Hình thái thiên tai kép, nguy cơ rất cao xảy ra lũ ống, lũ quét
Công điện gửi Chủ tịch UBND các tỉnh, thành phố khu vực Bắc Bộ và Bắc Trung Bộ (Quảng Ninh, Hải Phòng, Hưng Yên, Ninh Bình, Thanh Hóa, Nghệ An, Lạng Sơn, Cao Bằng, Thái Nguyên, Lào Cai, Tuyên Quang, Phú Thọ, Bắc Ninh, Hà Nội, Sơn La, Lai Châu, Điện Biên); các Bộ: Quốc phòng, Công an, Nông nghiệp và Môi trường, Xây dựng, Công Thương, Văn hóa, Thể thao và Du lịch, Ngoại giao, Khoa học và Công nghệ, Giáo dục và Đào tạo, Y tế; Văn phòng Ban chỉ đạo phòng thủ dân sự quốc gia.
Chiều ngày 3/10/2025, bão Matmo đã di chuyển vào biển Đông trở thành cơn bão số 11, sức gió mạnh nhất vùng gần tâm bão mạnh cấp 10, giật cấp 13.
Theo dự báo của Trung tâm dự báo khí tượng thủy văn quốc gia, bão số 11 sẽ tiếp tục mạnh thêm lên cấp 12-13, giật cấp 15-16, di chuyển nhanh về phía bán đảo Lôi Châu và khu vực Vịnh Bắc Bộ; trong ngày 05 - 07/10/2025, bão sẽ ảnh hưởng trực tiếp đến Vịnh Bắc Bộ, ven biển và đất liền nước ta, tiếp tục gây mưa lớn tại khu vực Bắc Bộ và Thanh Hóa, Nghệ An.
Bão số 9, số 10 và 11 xuất hiện liên tiếp, ngay khi công tác khắc phục hậu quả đợt bão, mưa lũ trước chưa xong, đây là hình thái thiên tai kép (bão chồng bão, lũ chồng lũ), nguy cơ rất cao xảy ra lũ ống, lũ quét, sạt lở đất tại các tỉnh miền núi, trung du Bắc Bộ, Bắc Trung Bộ và ngập lụt tại các đô thị, vùng thấp trũng, đe dọa an toàn của hệ thống giao thông, đê điều, hồ đập, nhất là các công trình bị sự cố chưa được khắc phục kịp thời.
Để sẵn sàng ứng phó bão số 11, chủ động phòng, chống các đợt thiên tai, bão lũ tiếp theo, bảo đảm an toàn tính mạng của nhân dân, giảm thiệt hại về tài sản của nhân dân và nhà nước, Thủ tướng Chính phủ yêu cầu các Bộ, các ngành, các địa phương và nhân dân cần nhận thức rõ tính chất hết sức nguy hiểm cơn của bão số 11 khi thiên tai chồng thiên tai, nguy cơ tai biến chồng tai biến, đa thiên tai (bão, mưa lũ, lũ ống, lũ quét, sạt lở đất) để có phương án, giải pháp ứng phó quyết liệt, chủ động, kịp thời, hiệu quả, phù hợp với diễn biến tình hình tại từng địa phương, từng thời điểm nhằm bảo đảm an toàn tính mạng và tài sản cho người dân.
Thủ tướng Chính phủ cũng yêu cầu Chủ tịch UBND các tỉnh, thành phố ven biển, nhất là khu vực từ Quảng Ninh đến Ninh Bình chỉ đạo triển khai công tác bảo đảm an toàn cho tàu thuyền, phương tiện hoạt động trên biển (hướng dẫn thoát ra, không đi vào khu vực nguy hiểm hoặc về nơi tránh trú); bảo đảm an toàn các hoạt động trên biển, trên đảo, ven biển và trong đất liền (đặc biệt lưu ý đề phòng dông lốc xảy ra trước bão và bảo đảm an toàn các hoạt động du lịch trên Vịnh); bảo vệ nhà cửa, kho tàng, cơ sở giáo dục, y tế, đê điều, hồ đập (nhất là những nơi bị sự cố vừa qua chưa được khắc phục triệt để), hoạt động sản xuất kinh doanh, nuôi trồng thủy sản; rà soát, sẵn sàng sơ tán, di dời dân cư, triển khai công tác cứu hộ, cứu nạn khi có tình huống xấu xảy ra,...
Chủ tịch UBND các tỉnh thành phố khu vực Bắc Bộ và Bắc Trung Bộ, nhất là các tỉnh miền núi, trung du tập trung chỉ đạo triển khai đồng bộ các biện pháp ứng phó mưa lũ, nguy cơ lũ ống, ngập lụt, lũ quét, sạt lở đất theo chức năng, nhiệm vụ, thẩm quyền; rà soát "bốn tại chỗ", bố trí lực lượng, vật tư, máy móc, thiết bị tại các địa bàn trọng điểm để sẵn sàng xử lý ngay các sự cố, không để bị động, bất ngờ.
Đặc biệt, Chủ tịch UBDN tỉnh Lào Cai kiểm tra, chỉ đạo cơ quan chức năng phối hợp với lực lượng công an triển khai ngay việc sơ tán, di dời các hộ dân nằm trong vùng nguy hiểm có nguy cơ xảy ra trượt lở đất tại xã Bảo Hà, tỉnh Lào Cai.
Cùng với đó, Thủ tướng Chính phủ giao Bộ Nông nghiệp và Môi trường chỉ đạo cơ quan dự báo khí tượng thủy văn theo dõi chặt chẽ thường xuyên, tham khảo, cập nhật kết quả dự báo của quốc tế và trên cơ sở kinh nghiệm từ các đợt bão, lũ vừa qua để dự báo chính xác nhất có thể về diễn biến bão, mưa, dòng chảy trên các lưu vực sông và hồ chứa nước (bao gồm cả dòng chảy xuyên biên giới), khoanh định các khu vực có nguy cơ cao xảy ra sạt lở; thường xuyên cập nhật, thông báo khu vực nguy hiểm; thông tin đầy đủ nhất, kịp thời nhất đến các cơ quan có thẩm quyền và Nhân dân biết để chỉ đạo, triển khai các biện pháp ứng phó hiệu quả.
Chủ trì, phối hợp với Bộ Công Thương, UBND tỉnh Lào Cai, chủ đập và các đơn vị có liên quan theo dõi chặt chẽ, quyết định vận hành điều tiết nước hồ chứa thủy điện Thác Bà để bảo đảm an toàn công trình và an toàn phòng, chống lũ cho hạ du.
Đôn đốc các ngành, các địa phương triển khai công tác ứng phó với bão phù hợp với tình hình thực tế, kịp thời báo cáo, đề xuất Ban chỉ đạo phòng thủ dân sự quốc gia, Thủ tướng Chính phủ chỉ đạo những vấn đề vượt thẩm quyền.
Hướng dẫn, đôn đốc UBND các tỉnh, thành phố rà soát xây dựng, cập nhật, hoàn thiện các kịch bản, phương án cụ thể ứng phó với từng loại hình thiên tai, từng cấp độ rủi ro thiên tai, từng tình huống thiên tai có thể xảy ra trên từng địa bàn phù hợp với mô hình chính quyền địa phương 2 cấp, trong đó: cần xác định rõ các trọng điểm có nguy cơ cao cần bảo vệ để bố trí "bốn tại chỗ"; địa phương cùng với Bộ Quốc phòng, Bộ Công an xác định những nơi xung yếu để điều động, bố trí sẵn sàng lực lượng, phương tiện, vật tư, thiết bị ngay từ trước xảy ra thiên tai, chủ động ứng phó khi có tình huống xấu xảy ra.
Thủ tướng Chính phủ yêu cầu các Bộ: Xây dựng, Công Thương theo chức năng, nhiệm vụ, thẩm quyền chủ động chỉ đạo, triển khai các biện pháp ứng phó với bão, mưa lũ thuộc lĩnh vực quản lý, bảo đảm an toàn đối với các hoạt động vận tải; an toàn hồ đập thủy điện, hệ thống truyền tải điện, sản xuất công nghiệp; nghiên cứu hoàn thiện quy chuẩn, tiêu chuẩn thiết kế đối với hạ tầng giao thông, tiêu thoát nước đô thị, điện.
Các Bộ: Quốc phòng, Công an chỉ đạo các đơn vị đóng trên địa bàn chủ động phối hợp với địa phương rà soát phương án, bố trí lực lượng, phương tiện tại các địa bàn trọng điểm (theo đề xuất của địa phương) để sẵn sàng hỗ trợ nhân dân ứng phó với bão, mưa lũ, lũ ống, lũ quét, sạt lở đất, ngập lụt.
Thủ tướng Chính phủ giao Bộ Ngoại giao chủ trì, phối hợp với các cơ quan, địa phương biên giới tăng cường trao đổi với Trung Quốc về việc phối hợp cung cấp thông tin xả lũ của các hồ chứa thượng nguồn, tránh bị động, bất ngờ.
Chánh Văn phòng Ban chỉ đạo phòng thủ dân sự quốc gia phối hợp với cơ quan chức năng của Bộ Nông nghiệp và Môi trường theo dõi diễn biến tình hình, chủ động điều phối, huy động lực lượng, phương tiện triển khai ứng phó với bão và mưa lũ theo chức năng, nhiệm vụ được phân công.
Văn phòng Chính phủ theo dõi, đôn đốc các Bộ, địa phương thực hiện nghiêm túc Công điện này; kịp thời báo cáo Thủ tướng Chính phủ, Phó Thủ tướng phụ trách những vấn đề đột xuất, phát sinh.
Bão số 11 đe dọa an toàn đê điều tại 12 tỉnh thành
Bão số 11 được nhận định giật cấp 15 có khả năng gây mưa lớn kéo dài nhiều ngày. Hệ thống đê điều vừa phải hứng chịu ảnh hưởng của hai cơn bão số 9, 10, sẽ đứng trước áp lực lớn.
Theo Trung tâm Dự báo khí tượng thủy văn Quốc gia, sau khi di chuyển vào Biển Đông, báo Matmo đã trở thành cơn bão số 11. Dự báo đến khoảng chiều 6/10, bão 11 sẽ đi vào đất liền khu vực Đông Bắc Bộ.
Do ảnh hưởng của bão số 11, từ đêm 5/10 đến hết đêm 7/10, khu vực Bắc Bộ, Thanh Hoá và Nghệ An có mưa to đến rất to, với lượng mưa phổ biến từ 100 - 200mm, cục bộ có nơi trên 300mm; vùng núi và trung du Bắc Bộ mưa phổ biến từ 150 - 250mm,
Mưa lớn sẽ tiếp tục gây ra một đợt lũ lớn trên hệ thống các sông, trong đó đỉnh lũ trên sông Thao, sông Lô, sông Hoàng Long và hệ thống sông Thái Bình lên mức báo động 2, 3 và trên báo động 3; sông Bưởi, sông Mã, thượng lưu sông Chu, sông Cả lên mức báo động 1, 2, có nơi trên báo động 2.
Để chủ động ứng phó với bão và mưa lũ lớn sau bão, đảm bảo an toàn hệ thống đê điều, Bộ Nông nghiệp và Môi trường đề nghị UBND 11 tỉnh, TP (bao gồm cả Hà Nội) tiếp tục theo dõi chặt chẽ diễn biến của bão, mưa lũ sau bão, mực nước lũ trên các triền sông và diễn biến hệ thống đê điều.
Khẩn trương kiểm tra, rà soát và triển khai trên thực tế phương án hộ đê, bảo vệ trọng điểm xung yếu, các vị trí đã xảy ra sự cố nhưng chưa được xử lý, khắc phục, các công trình đê điều đang thi công dở dang để đảm bảo an toàn.
Trong đó, đặc biệt lưu ý các tuyến đê/đoạn đê xung yếu, trực diện biển (như đoạn K10-K15 đê biển Hà Nam, tỉnh Quảng Ninh; đê, kè Nam Hải thuộc đê biển II, TP Hải Phòng; đê, kè Đông Minh thuộc đê biển 6, tỉnh Hưng Yên; đê biển Hải Hậu đã bị sự cố do bão số 10, đê biển Bình Minh III, IV, tỉnh Ninh Bình...); các đoạn đê sát sông, thường bị đùn sủi, rò rỉ, sạt trượt khi có lũ và các cống xung yếu, bị hư hỏng trên các tuyến đê sông.
Bộ Nông nghiệp và Môi trường cũng đề nghị các địa phương tăng cường công tác kiểm tra các tuyến đê, thực hiện nghiêm công tác tuần tra, canh gác bảo vệ đê điều trong mùa mưa lũ theo quy định tại Thông tư số 01/2009/TT-BNN để kịp thời phát hiện và xử lý các sự cố xảy ra ngay từ giờ đầu. Đồng thời, chịu trách nhiệm trước pháp luật nếu để xẩy ra mất an toàn hệ thống đê điều do không thực hiện công tác tuần tra, canh gác đê theo quy định của pháp luật.
