tập trung vào những giải pháp thiết thực, chương trình ứng dụng NLNT được kỳ vọng sẽ tạo ra một cú hích mới cho sự phát triển khoa học - công nghệ, góp phần đưa Đà Nẵng hiện thực hóa mục tiêu trở thành một đô thị năng động, sáng tạo và bền vững.
