Tôn vinh tri thức, đưa di sản đến gần hơn với cộng đồng
Sáng 14/11, Bảo tàng Đắk Lắk vô cùng vinh dự được phối hợp cùng Trung tâm Hoạt động Văn hóa Khoa học Văn Miếu - Quốc Tử Giám tổ chức triển lãm chuyên đề “Di tích Quốc gia đặc biệt Văn Miếu - Quốc Tử Giám”.
Phát biểu tại buổi khai mạc, ông Nguyễn Văn Tú – Phó Giám đốc Trung tâm Hoạt động Văn hóa Khoa học Văn Miếu - Quốc Tử Giám thông tin, Văn Miếu - Quốc Tử Giám được khởi lập cuối thế kỷ 11 triều Lý là nơi tôn vinh các bậc tiên thánh tiên hiền và là nơi học tập của Hoàng Thái tử và con em hoàng gia. Trải qua hơn 900 năm, dưới các triều đại Lý, trần Lê, Văn Miếu - Quốc Tử Giám ngày càng phát triển, mở rộng trở thành trung tâm giáo dục cấp cao nhất, lớn nhất của các triều đại quân chủ Việt Nam, nơi đào tạo hàng ngàn các bậc đại khoa, hiền tài của đất nước.
Ngày nay, nơi đây là Di tích Quốc gia đặc biệt, là biểu tượng của trí tuệ Việt nơi lưu giữ, tôn vinh những truyền thống quý báu của dân tộc như truyền thống hiếu học, tôn sư trọng đạo, tôn trọng và biểu dương hiền tài của đất nước. Di tích còn lưu giữ những kiến trúc độc đáo của các triều đại Lê, Nguyễn như Điện Đài thành, Văn Miếu Môn, Khuê văn các, hệ thống tượng thờ.
Đặc biệt, hệ thống 82 bia tiến sĩ, nơi khắc ghi tên họ, quê quán của 1307 lượt đỗ đại khoa của 82 khoa thi tổ chức từ năm 1442 - 1779, là di sản tư liệu thế giới, bảo vật quốc gia. Di tích hiện nay là điểm đến quan trọng, hàng đầu của thủ đô và cả nước, hàng năm đón tiếp hàng triệu lượt du khách đến tham quan, tim hiểu, nghiên cứu, là điểm đến của hàng trăm đoàn khách ngoại giao quan trọng của Đảng và nhà nước. Trong đó, có nhiều đoàn khách là nguyên thủ quốc gia và hàng ngàn đoàn khách ngoại giao khác.
Văn Miếu – Quốc Tử Giám hiện nay còn là không gian sáng tạo, với hàng trăm sản phẩm sáng tạo dành cho mọi tầng lớp du khách như trưng bày, triển lãm những sản phẩm mỹ thuật, nghệ thuật, các cuộc thi hay chương trình tri ân các bậc tiên hiền, tiên nho…
“Tôi tin tưởng rằng, triển lãm sẽ giúp người dân tây nguyên nói riêng, du khách cả nước nói chung hiểu hơn nữa về giá trị của một di sản quý báu của cha ông. Qua đó, khích lệ tinh thần hiếu học của người dân, đặc biệt là thế hệ trẻ các dân tộc Tây nguyên. Triển lãm còn là hoạt động ý nghĩa trong việc tăng cường giao lưu, kết nối giữa hai vùng đất giàu bản sắc – Thăng Long và Tây Nguyên. Đây là dịp để chúng ta cùng lan tỏa tinh thần hiếu học, tôn sư trọng đạo, tôn vinh tri thức, và đưa di sản Văn Miếu – Quốc Tử Giám đến gần hơn với cộng đồng các dân tộc Tây Nguyên”, ông Nguyễn Văn Tú nhấn mạnh.
Di sản không chỉ để ngắm nhìn
Theo bà Võ Thị Phượng, Giám đốc Bảo tàng Đắk Lắk, trong suốt chiều dài lịch sử dân tộc, Văn Miếu - Quốc Tử Giám luôn được xem là biểu tượng thiêng liêng của trí tuệ và đạo học Việt Nam. Đây là nơi khởi nguồn của truyền thống tôn sư trọng đạo, hiếu học, cầu tiến, là nơi hun đúc nên bao thế hệ hiền tài, làm rạng danh non sông đất nước.
Do đó, triển lãm nhằm giới thiệu đến công chúng hình ảnh, tư liệu, bản sao hiện vật quý về lịch sử hình thành, các công trình kiến trúc tiêu biểu cùng những câu chuyện cảm động về các bậc hiền tài, danh nhân khoa bảng đã góp phần tạo nên tinh hoa học thuật của dân tộc.
Bên cạnh đó là những hoạt động trải nghiệm hấp dẫn như tập viết chữ Hán cổ, in mộc bản bia tiến sĩ, đóng sách giấy dó truyền thống… giúp người xem không chỉ nhìn mà còn chạm, cảm và thấu hiểu sâu sắc hơn giá trị của di sản.
Giám đốc Bảo tàng Đắk Lắk cũng cho biết, Đắk Lắk - mảnh đất đại ngàn cồng chiêng hòa cùng sóng biển dạt dào, nơi hội tụ sắc màu văn hóa các dân tộc, nơi giao hòa giữa truyền thống và hiện đại. Hôm nay, Đắk Lắk được đón một di sản văn hóa từ trái tim Thăng Long, Hà Nội. Sự gặp gỡ này không chỉ là cuộc đối thoại giữa hai vùng văn hóa, mà còn là hành trình kết nối ký ức, tri thức và niềm tự hào dân tộc, lan tỏa thông điệp: “Di sản không chỉ để ngắm nhìn, mà để sống cùng và gìn giữ cho mai sau”.
Được trực tiếp tham quan và tự tay trải nghiệm các hoạt động tại triển lãm, nhiều học sinh trên địa bàn tỉnh Đắk Lắk không giấu được sự thích thú.
Em Mai Nguyễn Vân Nhi, học sinh lớp 5A Trường Tiểu học Phan Đăng Lưu (phường Ea Kao, tỉnh Đắk Lắk) chia sẻ: “Đến với triển lãm Di tích Quốc gia đặc biệt Văn Miếu – Quốc Tử Giám, chúng em có cơ hội khám phá rất nhiều hoạt động bổ ích. Em ấn tượng nhất là trải nghiệm tập viết chữ Hán cổ, in mộc bản bia Tiến sĩ theo cách của ông cha ngày xưa. Không chỉ vậy, chúng em còn được hướng dẫn đóng sách giấy dó truyền thống. Qua đó, chúng em hiểu thêm về lịch sử đất nước và biết ơn những đóng góp to lớn của ông cha”.
Bà Niê Khánh Hà, Phó Hiệu trưởng Trường Phổ thông dân tộc nội trú THPT Nơ Trang Lơng (tỉnh Đắk Lắk), cả thầy và trò của trường rất vui và vinh dự khi được tham dự triển lãm. Sau khi trực tiếp trải nghiệm các hoạt động tại triển lãm “Di tích Quốc gia đặc biệt Văn Miếu – Quốc Tử Giám”, bà đánh giá đây là chương trình hết sức ý nghĩa. Qua đó, không chỉ giúp học sinh mà cả người dân Đắk Lắk hiểu hơn về truyền thống văn hóa và tinh thần hiếu học của cha ông qua nhiều thế hệ – những giá trị luôn được gìn giữ, bảo tồn và phát huy trong suốt tiến trình phát triển của dân tộc.
“Từ những trải nghiệm đó, các em học sinh sẽ được truyền cảm hứng để tiếp tục nuôi dưỡng truyền thống hiếu học, hình thành cho mình những mục tiêu, ước mơ thiết thực và xác lập con đường phấn đấu rõ ràng, đúng đắn hơn trong học tập cũng như tương lai”, bà Niê Khánh Hà nhấn mạnh.
