Xã Trường Thủy (huyện Lệ Thủy, tỉnh Quảng Bình) là địa phương có diện tích tự nhiên lớn, trong đó, đất sản xuất nông nghiệp chiếm 70%. Phát huy thế mạnh này, thời gian qua, xã đã mạnh dạn vận động nhân dân thực hiện chuyển đổi cây trồng và ứng dụng công nghệ cao vào sản xuất, chú trọng chuyển đổi cây trồng kém hiệu quả sang các loại cây ăn quả có giá trị cao, đặc biệt là cây có múi như cam, bưởi.
Tại Trường Thủy, cam mật Hiền Ninh từ lâu được xem như đặc sản quý của vùng. Cây cam mật Hiền Ninh mang lại hiệu quả kinh tế cao hơn nhiều loại cây trồng khác nên được người dân nơi đây trồng và ngày càng nhân rộng. Ngoài giống cam mật Hiền Ninh, để tạo điều kiện giúp nông dân Trường Thủy tiếp cận kỹ thuật, tìm nguồn cây giống chất lượng, phù hợp, năm 2018, Trung tâm Khuyến nông - Khuyến ngư tỉnh Quảng Bình cũng đã hỗ trợ trồng 3ha giống cam Khe Mây và cam Xã Đoài. Phòng Nông nghiệp và Môi trường huyện Lệ Thủy hỗ trợ 1,2ha giống cam chanh Hà Tĩnh để trồng thử nghiệm.
Gia đình chị Trần Thị Hạnh (thôn Trường Giang, xã Trường Thủy, huyện Lệ Thủy) có 4 sào cam. Theo đánh giá của chị, cây cam chanh Hà Tĩnh đang mang lại những hiệu quả kinh tế cho người dân nơi đây.
Chị Hằng chia sẻ: Trước khi trồng cam trên đất đồi, tôi đã từng trồng lạc, sắn, cao su, tiêu… nhưng trồng cây gì cũng cơ cực, trồng cao su thì bão gây đổ ngã, trồng tiêu thì cây nhiễm bệnh quanh năm. Đến năm 2015, Trung tâm Khuyến nông - Khuyến ngư có dự án hỗ trợ trồng cam, gia đình tôi mạnh dạn đầu tư chuyển đổi đưa cây cam mật Hiền Ninh vào trồng.
Theo chị Hạnh, cây cam hợp đất Trường Thủy, bén rễ phát triển xanh tươi, cho thu nhập cao. Bắt đầu từ năm 2020, vườn cam nhà chị Hạnh đã thu hoạch vụ đầu tiên. Phù hợp với điều kiện đất đai, thổ nhưỡng, khí hậu nên năm nào cũng được mùa. Năm nay, có ngày gia đình chị thu hoạch hơn 2 tạ cam bán cho người tiêu dùng. Thời điểm vào vụ, giá cam dao động từ 20 - 25 ngàn đồng/kg. Vụ cam 2024, sản lượng cam của gia đình đạt khoảng hơn 2,5 tấn, cho thu nhập khoảng 60 triệu đồng...
Anh Đỗ Duy Tình (thôn Hương Thi, xã Trường Thủy, huyện Lệ Thủy) là một trong những hộ gia đình tiên phong trong việc chuyển đổi từ keo tràm sang trồng giống cam chanh Hà Tĩnh.
Anh Tình chia sẻ: Được Trung tâm Khuyến nông - Khuyến ngư tỉnh hỗ trợ giống, kỹ thuật trồng, chăm sóc nên tôi rất yên tâm sản xuất. Cũng như nhiều hộ trồng cam, bưởi trên địa bàn xã Trường Thủy, vườn cây ăn quả của tôi được trồng theo phương pháp khoa học, theo lối, theo hàng, có hệ thống tưới tiêu hợp lý. Phân bón cho vườn cây là phân tươi được ủ với men vi sinh.
Khi cây đến độ cho trái thì mỗi năm phải bón phân 3 lần (khi cây ra hoa và lộc vào dịp đầu xuân, bón khi cây ra quả và bón sau khi thu hoạch xong để cây phục hồi sức). Loại phân hữu cơ này không chỉ tạo ra sản phẩm sạch mà còn hạn chế được các loại sâu bệnh hại cây trồng. Khi cây ra quả thì dùng lưới bọc để tránh bị ong châm, tuyệt đối không dùng thuốc phun vào quả, ảnh hưởng đến sức khỏe người tiêu dùng.
Ông Trần Công Sáu - Chủ tịch Hội Nông dân xã Trường Thủy chia sẻ: Hiện địa phương có gần 50 hộ đã thực hiện chuyển đổi các vùng đất kém hiệu quả sang trồng cây có múi, như: Cam mật Hiền Ninh, cam Vũ Quang, cam V2, bưởi da xanh, bưởi thanh trà... cho thu nhập mỗi năm từ 50 - 300 triệu đồng. Đồng thời, xã đã thành lập được hợp tác xã nông nghiệp sạch trồng cây có múi và chi hội nghề nghiệp nông dân trồng cam.
Cùng với cam mật Hiền Ninh, cam chanh Hà Tĩnh, cam V2 cũng là một trong những giống cam được địa phương chọn để xây dựng sản phẩm OCOP, hướng tới xây dựng thương hiệu cam Trường Thủy. Hy vọng, trong thời gian tới cam Trường Thủy sẽ vươn xa hơn ở các thị trường ngoại tỉnh.
Đến nay, cam bắt đầu cho quả năm thứ 5, cây nào cũng trĩu cành. Giống cam chanh Hà Tĩnh "bén đất" Trường Thủy đã thực sự chinh phục được những vị khách sành ăn bởi vị ngọt thanh, khi bóc ra múi cam mọng nước và thơm, không thua kém cam ở vùng đất gốc./.
