Ghi nhận giá trị nổi bật toàn cầu của không gian văn hóa sống
Lễ đón nhận bằng ghi danh Quần thể di tích và danh thắng Yên Tử - Vĩnh Nghiêm - Côn Sơn, Kiếp Bạc là Di sản văn hóa thế giới diễn ra vào tối 20/12, trùng ngày Đại lễ tưởng niệm 717 năm ngày Phật hoàng Trần Nhân Tông, người sáng lập Thiền phái Trúc Lâm Yên Tử - dòng Thiền mang đậm bản sắc Việt Nam, nhập Niết bàn đã mang lại ý nghĩa đặc biệt, thể hiện sự gặp gỡ hài hòa, sự hội tụ trọn vẹn giữa giá trị văn hóa, lịch sử, tư tưởng của dân tộc Việt Nam.
Đây là dịp để tuyên truyền quảng bá sâu rộng giá trị Di sản văn hóa thế giới Yên Tử - Vĩnh Nghiêm - Côn Sơn, Kiếp Bạc tới nhân dân trong nước và bạn bè quốc tế; đồng thời lan tỏa những giá trị đạo đức, trí tuệ và nhân văn cao đẹp của Phật hoàng Trần Nhân Tông trong đời sống đương đại.
Thông qua chuỗi hoạt động quy mô lớn, Quảng Ninh khẳng định bước đi vững chắc trong phát triển công nghiệp văn hóa gắn với du lịch bền vững, góp phần hiện thực hóa mục tiêu đưa Quảng Ninh trở thành trung tâm văn hóa nghệ thuật cấp vùng.
Tạo dấu ấn văn hóa trên bản đồ di sản Việt Nam và thế giới; phát huy giá trị di sản gắn với phát triển du lịch bền vững. Liên kết thúc đẩy vùng di sản Trúc Lâm Yên Tử giữa Quảng Ninh - Hải Phòng - Bắc Ninh, mở rộng không gian văn hóa, du lịch khu vực vùng Đông Bắc.
Phát biểu tại buổi Lễ, Chủ tịch UBND tỉnh Quảng Ninh Bùi Văn Khắng cho biết, Quần thể di tích và danh thắng Yên Tử - Vĩnh Nghiêm - Côn Sơn, Kiếp Bạc là Di sản văn hóa thế giới dạng chuỗi đầu tiên, đồng thời là Di sản liên tỉnh thứ hai trong số 9 Di sản Thế giới của Việt Nam được UNESCO công nhận. Sự công nhận này không chỉ là niềm tự hào của ba tỉnh Quảng Ninh, Bắc Ninh và thành phố Hải Phòng mà còn khẳng định giá trị độc đáo, sống động và có tầm vóc toàn cầu của Phật giáo Trúc Lâm khởi nguồn từ dãy núi thiêng Yên Tử.
Theo Chủ tịch UBND tỉnh Quảng Ninh, ba tỉnh Quảng Ninh, Bắc Ninh và thành phố Hải Phòng nhận thức sâu sắc đây vừa là vinh quang, vừa là trọng trách lớn lao và nghiêm túc tiếp thu, cụ thể hóa các chỉ đạo, định hướng trọng tâm của Chính phủ để phát huy tốt giá trị của di sản văn hóa thế giới; đồng thời sẽ tổ chức quản lý Di sản theo đúng quy định của pháp luật và Công ước bảo vệ Di sản văn hóa của Ủy ban Di sản thế giới; bảo đảm vừa bảo tồn nguyên vẹn các giá trị, vừa phát huy sáng tạo và hài hòa trong bối cảnh phát triển bền vững; biến những giá trị truyền thống thành nguồn lực nội sinh mạnh mẽ, góp phần xây dựng nền văn hóa tiên tiến, đậm đà bản sắc dân tộc, là động lực phát triển đất nước trong kỷ nguyên mới.
Tại sự kiện, ông Jonathan Baker, Trưởng Đại diện UNESCO tại Việt Nam gửi lời cảm ơn Chính phủ Việt Nam, chính quyền các tỉnh, các chuyên gia và cộng đồng địa phương vì những đóng góp không ngừng trong việc bảo vệ tính xác thực và toàn vẹn của di sản, đồng thời thúc đẩy phát triển hài hòa và toàn diện.
“Việc ghi danh Di sản văn hóa này không chỉ là niềm tự hào của Việt Nam, mà còn là món quà quý giá dành cho nhân loại, mở ra hành trình chung đầy ý nghĩa. Quần thể di tích và danh thắng Yên Tử-Vĩnh Nghiêm-Côn Sơn, Kiếp Bạc sẽ là ngọn hải đăng của niềm tự hào văn hóa và là cầu nối đối thoại giữa Việt Nam và thế giới, truyền cảm hứng cho các thế hệ tương lai trân trọng giá trị văn hóa và gìn giữ những lý tưởng hòa bình”, ông Jonathan Baker nhấn mạnh.
Là hồ sơ đề cử đầu tiên ở Việt Nam triển khai theo hình thức di sản theo chuỗi
Dự và phát biểu tại Lễ đón nhận Bằng công nhận Quần thể di tích và danh thắng Yên Tử - Vĩnh Nghiêm - Côn Sơn, Kiếp Bạc là Di sản văn hóa thế giới, Phó Thủ tướng Chính phủ Mai Văn Chính chia sẻ, quần thể di tích và danh thắng Yên Tử - Vĩnh Nghiêm - Côn Sơn, Kiếp Bạc là một không gian di sản liên hoàn, thống nhất, phản ánh trọn vẹn quá trình hình thành, phát triển và lan tỏa của một hệ giá trị văn hóa - tinh thần đặc sắc của Việt Nam.
Đây là nơi kết tinh hài hòa giữa di sản vật thể và phi vật thể, giữa cảnh quan thiên nhiên, kiến trúc, lịch sử và đời sống tín ngưỡng, tâm linh của dân tộc.
Di sản này gắn liền với Thiền phái Trúc Lâm Yên Tử - dòng Phật giáo do Phật hoàng Trần Nhân Tông sáng lập, mang đậm bản sắc Việt Nam, đề cao tinh thần nhập thế, hòa hợp đạo và đời, hướng con người tới các giá trị chân - thiện - mỹ, khuyến khích trách nhiệm đối với cộng đồng và xã hội. Chính từ không gian di sản này, những tư tưởng lớn về hòa bình, khoan dung, nhân ái và hòa hợp với thiên nhiên đã được hình thành, lan tỏa và bền bỉ suốt nhiều thế kỷ.
Phó thủ tướng Mai Văn Chính nhấn mạnh: “Từ khi Quần thể danh thắng Tràng An được công nhận là Di sản thế giới vào năm 2014, đến nay sau 11 năm Việt Nam tiếp tục có thêm Quần thể di tích và danh thắng Yên Tử - Vĩnh Nghiêm - Côn Sơn, Kiếp Bạc được UNESCO công nhận là Di sản thế giới thứ 9 của Việt Nam. Đây không chỉ là sự công nhận đối với các giá trị lịch sử, văn hóa và cảnh quan đặc sắc, mà còn là sự ghi nhận giá trị nổi bật toàn cầu của không gian văn hóa sống, nơi tư tưởng, tín ngưỡng và thực hành văn hóa đang được tiếp nối trong đời sống đương đại”.
Theo Phó thủ tướng Mai Văn Chính, hồ sơ di sản Quần thể di tích và danh thắng Yên Tử - Vĩnh Nghiêm - Côn Sơn, Kiếp Bạc là hồ sơ đề cử đầu tiên ở Việt Nam triển khai theo hình thức di sản theo chuỗi, cách tiếp cận độc đáo và rất mới ở Việt Nam, với các điểm di tích nằm trên địa bàn rộng lớn, liên tỉnh, có địa hình đồi núi, sông suối đa dạng. Hồ sơ được xây dựng công phu, bài bản, chất lượng, trên cơ sở nhận thức sâu sắc giá trị nổi bật toàn cầu của di sản không ở từng điểm di tích riêng lẻ, mà nằm ở sự kết nối hữu cơ, xuyên suốt giữa các không gian văn hóa - lịch sử - tâm linh lan tỏa trong một chỉnh thể thống nhất; được UNESCO đánh giá cao.
Sự thành công của hồ sơ là kết quả của quá trình chuẩn bị công phu, khoa học, lâu dài và sự phối hợp chặt chẽ, đồng bộ, trách nhiệm của nhiều cấp, nhiều ngành và nhiều địa phương; nhất là 3 địa phương Quảng Ninh, Bắc Ninh và Hải Phòng đã thể hiện tinh thần trách nhiệm cao, sự chủ động, phối hợp chặt chẽ và nhất quán trong nhận thức và hành động; cùng chung một tầm nhìn, cùng chia sẻ trách nhiệm bảo vệ tính toàn vẹn, tính xác thực và giá trị nổi bật toàn cầu của Quần thể di sản.
Sự gắn kết chặt chẽ giữa 3 địa phương đã tạo nên một mô hình phối hợp liên tỉnh hiệu quả trong bảo tồn và phát huy di sản văn hóa, phù hợp với các yêu cầu và chuẩn mực quốc tế của UNESCO, đồng thời mở ra kinh nghiệm quý báu cho Việt Nam trong việc xây dựng và quản lý các di sản thế giới có tính chất liên vùng trong thời gian tới.
Thành công này cũng cho thấy sự vào cuộc đồng bộ, hiệu quả của các bộ, ngành Trung ương, đặc biệt là Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch; Bộ Ngoại giao; Ủy ban Quốc gia UNESCO Việt Nam; cùng sự hỗ trợ, tư vấn chuyên môn của các nhà khoa học, chuyên gia trong nước và quốc tế.
Phát biểu tại buổi lễ, Phó Thủ tướng ghi nhận và đánh giá cao vai trò của Ủy ban quốc gia UNESCO Việt Nam, Phái đoàn Thường trực của Việt Nam bên cạnh UNESCO tại Paris - Pháp trong việc điều phối thông tin, kịp thời kết nối, làm việc với các cơ quan chuyên môn của UNESCO, Ủy ban Di sản Thế giới, các chuyên gia độc lập; đặc biệt là sự trợ giúp của Văn phòng Đại diện UNESCO tại Việt Nam, các chuyên gia quốc tế, ICOMOS đã hỗ trợ tích cực về chuyên môn trong việc hoàn thiện hồ sơ, giải trình và thực hiện tốt các khuyến nghị của ICOMOS. Bên cạnh đó, là vai trò phối hợp chặt chẽ của Trung ương Giáo hội Phật giáo Việt Nam; sự hỗ trợ, đồng hành của các đơn vị, doanh nghiệp, nhà tài trợ và sự đồng thuận, ủng hộ của nhân dân.
Phó Thủ tướng tin tưởng, sự phối hợp chặt chẽ, hiệu quả của các địa phương trong vùng di sản, Quần thể di tích và danh thắng Yên Tử - Vĩnh Nghiêm - Côn Sơn, Kiếp Bạc sẽ tiếp tục được bảo tồn bền vững, phát huy hiệu quả, góp phần làm rạng danh nền văn hiến Việt Nam và đóng góp tích cực vào kho tàng di sản chung của nhân loại.
