Động Châu - Khe Nước có diện tích hơn 22.000 hecta, nằm về phía Tây Nam tỉnh Quảng Trị, đây được xem là “kho báu xanh” còn sót lại trên dãy Trường Sơn. Đây là một trong số ít những vùng rừng nhiệt đới thường xanh trên đất thấp còn giữ được tính nguyên sinh. Khu vực này được Quỹ Bảo tồn thiên nhiên thế giới (WWF) đánh giá là một trong 200 trung tâm có đa dạng sinh học cao toàn cầu và tổ chức Bảo tồn Chim Thế giới công nhận là một trong 62 vùng chim quan trọng của Việt Nam (BirdLife International 2002).
Vì thế, những cánh rừng già nơi đây là mái nhà của nhiều loài chim quý hiếm. Kết quả điều tra giám sát bằng bẫy ảnh và máy ghi âm ghi nhận nhiều loài chim đặc hữu và quý hiếm như: Hồng hoàng, gà lôi trắng, gà lôi hồng tía, trĩ sao, gà so ngực gụ, gà so họng trắng, gà tiền mặt vàng, đuôi cụt bụng vằn…
Trước áp lực bị săn bắt trái phép, bẫy chim và biến đổi khí hậu, BQL Khu DTTN Động Châu - Khe Nước Trong đã triển khai nhiều giải pháp đồng bộ: Phối hợp chặt chẽ với các tổ chức WWF, Vietnature, Fauna and Flora trong nghiên cứu, điều tra, giám sát đa dạng sinh học, qua đó liên tục cập nhật dữ liệu để kịp thời đề xuất biện pháp bảo tồn. Hoạt động tuần tra bảo vệ rừng và tháo gỡ bẫy động vật hoang dã được thực hiện thường xuyên.
Ông Bạch Thanh Hải - Giám đốc Ban quản lý Khu dự trữ thiên nhiên Động Châu - Khe nước Trong cho biết: “Trĩ sao thuộc danh mục động vật nguy cấp quý hiếm IB (Thông tư 27/225/TT-BNNMT ngày 24/6/2025), hiện nay rất khó bắt gặp trong tự nhiên. Để điều tra và giám sát loài này phải sử dụng thiết bị ghi âm kết hợp phần mềm Raven phân tích âm tần từ tiếng kêu đặc trưng. Năm 2022, phối hợp với Trung tâm bảo tồn thiên nhiên Việt (Vietnature) ban quản lý ghi nhận 05 đàn Trĩ sao trong Khu DTTN - đây là một tín hiệu đáng mừng cho công tác bảo tồn”.
Thống kê từ phần phần mềm Smart cho thấy, từ năm 2021 đến nay lực lượng BVR đã thực hiện gần 3.500 lượt tuần tra với tổng chiều dài hơn 24.000 km. Công tác tuyên truyền pháp luật, nâng cao nhận thức cộng đồng về bảo tồn và cứu hộ động vật hoang dã cũng được đẩy mạnh. Đồng thời, từ các nguồn như Quyết định 08 của Thủ tướng chính phủ, nguồn ERPA, nguồn vận động từ các tổ chức trong và ngoài nước BQL triển khai hỗ trợ sinh kế cho người dân vùng đệm thông qua các mô hình sinh kế nuôi dê, lợn, bò… để bà con ổn định cuộc sống giảm phụ thuộc vào rừng.
Những nỗ lực bền bỉ tại Động Châu - Khe Nước Trong đã và đang góp phần giữ gìn môi trường sống an toàn cho các loài chim quý hiếm giữa đại ngàn Trường Sơn. Đây không chỉ là kết quả của một chương trình bảo tồn, mà còn là lời nhắc nhở mỗi người về trách nhiệm chung tay bảo vệ thiên nhiên cho hôm nay và mai sau.
