Đồng bằng sông Hồng (ĐBSH) - khu vực kinh tế trọng điểm phía Bắc đang là tâm điểm phát triển mạnh mẽ về logistics nhờ vị trí địa lý chiến lược và hệ thống giao thông đa phương thức. Trong bức tranh toàn vùng, Hà Nội hiện là địa phương có số lượng doanh nghiệp logistics tập trung nhiều nhất, vượt trội so với các tỉnh, thành còn lại như Hải Phòng, Quảng Ninh hay Bắc Ninh.
Theo thông tin từ Tạp chí VLR và các báo cáo ngành logistics, Hà Nội hiện có hơn 1.600 doanh nghiệp hoạt động trong lĩnh vực logistics, chiếm trên 35% tổng số doanh nghiệp logistics toàn vùng ĐBSH. Thủ đô giữ vai trò trung tâm đầu mối về giao thông với các tuyến đường vành đai, cao tốc kết nối đến các cảng biển lớn như Hải Phòng, Quảng Ninh, đồng thời sở hữu sân bay quốc tế Nội Bài và hệ thống đường sắt xuyên Bắc - Nam. Các khu công nghiệp, trung tâm phân phối và hệ thống kho bãi hiện đại quanh vùng đô thị Hà Nội cũng góp phần tạo ra hệ sinh thái logistics năng động và chuyên nghiệp.
Xếp sau Hà Nội là thành phố cảng Hải Phòng - nơi tập trung khoảng 1.000 doanh nghiệp logistics, chủ yếu phục vụ hoạt động xuất nhập khẩu thông qua cụm cảng Lạch Huyện. Với ưu thế là cảng nước sâu lớn nhất miền Bắc, cùng quy hoạch hạ tầng liên vùng đang dần hoàn thiện, Hải Phòng đang trở thành trung tâm logistics cửa ngõ quốc tế. Tuy nhiên, chi phí logistics cao, thủ tục hành chính còn phức tạp vẫn là những “nút thắt” cần được tháo gỡ để phát huy hết tiềm năng.
Bên cạnh hai đầu tàu là Hà Nội và Hải Phòng, Quảng Ninh được đánh giá là cực tăng trưởng mới nhờ hệ thống cảng biển, cửa khẩu đường bộ và định hướng đầu tư vào trung tâm logistics vùng. Tỉnh này đang xúc tiến xây dựng các khu logistics ven biển và biên giới, tận dụng vị trí kết nối với Trung Quốc và vùng Đông Bắc. Dù số lượng doanh nghiệp logistics tại Quảng Ninh chưa nhiều như Hà Nội hay Hải Phòng, song quy mô đầu tư lớn và tính chiến lược đang biến nơi đây thành một mắt xích quan trọng trong mạng lưới logistics phía Bắc.
Ngoài ra, các địa phương vệ tinh như Bắc Ninh, Hưng Yên, Hải Dương cũng đang nổi lên mạnh mẽ nhờ sự phát triển của các khu công nghiệp. Đặc biệt, Bắc Ninh là nơi tập trung nhiều tập đoàn sản xuất lớn như Samsung, kéo theo nhu cầu logistics tăng cao, thúc đẩy sự hình thành các trung tâm dịch vụ vận tải, kho bãi và phân phối. Hạ tầng kết nối thuận lợi đến cảng biển và Hà Nội khiến khu vực này ngày càng hấp dẫn với các doanh nghiệp logistics trong và ngoài nước.
Tuy nhiên, theo các chuyên gia, logistics vùng Đồng bằng sông Hồng vẫn đối mặt với nhiều thách thức như thiếu quy hoạch tổng thể liên vùng, kết nối đường thủy nội địa còn hạn chế, nguồn nhân lực chất lượng chưa đáp ứng được nhu cầu thực tiễn. Diễn đàn Logistics vùng lần thứ V tổ chức tại Hải Phòng mới đây đã nhấn mạnh vai trò của chuyển đổi số và liên kết vùng trong việc nâng cao năng lực logistics và giảm chi phí vận hành, vốn vẫn cao hơn trung bình khu vực ASEAN.
Nhìn chung, Hà Nội hiện là địa phương dẫn đầu về số lượng và quy mô doanh nghiệp logistics tại vùng Đồng bằng sông Hồng, tiếp theo là Hải Phòng và Quảng Ninh. Trong bối cảnh hội nhập sâu rộng và áp lực cạnh tranh ngày càng lớn, việc đầu tư bài bản vào hạ tầng, cải cách thủ tục hành chính và phát triển nhân lực sẽ là chìa khóa để vùng ĐBSH bứt phá thành trung tâm logistics hàng đầu cả nước và khu vực.
