Theo báo cáo từ các địa phương Quảng Trị, Thừa Thiên Huế, Đà Nẵng, Quảng Ngãi, Gia Lai, công tác quản lý đội tàu cá đã có nhiều chuyển biến tích cực. Hầu hết các tỉnh, thành đã hoàn tất xử lý tàu cá “3 không” (không đăng ký, không đăng kiểm, không giấy phép khai thác) và đồng bộ dữ liệu tàu cá vào hệ thống cơ sở dữ liệu quốc gia.
Thiết bị giám sát hành trình (VMS) được theo dõi sát sao, danh sách tàu mất kết nối được cập nhật hàng tuần, giúp giảm rõ rệt nguy cơ vi phạm. Ngoài ra, việc truy xuất nguồn gốc thủy sản qua hệ thống điện tử eCDT đã góp phần minh bạch hóa chuỗi khai thác và xuất khẩu thủy sản.
Thứ trưởng Bộ Nông nghiệp và Môi trường Phùng Đức Tiến phát biểu kết luận tại buổi làm việc với các địa phương miền Trung về việc triển khai các khuyến nghị của Ủy ban châu Âu (EC) nhằm gỡ “thẻ vàng” IUU và kiểm tra tình hình phòng chống dịch tả lợn Châu Phi vào chiều này 7/8 tại Đà Nẵng.
Tại Đà Nẵng, từ đầu năm 2024 đến nay đã xử lý 191 vụ vi phạm IUU với số tiền phạt gần 10 tỷ đồng. Tỉnh Quảng Ngãi cũng đã xử phạt 87 trường hợp với tổng tiền phạt hơn 2,1 tỷ đồng.
Tuy nhiên, vẫn còn không ít khó khăn như tình trạng “tàu ma”, tàu hoạt động ngoài tỉnh nhiều năm không trở về địa phương và sự phối hợp liên tỉnh còn hạn chế.
Lãnh đạo các địa phương như Đà Nẵng và Quảng Ngãi kiến nghị Chính phủ cần có cơ chế xử phạt trực tiếp tại nơi vi phạm, tránh tình trạng phải truy về địa phương đăng ký khiến xử lý kéo dài. Đồng thời, cần có biện pháp mạnh tay với các “đầu nậu” – những chủ tàu đứng sau hành vi vi phạm IUU nhưng lẩn tránh pháp luật.
Một số địa phương cũng đang đề xuất ban hành chính sách mới hỗ trợ phát triển thủy sản giai đoạn 2026–2030, thay thế cho Nghị định 67/2014/NĐ-CP. Nội dung tập trung vào hỗ trợ thiết bị giám sát hành trình, chuyển đổi nghề và hiện đại hóa đội tàu.
Ngoài ra, các địa phương mong muốn Bộ Nông nghiệp và Môi trường sớm chuẩn hóa thiết bị liên lạc trên tàu, tích hợp hệ thống dữ liệu VMS, ứng dụng công nghệ AI, phân tích dữ liệu lớn (Big Data) để cảnh báo khu vực có nguy cơ mất kết nối, phòng ngừa vi phạm hiệu quả hơn.
Nhiều địa phương kiến nghị cần có biện pháp mạnh tay với các “đầu nậu” – những chủ tàu đứng sau hành vi vi phạm IUU nhưng lẩn tránh pháp luật.
Theo Thứ trưởng Phùng Đức Tiến, Việt Nam hiện có hơn 81.700 tàu cá, 800.000 lao động trực tiếp trên biển, tạo sinh kế cho hơn 4 triệu người. Việc gỡ “thẻ vàng” không chỉ là yêu cầu quốc tế, mà còn là điều kiện tiên quyết để ngành thủy sản phát triển bền vững.
“Hiện nay vẫn còn 29 tàu vi phạm vùng biển nước ngoài, tình trạng mất kết nối VMS chưa chấm dứt. Nếu không kiểm soát triệt để, đặc biệt là không thực hiện nghiêm 14 khuyến nghị EC, chúng ta không thể gỡ được "thẻ vàng", dù EC rất thiện chí hợp tác”, Thứ trưởng Bộ Nông nghiệp và Môi trường nhấn mạnh.
Ông Tiến yêu cầu các tỉnh, thành bố trí vốn đầu tư công hoàn thiện hạ tầng cảng cá, phục vụ công tác truy xuất nguồn gốc, giám sát nghề cá và hiện đại hóa quản lý ngành thủy sản. Mục tiêu cuối cùng là phát triển nghề cá có trách nhiệm, phù hợp tiêu chuẩn quốc tế và bảo vệ lợi ích lâu dài của ngư dân Việt Nam.
