Ngày 20/5, tiếp tục Kỳ họp thứ 9, Quốc hội đã thảo luận về dự án luật Sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Doanh nghiệp. Nội dung về khuyến khích hộ kinh doanh chuyển đổi thành doanh nghiệp được nhiều đại biểu đặc biệt quan tâm.
Đại biểu Trần Thị Nhị Hà, Phó Chủ nhiệm Ủy ban Dân nguyện - Giám sát của Quốc hội cho rằng, hộ kinh doanh đang chiếm phần lớn trong khu vực kinh tế từ nhân. Hiện có khoảng hơn 5 triệu hộ kinh doanh, trong khi chỉ có khoảng 940 ngàn doanh nghiệp đang hoạt động.
Trong Nghị quyết số 68 của Bộ Chính trị về phát triển kinh tế tư nhân đã xác định mục tiêu khuyến khích các hộ kinh doanh chuyển sang hoạt động theo mô hình doanh nghiệp, bắt đầu từ việc xóa bỏ thuế khoán với hộ kinh doanh từ năm 2026.
Tuy nhiên, theo Luật Doanh nghiệp hiện hành và dự thảo luật sửa đổi lại chưa đề cập tới việc cải cách mô hình kinh doanh. Theo bà Hà, để thực hiện được những mục tiêu đã đề ra trong Nghị quyết 68, cần phải bổ sung nội dung này trong dự thảo luật.
Theo bà Hà, ngay từ khi ban hành Luật Doanh nghiệp năm 2005, Nhà nước đã nhiều lần khuyến khích hộ kinh doanh chuyển sang mô hình doanh nghiệp, nhưng số lượng chuyển đổi vẫn chưa cao. Nguyên nhân xuất phát từ chế độ thuế khoán cho hộ kinh doanh khiến cho việc quản lý chứng từ kế toán còn lỏng lẻo, và mức xử phạt vi phạm hành chính cũng chỉ bằng một nửa so với doanh nghiệp.
Bên cạnh đó, Luật Doanh nghiệp hiện hành vẫn đang phân biệt giữa 2 nhóm doanh nghiệp là công ty (doanh nghiệp có tư cách pháp nhân) với doanh nghiệp tư nhân (doanh nghiệp không có tư cách pháp nhân). Các quy định quản lý đang thiếu đi tính công bằng giữa hai nhóm doanh nghiệp, dẫn tới nhiều bất cập.
Từ những vấn đề này, đại biểu kiến nghị ban hành Luật Doanh nghiệp tư nhân mới, áp dụng cho cả mô hình hộ kinh doanh và doanh nghiệp tư nhân. Đồng thời, Chính phủ cũng cần xây dựng lộ trình để chuyển đổi toàn bộ hộ kinh doanh sang doanh nghiệp, phù hợp với thời gian áp dụng bỏ thuế khoán.
Trong luật mới này, các thủ tục thành lập doanh nghiệp cần được đơn giản hóa, miễn kiểm toán, miễn báo cáo tài chính định kỳ nếu doanh thu dưới ngưỡng quy định. Ngoài ra cần áp dụng thuế thu nhập cá nhân thay vì thuế khoán, đảm bảo tính công bằng và minh bạch.
Sau khi có Luật Doanh nghiệp tư nhân, có thể đổi Luật Doanh nghiệp hiện tại thành Luật Công ty để tránh áp dụng chung một khung pháp lý cho hai mô hình khác nhau về tư cách pháp là và trách nhiệm tài sản./.
