Xuất khẩu sắn và các sản phẩm từ sắn trong nửa đầu năm 2025 ghi nhận mức tăng trưởng tích cực cả về lượng và giá trị. Theo Bộ Nông nghiệp và Môi trường, riêng trong tháng 6/2025, Việt Nam đã xuất khẩu 350.000 tấn sắn và các sản phẩm từ sắn, thu về gần 109,7 triệu USD. Tính chung 6 tháng đầu năm, kim ngạch đạt 711,5 triệu USD với sản lượng lên đến 2,3 triệu tấn, tăng 68,6% về lượng và 12,8% về giá trị so với cùng kỳ năm ngoái.
Thị trường xuất khẩu sắn của Việt Nam vẫn chủ yếu tập trung vào Trung Quốc - chiếm đến 93,4% tổng kim ngạch. Bên cạnh đó, Đài Loan và Malaysia cũng là hai thị trường có mức tiêu thụ ổn định, nhưng chiếm tỷ trọng khá nhỏ, lần lượt 1,5% và 1%. Trong khi giá trị xuất khẩu sang Trung Quốc tăng 10,5% thì thị trường Đài Loan lại ghi nhận mức giảm mạnh 33,7%. Ngược lại, xuất khẩu sang Malaysia tăng trưởng ấn tượng 13,4%.
Theo số liệu từ Tổng cục Hải quan Trung Quốc, trong 5 tháng đầu năm 2025, quốc gia này đã nhập khẩu gần 4,97 triệu tấn sắn và tinh bột sắn, đạt kim ngạch 1,38 tỷ USD. Mức tăng trưởng mạnh mẽ 79,7% về lượng và 19,5% về trị giá cho thấy nhu cầu sắn tăng cao, dù giá nhập khẩu bình quân đã giảm sâu tới 33,5%, chỉ còn 277,7 USD/tấn.
Đối với mặt hàng sắn lát, Trung Quốc đã nhập khẩu hơn 2,62 triệu tấn trong giai đoạn này, tương ứng kim ngạch khoảng 510,59 triệu USD – tăng hơn 100% cả về lượng và giá trị so với năm trước. Tuy nhiên, giá trung bình giảm 25,7%, xuống còn 194,5 USD/tấn. Nguồn cung chủ yếu vẫn đến từ Thái Lan và Việt Nam - chiếm tới 98,6% tổng lượng nhập khẩu. Trong đó, Việt Nam cung cấp 585.918 tấn, thu về 114,4 triệu USD, tăng lần lượt 115% và 61% so với cùng kỳ, nhưng giá cũng giảm 25,3%.
Trong khi đó, với tinh bột sắn - mặt hàng có giá trị cao hơn, Trung Quốc đã nhập khẩu 2,35 triệu tấn với tổng trị giá hơn 871 triệu USD trong 5 tháng đầu năm 2025, tăng 50,2% về lượng nhưng giá trị chỉ tăng nhẹ do giá giảm mạnh. Cụ thể, giá trung bình chỉ còn 370,7 USD/tấn, giảm 31%.
Việt Nam giữ vị trí là nhà cung cấp tinh bột sắn lớn nhất cho Trung Quốc, với hơn 1,14 triệu tấn, chiếm gần 49% tổng lượng nhập khẩu, tăng gần gấp đôi so với cùng kỳ năm ngoái. Kim ngạch đạt 409 triệu USD, tăng 36,1%, dù giá giảm 31,6%, còn 357,2 USD/tấn. Xếp sau là Thái Lan với hơn 806.000 tấn, trị giá 322,2 triệu USD, và Lào với hơn 351.000 tấn, giá trị 123,2 triệu USD. Cả hai thị trường này đều có giá xuất khẩu giảm trên 31%.
Theo thống kê từ Bộ Nông nghiệp và Môi trường, hiện nay cả nước có khoảng 517.800 ha trồng sắn, với sản lượng đạt khoảng 10,5 triệu tấn củ tươi mỗi năm. Cây sắn không chỉ đóng vai trò quan trọng trong nông nghiệp mà còn mang lại nguồn thu xuất khẩu đáng kể, dao động từ 1 đến 1,2 tỷ USD mỗi năm. Tuy nhiên, việc mở rộng diện tích trồng sắn một cách thiếu kiểm soát và canh tác không bền vững đang khiến đất đai dần suy kiệt. Nguyên nhân là do cây sắn có nhu cầu hấp thụ dinh dưỡng cao nhưng lại không tạo được độ che phủ tốt, từ đó làm giảm độ màu mỡ của đất và gây xói mòn.
Nhằm giải quyết vấn đề này, vào cuối năm 2024, Bộ Nông nghiệp và Môi trường đã thông qua Dự án chuyển đổi hệ thống sản xuất sắn ở Việt Nam theo hướng canh tác tuần hoàn, đồng thời nâng cao hiệu quả quản lý chuỗi giá trị tinh bột sắn thông minh.
Tiếp nối những nỗ lực đó, ngày 9/7/2025, Thứ trưởng Hoàng Trung đã có buổi làm việc với đoàn công tác đến từ Nhật Bản do GS Takuro Shinano - Trưởng Dự án phía Nhật Bản dẫn đầu. Buổi làm việc nhằm thảo luận tiến độ và kế hoạch triển khai Dự án Chuyển đổi hệ thống sản xuất sắn ở Việt Nam, được thực hiện dưới sự phối hợp giữa JICA (Cơ quan Hợp tác Quốc tế Nhật Bản) và JST (Cơ quan Khoa học và Công nghệ Nhật Bản).
Theo GS Takuro Shinano, dự án gồm 4 hợp phần chính: lựa chọn nguồn carbon tiềm năng giúp tăng tích trữ carbon trong đất; phát triển công nghệ đo lường carbon phù hợp với điều kiện sản xuất thực tế; áp dụng đồng bộ các biện pháp canh tác tái sinh để nâng cao năng lực lưu trữ carbon trong đất; và xây dựng chiến lược cung cấp tinh bột bền vững dựa trên nền tảng nông nghiệp tái sinh.
Dự án kỳ vọng sẽ đặt nền móng kỹ thuật vững chắc cho ngành sắn Việt Nam trong giai đoạn chuyển đổi xanh, với sự hỗ trợ kỹ thuật từ các đối tác Nhật Bản và tổ chức CIAT (Trung tâm Nông nghiệp nhiệt đới quốc tế). Mô hình đầu tiên dự kiến sẽ bắt đầu từ tháng 9/2025, đồng thời tổ chức các khóa đào tạo ngắn hạn cho cán bộ kỹ thuật Việt Nam tại Nhật Bản. Cùng với đó, quá trình lắp đặt thiết bị phòng thí nghiệm và chuẩn bị cơ sở vật chất cho phân tích – thiết kế tại tỉnh Tây Ninh cũng đang được xúc tiến.
GS Takuro Shinano cho biết, đoàn chuyên gia đã phối hợp cùng Sở Nông nghiệp và Môi trường tỉnh Tây Ninh tiến hành khảo sát, đánh giá và lựa chọn địa điểm thích hợp để xây dựng mô hình thử nghiệm. Khu vực được chọn đáp ứng tốt các điều kiện tự nhiên, có hệ thống tưới tiêu ổn định, đảm bảo yếu tố an toàn lao động và khả năng nhân rộng.
Phát biểu tại cuộc họp, Thứ trưởng Hoàng Trung đánh giá cao mục tiêu dài hạn của dự án, đặc biệt trong việc thúc đẩy mô hình canh tác sắn tuần hoàn, đây cũng là bước đi quan trọng trong thực hiện Đề án phát triển bền vững ngành hàng sắn đến năm 2030, tầm nhìn 2050 của Bộ.
Ông nhấn mạnh, điểm đột phá của dự án chính là tích hợp công nghệ đo lường và giám sát carbon (MRV), quản lý chuỗi giá trị một cách thông minh. Việc xây dựng vùng sản xuất theo hướng tuần hoàn sẽ dựa trên cơ sở xác định các giống sắn có khả năng tích trữ carbon, đồng thời áp dụng công nghệ hiện đại như cảm biến, dữ liệu vệ tinh và thiết bị bay không người lái để theo dõi và quản lý các thông số đất, cây trồng một cách hiệu quả.