Được thành lập trong bối cảnh Hà Giang (tỉnh cũ) nay là tỉnh Tuyên Quang còn nhiều khó khăn về hạ tầng, sản xuất nông nghiệp chủ yếu manh mún, Công ty Cổ phần Cao su Hà Giang đã mạnh dạn đầu tư, mở ra hướng đi mới với việc trồng và chế biến cao su. Hiện nay, công ty đang quản lý, chăm sóc và khai thác trên 1.514,39 ha cây cao su từ 9-14 năm tuổi tại các xã: Tiên Yên, Bằng Lang, Bằng Hành, Linh Hồ và Đồng Tâm. Tạo việc làm thường xuyên cho 145 cán bộ, công nhân viên và 910 hộ dân nhận khoán với thu nhập 2,9 - 3,7 triệu đồng/người/tháng.
Chia sẻ về lý do lựa chọn vùng đất vốn dốc, địa hình phức tạp để phát triển loại cây công nghiệp dài ngày này, ông Lê Văn Tiến, Phó Tổng giám đốc Công ty Cổ phần Cao su Hà Giang cho biết: “Nhiều người từng hoài nghi khi chúng tôi chọn Hà Giang nơi khí hậu khắc nghiệt, giao thông còn nhiều hạn chế để trồng cao su. Nhưng chính vùng đất này lại có độ cao, thổ nhưỡng và khí hậu phù hợp cho cây phát triển ổn định. Quan trọng hơn, chúng tôi muốn tạo ra một hướng đi mới cho kinh tế nông nghiệp miền núi, vừa mang lại lợi ích cho doanh nghiệp, vừa giúp bà con có sinh kế lâu dài.”
Sau thời gian dài kiên trì gây dựng, từ năm 2019, những vườn cây đầu tiên đã chính thức cho khai thác mủ, đánh dấu bước chuyển quan trọng từ trồng trọt sang sản xuất công nghiệp.
Điểm nổi bật trong mô hình phát triển của công ty là gắn lợi ích doanh nghiệp với lợi ích cộng đồng. Bằng hình thức liên kết sản xuất chia sẻ sản phẩm, người dân tham gia trồng cao su vừa được hỗ trợ kỹ thuật, vừa có cơ hội trở thành công nhân cạo mủ. Tính trung bình mỗi năm, công ty đã giải quyết việc làm ổn định cho khoảng 200 lao động địa phương, với mức thu nhập bình quân 6-8 triệu đồng/người/tháng. Con số này không chỉ giúp nhiều hộ dân vùng cao thoát nghèo mà còn góp phần thay đổi tư duy sản xuất nông nghiệp của bà con.
Anh Giàng Seo Dầu, công nhân khai thác tại đội sản xuất của công ty, chia sẻ: “Trước kia, gia đình tôi chỉ trồng ngô, thu nhập không đủ. Giờ đi làm cho công ty, tôi có lương hàng tháng, lại học thêm kỹ thuật trồng trọt, đời sống khá hơn nhiều.”
Anh Nguyễn Đình Trình, công nhân Công ty Cổ phần Cao su Hà Giang, cũng bày tỏ: “Ngày mới vào làm, tôi còn bỡ ngỡ vì chưa biết kỹ thuật khai thác mủ, nhưng được công ty đào tạo, hướng dẫn tận tình nên giờ đã thành thạo công việc. Công việc ổn định, thu nhập khá, tôi có thể lo cho gia đình và nuôi con cái học hành. Điều tôi thấy quý nhất là chúng tôi vừa có công ăn việc làm lâu dài, vừa gắn bó với mảnh đất quê hương mà không phải đi làm ăn xa.”
Không chỉ công nhân, nhiều hộ dân địa phương cũng đã tham gia mô hình trồng và khai thác cao su. Ông Hoàng Văn Điện, Thôn Vãng, xã Bằng Hành, tỉnh Tuyên Quang là một trong những hộ dân nhận khoán vườn cao su, cho biết: “Trước kia gia đình tôi chỉ trồng ngô, sắn trên đất dốc, thu nhập thấp bấp bênh. Từ ngày tham gia nhận khoán đất trồng cao su với công ty, chúng tôi có thêm nguồn thu ổn định. Đất được phủ xanh, đời sống cũng cải thiện hơn nhiều. Tôi tin rằng cây cao su sẽ gắn bó lâu dài với bà con vùng cao.”
Chung quan điểm, ông Nguyễn Đình Hoàn, hộ dân ở Thôn Vãng, xã Bằng Hành, tỉnh Tuyên Quang, chia sẻ: “Ban đầu khi công ty vận động trồng cao su, nhiều người còn lo ngại vì đây là cây mới với bà con. Nhưng sau nhiều năm, thấy cây phát triển tốt, cho mủ đều, tôi rất yên tâm. Cao su không chỉ mang lại lợi ích kinh tế mà còn giúp cải tạo đất, giữ nước, chống xói mòn. Gia đình tôi xác định gắn bó lâu dài với mô hình này.”
Công ty Cổ phần Cao su Hà Giang cũng đã triển khai nhiều giải pháp đẩy mạnh ứng dụng khoa học kỹ thuật vào sản xuất và mang lại hiệu quả đáng kể. Điển hình, Công ty đã làm việc với Viện nghiên cứu Cao su Việt Nam để nghiên cứu đưa vào các giống, nhất là loại cao su kháng lạnh phù hợp với khí hậu, địa hình, chất đất tại các xã vùng cao của tỉnh Tuyên Quang. Cùng với việc bố trí chuyển lịch trồng mới từ vụ Hè Thu sang vụ Xuân, công ty cũng sắp xếp lịch chăm sóc hợp lý, khoa học nên vườn cây sinh trưởng tốt. Ngoài ra, công ty đã ký hợp đồng với đơn vị cung cấp để lấy mẫu đất đem nghiên cứu và đưa ra loại phân bón phù hợp. Do vậy, các vườn cao su đều có sức sinh trưởng và phát triển tốt, được Ban quản lý Kỹ thuật của Tập đoàn Công nghiệp Cao su Việt Nam xếp loại vườn cây tốt nhất trong các đơn vị trồng cao su miền núi phía Bắc.
Không chỉ dừng ở khai thác mủ, Công ty Cổ phần Cao su Hà Giang còn định hướng đầu tư vào công nghiệp chế biến sâu, nâng cao giá trị sản phẩm. Nhà máy sơ chế mủ đã đi vào hoạt động, từng bước đáp ứng tiêu chuẩn xuất khẩu. Trong chiến lược sắp tới, công ty đặt mục tiêu mở rộng sản phẩm sang găng tay cao su, đệm mút, đồng thời tìm kiếm thị trường quốc tế. Song song với phát triển kinh doanh, công ty đặc biệt quan tâm đến yếu tố môi trường. Những vườn cao su không chỉ mang lại nguồn thu mà còn góp phần phủ xanh đất trống, chống xói mòn, cải tạo sinh thái vùng đồi núi. Đây cũng là giá trị bền vững mà doanh nghiệp hướng tới, phù hợp với định hướng kinh tế xanh của tỉnh Tuyên Quang.
Thị trường cao su thế giới biến động, giá cả lên xuống thất thường, cùng với điều kiện thổ nhưỡng và giao thông khó khăn của Tuyên Quang là những thử thách không nhỏ. Tuy nhiên, bằng quyết tâm và sự đồng hành của chính quyền địa phương, Công ty Cổ phần Cao su Hà Giang đã chứng minh rằng: ngay cả ở vùng đất núi đá, vẫn có thể kiến tạo những “cánh rừng vàng” nếu biết cách khai thác bền vững.
Ông Lê Văn Tiến, Phó Tổng giám đốc Công ty nhấn mạnh: “Chúng tôi không chỉ sản xuất để có lợi nhuận, mà còn muốn góp phần thay đổi diện mạo nông thôn miền núi, tạo việc làm, và quan trọng hơn là xây dựng nền nông nghiệp công nghiệp hóa ở Tuyên Quang.”
Trong tương lai, với định hướng phát triển bền vững, gắn kinh tế với bảo vệ môi trường, Công ty Cổ phần Cao su Hà Giang sẽ tiếp tục mở rộng diện tích, nâng cao năng lực chế biến, tìm kiếm thị trường quốc tế, đưa sản phẩm cao su của Tuyên Quang vươn xa./.
