Giai đoạn đỉnh giá của mận cau: Đắt đỏ và khan hiếm
Cuối tháng 6 – đầu tháng 7, mận cau Mông Tự (Trung Quốc) xuất hiện tại Việt Nam. Khác với các loại mận Trung Quốc giá rẻ trước đó, mận cau được định vị ở phân khúc cao cấp, thậm chí đắt hơn cherry Mỹ. Loại VIP chỉ 9–12 quả/kg được bán 450.000 đồng/kg, gấp 15–20 lần giá mận hậu Việt Nam; loại nhỏ hơn cũng ở mức 200.000–250.000 đồng/kg.
Đây là loại trái cây khá mới tại thị trường Việt, có màu xanh vàng hoặc vàng mật ong, thịt giòn ngọt pha chua thanh, mọng nước, róc hạt. Nhờ hình thức đẹp, hương vị lạ miệng và yếu tố “hàng nhập hiếm”, mận cau nhanh chóng tạo nên “cơn sốt” trên chợ mạng.
Do nguồn hàng hạn chế, phần lớn cửa hàng chỉ bán theo đơn đặt trước 1–2 ngày. Có thời điểm, một chủ cửa hàng ở Hà Nội nhập 2 tạ hàng nhưng chỉ đủ trả đơn, số còn lại bán hết sạch chỉ trong một buổi sáng. Một số nơi, lô hàng 500kg mận cau chỉ trong hơn một ngày đã “cháy” 2/3 đơn đặt.
Chị Mai, một khách hàng tại quận Cầu Giấy, Hà Nội, kể lại: “Lần đầu tôi đặt mận cau là phải chờ gần ba ngày mới có. Giá thì cao nhưng vì tò mò nên vẫn mua thử. Ăn thấy ngon, giòn, lạ miệng, nhưng chắc không đến mức đáng bỏ ra vài trăm nghìn mỗi cân.”
Nguyên nhân khiến mận cau Trung Quốc có giá cao ngay khi xuất hiện trên thị trường Việt Nam xuất phát từ nhiều yếu tố. Trước hết, ở giai đoạn đầu vụ thu hoạch tại Trung Quốc, sản lượng mận cau còn thấp, lại trải qua khâu chọn lọc kỹ lưỡng và đóng gói cẩn thận trước khi xuất khẩu, khiến nguồn cung trở nên khan hiếm. Bên cạnh đó, chi phí nhập khẩu và bảo quản cũng là nguyên nhân đáng kể: mận phải vận chuyển đường dài, bảo quản lạnh suốt quá trình vận chuyển và cộng thêm chi phí thông quan, khiến giá vốn đội lên. Ngoài ra, yếu tố tâm lý tiêu dùng đóng vai trò quan trọng khi mận cau được coi là sản phẩm mới lạ, gắn “mác” hàng cao cấp, tạo nên hiệu ứng săn lùng và sẵn sàng chi trả giá cao từ phía người mua, góp phần đẩy giá loại quả này lên mức kỷ lục.
Nguồn cung bùng nổ – giá rớt “thẳng đứng”
Bước sang cuối tháng 7 và đầu tháng 8, vụ thu hoạch chính vụ tại Trung Quốc bắt đầu, kéo theo nguồn cung mận cau tăng mạnh qua cả đường chính ngạch và tiểu ngạch. Lượng hàng dồi dào khiến giá giảm nhanh theo từng ngày: đầu tháng 8 ở mức 60.000 đồng/kg, đến ngày 5/8 còn 43.000 đồng/kg, và hiện tại chỉ còn 25.000–32.000 đồng/kg nếu mua cả thùng, 40.000–58.000 đồng/kg mua lẻ.
Các tiểu thương cho biết, nếu đầu mùa mỗi tuần chỉ nhập được 2–3 chuyến, nay hàng về đều đặn hàng ngày. Anh Hưng, chủ một cửa hàng trái cây ở phố Nguyễn Khánh Toàn (Hà Nội), chia sẻ: “Trước đây hàng ít, khách đặt nhiều nên giá cao. Giờ hàng về liên tục, khách không còn háo hức như trước, lại đang mùa nhãn, vải, chôm chôm trong nước nên mận cau khó bán hơn.”
Một đầu mối bán sỉ tại chợ Long Biên cho hay: “Trước đây, xe 2,5 tấn phải bán 2–3 ngày mới hết, giờ một ngày là sạch kho.” Tuy nhiên, chị Lan – tiểu thương ở chợ Nghĩa Tân – lại nhìn nhận: “Giá rẻ thì dễ bán hơn nhưng lời lãi không nhiều. Muốn quay vòng vốn nhanh phải bán số lượng lớn. Mà bán nhiều thì lại cạnh tranh trực tiếp với trái cây Việt, không dễ chút nào.”
Sự rớt giá này mang lại nhiều tác động cho thị trường. Người tiêu dùng là bên hưởng lợi trực tiếp khi mận cau từ “trái nhà giàu” trở thành mặt hàng bình dân, phù hợp với nhiều đối tượng hơn. Với tiểu thương, giá thấp khiến lợi nhuận trên mỗi đơn vị giảm nhưng bù lại doanh số tăng mạnh, vòng quay vốn nhanh hơn. Tuy nhiên, sự xuất hiện của mận cau giá rẻ đúng vào mùa thu hoạch nhiều loại trái cây trong nước như mận hậu, ổi, nhãn, táo đã tạo áp lực cạnh tranh lớn cho nông sản nội. Đây cũng là bài học kinh doanh cho các nhà buôn: hàng trái cây nhập khẩu theo mùa biến động giá rất nhanh, vì vậy cần tính toán kỹ thời điểm nhập để tránh rủi ro “ôm” hàng giá cao./.
