Chuyển dịch từ lượng sang chất: Lúa sạch mở đường cho giá trị nông nghiệp
Theo thông tin từ Sở Nông nghiệp và Môi trường Hà Nam bước vào vụ Xuân 2025, Hà Nam đã gieo cấy hơn 26.100 ha lúa, trong đó trên 55% là lúa chất lượng cao – tăng gần 3% so với cùng kỳ năm 2024. Đây không chỉ là con số ấn tượng về diện tích mà còn là minh chứng cho chuyển biến tư duy từ “sản lượng cao” sang “chất lượng ổn định”.
Tại huyện Kim Bảng và Lý Nhân, nhiều hợp tác xã như HTX nông nghiệp Phú Phúc, HTX Hòa Bình đã áp dụng quy trình canh tác hữu cơ, giảm phân bón hóa học, sử dụng chế phẩm sinh học và quy trình kiểm soát dư lượng thuốc bảo vệ thực vật. Nhờ đó, chất lượng gạo Hà Nam được đánh giá cao tại các hội chợ trong nước và từng bước tiếp cận hệ thống siêu thị, chuỗi cung ứng thực phẩm sạch tại Hà Nội, Hải Phòng.
So với năm 2024, sản lượng lúa tuy không tăng mạnh về số lượng nhưng giá bán trung bình cao hơn 15 – 18%, nhờ yếu tố “sạch” và thương hiệu vùng miền. Đây là một bước tiến thể hiện rõ giá trị gia tăng mà nông nghiệp Hà Nam đang theo đuổi.
Nói về định hướng phát triển HTX, trước đó ông Nguyễn Thành Thăng, Chủ tịch UBND huyện Lý Nhân (nay là CT Thị xã Kim Bảng) khẳng định: Những kết quả đạt được sau 10 năm thực hiện Luật HTX chính là minh chứng cho việc ban hành Luật HTX năm 2012 thay thế Luật HTX năm 2003 là hoàn toàn đúng đắn. Khu vực KTTT có sự phát triển cả về số lượng và chất lượng, góp phần tích cực trong phát triển kinh tế - xã hội của địa phương. Trong thời gian tới, huyện Lý Nhân sẽ tiếp tục hỗ trợ và tạo điều kiện thuận lợi cho các HTX phát triển, mở rộng mô hình tổ hợp tác, phấn đấu hằng năm có trên 80% số HTX hoạt động có hiệu quả (tốt, khá). Huyện phấn đấu xây dựng từ 1-2 mô hình liên kết mỗi năm để sản xuất nông nghiệp sạch tham gia liên kết chuỗi với các cơ sở, doanh nghiệp. Từ nay đến năm 2030, huyện Lý Nhân đặt mục tiêu thành lập thêm từ 15-20 HTX kiểu mới trên các lĩnh vực, ngành nghề…
OCOP – Điểm sáng giúp nông sản Hà Nam vươn xa
Chỉ trong quý I/2025, Hà Nam đã xét duyệt thêm 5 sản phẩm OCOP đạt chuẩn 3 sao, nâng tổng số toàn tỉnh lên 157 sản phẩm OCOP từ 3 sao trở lên, tăng 9 sản phẩm so với cùng kỳ 2024.
Đặc biệt, HTX Thủy sản Hải Đăng (xã Thanh Sơn, huyện Kim Bảng) là một điểm sáng tiêu biểu. HTX đã phát triển thành công mô hình nuôi cá sông trong ao theo hướng an toàn sinh học, chế biến thành các sản phẩm như: ruốc cá trắm đen, chả cá thát lát, cá kho niêu – tất cả đều được chứng nhận OCOP 4 sao. Không dừng lại ở sản xuất, HTX còn chủ động liên kết với hệ thống siêu thị lớn như WinMart, ABG, và các sàn thương mại điện tử để mở rộng thị trường.
Các sản phẩm OCOP khác như mật ong Kim Bảng, miến dong Bình Lục, gạo Bắc thơm Tiên Tân, tinh dầu sả Thanh Liêm... cũng góp phần khẳng định vị thế nông sản Hà Nam trên thị trường. Nhờ sự liên kết chặt chẽ giữa sản xuất – chế biến – tiêu thụ, nông sản tỉnh Hà Nam không chỉ tăng giá trị mà còn có cơ hội phát triển bền vững trong tương lai.
Bên cạnh những kết quả nổi bật về nông nghiệp, chương trình nông thôn mới cũng đạt nhiều thành tựu rõ rệt. Tính đến hết quý I/2025, toàn tỉnh đã có 50/65 xã đạt chuẩn nông thôn mới nâng cao và kiểu mẫu, đạt 96% kế hoạch năm – một con số cho thấy tốc độ và chất lượng triển khai chương trình tại Hà Nam thuộc nhóm dẫn đầu khu vực Đồng bằng sông Hồng.
Những xã như Nhật Tân (huyện Kim Bảng), Trác Văn (huyện Duy Tiên) không chỉ có hệ thống giao thông nội đồng đồng bộ, trường học chuẩn quốc gia, mà còn hình thành các mô hình du lịch nông nghiệp kết hợp giới thiệu sản phẩm OCOP, mang lại giá trị gấp nhiều lần cho người dân.
Đặc biệt, thu nhập bình quân đầu người ở khu vực nông thôn đạt 72 triệu đồng/năm, tăng gần 1,6% so với cùng kỳ 2024. Con số này là thước đo sống động nhất cho sự thay đổi thực chất chứ không chỉ mang tính hình thức.
Dù đã có những chuyển biến tích cực, nông nghiệp Hà Nam vẫn đứng trước nhiều thách thức: biến đổi khí hậu ngày càng phức tạp, giá vật tư nông nghiệp tăng, sức cạnh tranh của sản phẩm OCOP còn chưa đồng đều giữa các địa phương.
Tuy nhiên, những khó khăn này không làm mờ đi thành tựu bước đầu mà tỉnh đã đạt được. Quan trọng hơn, Hà Nam đã xác định được con đường phát triển: lấy chất lượng làm gốc, lấy giá trị làm thước đo, hướng tới nông nghiệp sinh thái, nông dân chuyên nghiệp và nông thôn đáng sống.
Không còn là một tỉnh thuần nông chỉ dựa vào cây lúa, Hà Nam đang viết lại diện mạo nông thôn mới với những gam màu sống động: từ cánh đồng lúa sạch, sản phẩm OCOP có thương hiệu, cho tới những xã nông thôn mới kiểu mẫu. Đó không đơn thuần là thay đổi cơ sở vật chất, mà là sự “thay da đổi thịt” từ nhận thức, tư duy đến cách làm của cả hệ thống chính trị và người dân tỉnh Hà Nam./.
