Thời gian qua, UBND tỉnh Nghệ An đã chỉ đạo Công an tỉnh, Sở Nông nghiệp và Môi trường, các cơ quan liên quan, UBND cấp huyện (cũ) và cấp xã tăng cường triển khai các biện pháp, kịp thời phát hiện, đấu tranh, xử lý đối với tội phạm và vi phạm pháp luật trên lĩnh vực bảo vệ đa dạng sinh học (ĐDSH). Kết quả, trên lĩnh vực lâm nghiệp phát hiện, xử lý 1.180 vụ; trong đó, xử lý hành chính 1.164 vụ; chuyển xử lý hình sự 16 vụ; tang vật tịch thu trên 768,44 m³ gỗ các loại, 829 cá thể động vật rừng (trong đó có động vật rừng nguy cấp, quý, hiếm) cùng nhiều thực vật rừng ngoài gỗ với giá trị gần 100 triệu đồng. Tổng số tiền thu nộp ngân sách Nhà nước trong giai đoạn đạt gần 10 tỷ đồng.
Bên cạnh đó, lực lực chức năng đã phát hiện, xử lý 57 vụ, 74 đối tượng với các hành vi mua bán, vận chuyển, tàng trữ, nuôi, nhốt động vật hoang dã nguy cấp, quý, hiếm. Trong đó, khởi tố 21 vụ, 29 đối tượng về tội "Vi phạm quy định về quản lý, bảo vệ động vật nguy cấp, quý, hiếm”; xử lý hành chính 34 vụ, 40 đối tượng; thu nộp ngân sách nhà nước với số tiền hơn 173 triệu đồng; đang xử lý 02 vụ, 05 đối tượng.
Trên lĩnh vực bảo vệ hệ sinh thái, đã phát hiện, xử lý 136 vụ, 141 đối tượng có hành vi dùng xung điện, kích điện đánh bắt cá gây huỷ hoại hệ sinh thái và nguồn lợi thuỷ sản; tang vật tạm giữ: 88 kích điện, 11 thuyền, 94 ắc quy, thu nộp ngân sách nhà nước số tiền gần 01 tỷ đồng.
Đối với hoạt động quản lý chim di cư, các cơ quan chức năng đã tổ chức 305 đợt kiểm tra, xử lý tình trạng bẫy, bắt chim hoang dã, chim di cư. Kết quả, thu giữ, tiêu hủy trên 41.850 m lưới bẫy chim, 13.154 cò mồi giả bằng xốp (chim nộm), 820 cọc giăng lưới, 2.400 que dính nhựa cùng nhiều dụng cụ bẫy, bắt khác; đồng thời, phá dỡ 06 chòi lán, thu giữ 18 ắc quy, 22 loa phát thanh, 04 USB phát giả tiếng chim và thả về tự nhiên 468 cá thể chim các loại.
UBND tỉnh đã chỉ đạo Công an tỉnh tiếp tục triển khai thực hiện có hiệu quả các kế hoạch, quy chế phối hợp với lực lượng Công an các tỉnh giáp biên của nước CHDCND Lào (Xiêng Khoảng, Bôlykhămxay, Hủa Phăn) chủ động nắm bắt tình hình, trao đổi kinh nghiệm, chia sẻ thông tin về các tổ chức, cá nhân có điều kiện khả năng, dấu hiệu nghi vấn hoạt động phạm tội về buôn bán trái phép động, thực vật hoang dã. Đồng thời, chỉ đạo Công an tỉnh chủ động kiến nghị Bộ Công an đề nghị xác minh, truy bắt các đối tượng truy nã phạm tội liên quan bảo vệ động vật hoang dã nguy cấp, quý, hiếm; đề nghị phối hợp trao đổi, cung cấp thông tin liên quan đến đường dây, đối tượng có hành vi xuất nhập khẩu, vận chuyển, buôn bán trái phép động, thực vật hoang dã từ nước ngoài vào Việt Nam. Thường xuyên chia sẻ thông tin, hợp tác với các tổ chức như: Cơ quan quản lý Cites, Hiệp hội bảo tồn động vật (WCS), Trung tâm giáo dục thiên nhiên (ENV)... trong công tác phòng ngừa, đấu tranh tội phạm và bảo tồn ĐDSH.
UBND tỉnh phối hợp với Bộ Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn (cũ) hỗ trợ, tiếp nhận “Dự án bảo tồn ĐDSH và cảnh quan” do Vương Quốc Anh tài trợ (thời gian thực hiện dự án 06 năm từ 2024 - 2030, địa điểm thực hiện tại Vườn quốc gia Pù Mát, Ban quản lý rừng phòng hộ huyện Anh Sơn và Khu dự trữ sinh quyển miền Tây Nghệ An). Công tác hợp tác quốc tế được thực hiện một cách thường xuyên, hiệu quả; đồng thời đã triển khai nhiều giải pháp, mô hình tại các “vùng lõi” và “vùng đệm” nhằm giảm thiểu nguy cơ các nguồn gen quý về động, thực vật nguy cấp, quý, hiếm bị xâm hại.
Tuy nhiên, Nghệ An là địa bàn có đặc điểm địa hình, địa lý và điều kiện tự nhiên, khí hậu thời tiết đa dạng, trong khi đó, lực lượng chuyên trách làm công tác quản lý, đấu tranh, xử lý đối với tội phạm và vi phạm pháp luật về ĐDSH còn hạn chế, dẫn đến còn gặp khó khăn trong việc triển khai công tác phòng ngừa, phát hiện, đấu tranh, bắt giữ, xử lý. Trang thiết bị, kỹ thuật phục vụ công tác phát hiện, theo dõi, giám sát còn hạn chế; việc giám định các mẫu vật, nhận dạng loài như xương, mật, nanh, cao... và sản phẩm của động vật hoang dã, quý, hiếm còn gặp khó khăn, thời gian kéo dài, chi phí cao. Nhận thức, ý thức của người dân về bảo vệ ĐDSH của một bộ phận người dân còn hạn chế, nhất là đồng bào dân tộc miền núi, sinh sống chủ yếu dựa vào rừng và bằng nghề săn bắn, dẫn đến việc tự ý chặt phá rừng, lấn chiếm rừng, khai thác, săn bắn động vật hoang dã trái phép…
