Hỗ trợ ngành cá nước lạnh khẳng định vị thế trong nước
Cục Thủy sản và Kiểm ngư, Bộ Nông nghiệp và Môi trường vừa có văn bản số 1707/TSKN-GTATS trả lời đề nghị của Hội cá nước lạnh tỉnh Lào Cai tại Văn bản số 05/HCNL.
Cục Thủy sản và Kiểm ngư khẳng định, trong thời gian qua, Hội cá nước lạnh tỉnh Lào Cai đã đóng vai trò quan trọng trong việc thúc đẩy nghề nuôi cá nước lạnh tại Việt Nam nói chung và tại Lào Cai nói riêng. Những kết quả của nghề nuôi cá nước lạnh đã được ghi nhận tại Hội nghị Tổng kết 20 năm phát triển cá nước lạnh, đồng thời đề ra các giải pháp phát triển giai đoạn tới, tổ chức vào ngày 7/6/2024 tại tỉnh Lâm Đồng.
Trong bối cảnh toàn cầu hóa, khi hàng hóa, dịch vụ và vốn di chuyển tự do giữa các quốc gia, việc tham gia WTO/FTA thường đi kèm cam kết giảm rào cản thương mại. Do đó, nghề nuôi cá nước lạnh cần chủ động áp dụng công nghệ và quy trình sản xuất tiên tiến theo hướng công nghiệp, phù hợp với điều kiện sinh thái từng vùng, nhằm nâng cao tỷ lệ sống, tiết kiệm nước, bảo vệ môi trường và đảm bảo truy xuất nguồn gốc sản phẩm. Ngành cũng cần đa dạng hóa mô hình sản xuất, doanh nghiệp làm nòng cốt, khuyến khích liên kết giữa doanh nghiệp và hộ dân, gắn với thị trường tiêu thụ, minh bạch chất lượng, từ đó giảm giá thành và nâng cao giá trị thương hiệu cá nước lạnh Việt Nam.
Để phát triển nghề, Cục Thủy sản và Kiểm ngư sẽ tham mưu Bộ Nông nghiệp và Môi trường nhập khẩu giống cá nước lạnh mới, phù hợp điều kiện sinh thái và có giá trị kinh tế, đồng thời chỉ đạo các tổ chức khoa học – công nghệ nghiên cứu, hoàn thiện và chuyển giao quy trình sản xuất giống, nuôi thương phẩm và phòng trị bệnh, nhằm nâng cao chất lượng con giống, tỷ lệ sống và giảm ô nhiễm môi trường. Cục cũng rà soát thủ tục hành chính để tạo thuận lợi cho việc nhập khẩu giống và vật tư phục vụ sản xuất.
Tại địa phương, Cục đề nghị cơ quan quản lý thủy sản tuyên truyền, hướng dẫn tổ chức, cá nhân thực hiện Luật Thủy sản và các quy định liên quan trong nuôi cá tầm; kiểm tra việc tuân thủ quy định về quản lý động vật nguy cấp, quý hiếm, đặc biệt là nuôi sinh sản, nuôi sinh trưởng và trồng cấy nhân tạo các loài thuộc phụ lục CITES (Điều 40, Luật Thủy sản 2017), đồng thời kịp thời phát hiện và xử lý vi phạm. Các cơ quan địa phương cũng cần giám sát chặt chẽ các tổ chức, cá nhân được cấp phép nhập khẩu cá tầm theo Thông tư 25/2018/TT-BNNPTNT, xử lý nghiêm và công khai cơ sở vi phạm nếu có.
Cục Thủy sản và Kiểm ngư nhấn mạnh, Hội cá nước lạnh tỉnh Lào Cai và các cơ sở sản xuất cá nước lạnh phải thực hiện đầy đủ quy định Luật Thủy sản, các văn bản hướng dẫn và Công ước CITES trong nuôi và lưu thông sản phẩm cá tầm. Trọng tâm là cấp Giấy chứng nhận cơ sở đủ điều kiện sản xuất, ương dưỡng giống; xác nhận nguồn gốc thủy sản; chứng nhận cơ sở đủ điều kiện nuôi sinh trưởng và trồng cấy nhân tạo các loài thuộc phụ lục CITES. Đồng thời, các cơ sở cần tổ chức sản xuất theo hướng liên kết, cải tiến quy trình để nâng cao chất lượng, hạ giá thành, tăng tính cạnh tranh và xây dựng thương hiệu cá tầm Việt Nam, đảm bảo truy xuất nguồn gốc sản phẩm trên thị trường.
Theo Cục, giai đoạn 2007 – 2023, sản lượng cá nước lạnh tăng trung bình 49,13%/năm, đưa Việt Nam vào nhóm 6 nước sản xuất cá tầm lớn nhất thế giới. Phát triển nghề nuôi cá nước lạnh không chỉ mở ra hướng đi mới cho thủy sản mà còn khai thác tiềm năng thủy vực nước lạnh, phát triển cơ sở hạ tầng, tạo việc làm, nâng thu nhập và cải thiện đời sống nhân dân, đồng thời góp phần bảo vệ an ninh quốc phòng tại các vùng sâu, vùng xa và biên giới.
Nguy cơ ngành cá nước lạnh trong nước bị ảnh hưởng
Trước đó, Hội Cá nước lạnh Lào Cai gửi Văn bản số 05/HCNL tới Bộ Nông nghiệp và Môi trường, Bộ Công Thương, Cục Hải quan và UBND tỉnh Lào Cai, đề nghị kiểm soát sản lượng cá tầm nhập khẩu. Hội cho biết: cá tầm nhập khẩu qua các cửa khẩu phía Bắc, tiêu thụ tươi sống, cạnh tranh trực tiếp với sản phẩm nội địa, khiến giá cá trong nước giảm, nhiều cơ sở nuôi thu hẹp hoặc ngừng hoạt động, thua lỗ, phá sản; ngành cá nước lạnh trong nước đứng trước nguy cơ bị xóa sổ. Một số sản phẩm nhập khẩu từ Trung Quốc còn được bán dưới tên cá tầm Lào Cai, ảnh hưởng niềm tin người tiêu dùng.
Hội kiến nghị Bộ Công Thương tăng cường quản lý nhập khẩu qua cửa khẩu quốc tế, lối mở và khu kinh tế cửa khẩu, kiểm dịch bắt buộc, chứng minh nguồn gốc rõ ràng và áp dụng giá sàn để tránh bán phá giá. Đồng thời, cần tổ chức kết nối cung – cầu, xúc tiến thương mại, khuyến khích hệ thống phân phối lớn, nhà hàng, siêu thị ưu tiên sử dụng cá tầm nội địa có chứng nhận nguồn gốc.
Bộ Nông nghiệp và Môi trường nên cân đối, cấp phép hợp lý sản lượng nhập khẩu, giám sát chất lượng, chủng loại và nguồn gốc cá. Cục Hải quan tăng cường kiểm soát hồ sơ hợp pháp (CITES, kiểm dịch, nguồn gốc) tại cửa khẩu, phối hợp cơ quan chuyên môn để kiểm soát đúng mục đích nhập khẩu. UBND tỉnh Lào Cai chỉ đạo Sở Công Thương và các cơ quan liên quan giám sát chặt hoạt động kinh doanh, vận chuyển, tiêu thụ cá tầm tại chợ đầu mối, cửa khẩu, kho đông lạnh, ngăn nhập lậu và đảm bảo quy định kiểm dịch.
Hội cũng đề xuất hỗ trợ các cơ sở nuôi thành lập hợp tác xã, ứng dụng công nghệ nuôi tiên tiến, phát triển dự án sản xuất theo chuỗi liên kết, nhằm bảo vệ và phát triển ngành cá nước lạnh nội địa.
