TP.HCM mạnh tay xử lý hàng giả, hàng không rõ nguồn gốc

Chiêu trò ngày càng tinh vi

Theo Ban Chỉ đạo 389 TP. Hồ Chí Minh, trong tổng số các vụ việc bị xử lý, có tới 3.935 vụ liên quan đến gian lận thương mại, 1.044 vụ buôn bán hàng cấm, hàng nhập lậu và 132 vụ sản xuất, kinh doanh hàng giả. Các đối tượng sử dụng nhiều thủ đoạn tinh vi để qua mặt cơ quan chức năng: khai báo sai tên hàng, chủng loại để gian lận thuế; lập khống định mức trong gia công xuất khẩu; tập kết hàng vào thời điểm cận giờ khởi hành nhằm tránh kiểm tra.

Riêng trên môi trường thương mại điện tử, hành vi buôn lậu và kinh doanh hàng giả đang diễn ra công khai nhưng khó kiểm soát. Các đối tượng sử dụng danh tính giả, tạo lập nhiều tài khoản ảo, giao dịch ẩn danh và giao hàng qua dịch vụ chuyển phát nhanh. Những mặt hàng bị làm giả, kém chất lượng đa phần là mỹ phẩm, thực phẩm chức năng, thuốc – các sản phẩm ảnh hưởng trực tiếp đến sức khỏe cộng đồng.

Hoạt động sản xuất và tiêu thụ hàng giả hiện nay không còn mang tính nhỏ lẻ mà có dấu hiệu tổ chức chuyên nghiệp. Đặc biệt là trong các lĩnh vực thuốc tân dược, thực phẩm cao cấp, thời trang hàng hiệu và rượu ngoại – những mặt hàng có giá trị cao, dễ tiêu thụ.

Các đối tượng thường chia nhỏ điểm sản xuất, gia công; không để khách hàng đến tận nơi nhận hàng; thay đổi nhãn mác nhằm tạo vỏ bọc là hàng sản xuất trong nước. Những thủ đoạn này gây khó khăn lớn cho lực lượng chức năng trong việc xác minh và triệt phá tận gốc.

Gian nan công tác kiểm tra và xử lý

Theo đại diện Chi cục Quản lý thị trường TP. Hồ Chí Minh, công tác phòng, chống hàng giả hiện vẫn đối mặt với nhiều khó khăn. Hệ thống tổ chức một số đơn vị chức năng còn chưa hoàn thiện; việc tiếp cận và xử lý thông tin số còn hạn chế do thiếu đào tạo và thiết bị chuyên dụng. Kho tang vật không đảm bảo, thiết bị giám định còn thiếu, trong khi kinh phí dành cho điều tra, tiêu hủy cũng rất hạn chế.

Ngoài ra, việc chia sẻ dữ liệu điều tra giữa các lực lượng vẫn còn chậm trễ, thiếu đồng bộ. Các đối tượng vi phạm thường xuyên thay đổi địa điểm hoạt động, chủ yếu ở những khu vực xa trung tâm, gây trở ngại cho quá trình kiểm tra, truy vết. Đáng lo ngại, nhiều trường hợp tái phạm do lợi nhuận quá lớn, trong khi mức xử phạt hiện hành chưa đủ sức răn đe.

Trước thực trạng trên, ông Nguyễn Tiến Đạt – Phó Chi cục trưởng Quản lý thị trường TP. Hồ Chí Minh – kiến nghị Ban Chỉ đạo 389 thành phố đề xuất Chính phủ sớm ban hành hướng dẫn thi hành Nghị quyết 173/2024/QH15. Đặc biệt cần bổ sung danh mục hàng hóa cấm lưu hành như thuốc lá điện tử, khí N2O, thuốc lá nung nóng – những mặt hàng có nguy cơ cao gây hại cho sức khỏe cộng đồng.

Bên cạnh đó, ông Đạt đề xuất xây dựng hệ thống cơ sở dữ liệu quốc gia đồng bộ, an toàn nhằm phục vụ công tác phòng, chống buôn lậu và gian lận thương mại; kiến nghị Bộ Công an chia sẻ dữ liệu dân cư để phục vụ công tác xác minh, điều tra; đồng thời đề nghị Bộ Tài chính ban hành cơ chế xây dựng kho tang vật dùng chung cho các lực lượng chức năng.

Một minh chứng điển hình cho tình trạng hàng giả "lộng hành" là vụ kiểm tra đột xuất ngày 29/5 tại Trung tâm Thương mại Saigon Square. Lực lượng Quản lý thị trường phát hiện hàng nghìn sản phẩm giả mạo các thương hiệu lớn như Rolex, Gucci, Chanel, LV, Hermès... Dù đã từng bị kiểm tra và xử lý cuối năm 2024, nhiều tiểu thương vẫn tiếp tục vi phạm.

Khi lực lượng chức năng xuất hiện, hệ thống cảnh báo nội bộ tại trung tâm lập tức được kích hoạt, nhiều gian hàng đóng cửa vội vã nhằm che giấu vi phạm. Hàng hóa vi phạm được bày bán công khai với giá thấp bất thường, bao bì kém chất lượng và dấu hiệu làm giả rõ rệt.

Đây là một trong những hoạt động nằm trong đợt cao điểm thực hiện Công điện số 65/CĐ-TTg và Chỉ thị số 13/CT-TTg của Thủ tướng Chính phủ về tăng cường chống buôn lậu, gian lận thương mại và hàng giả. Cơ quan chức năng nhận định vụ việc tại Saigon Square là lời cảnh tỉnh về tình trạng buông lỏng quản lý địa bàn, ảnh hưởng tiêu cực tới môi trường kinh doanh và hình ảnh du lịch của TP. Hồ Chí Minh.