Trong nhiều năm qua, hình thức thuế khoán vốn là cơ chế quen thuộc với hàng triệu hộ kinh doanh. Tuy nhiên, theo lộ trình cải cách, cách thức này sẽ chấm dứt muộn nhất vào năm 2026 và được thay thế bằng cơ chế kê khai minh bạch, nộp thuế điện tử và hóa đơn kết nối trực tiếp với cơ quan thuế.
Đây là bước tiến tất yếu nhằm nâng cao tính công bằng, nhưng cũng khiến không ít hộ kinh doanh lúng túng khi phải làm quen với việc quản lý sổ sách, khai thuế trực tuyến và tiếp cận các chính sách tín dụng mới.
Theo bà Nguyễn Thị Cúc - Chủ tịch Hội Tư vấn Thuế Việt Nam (VTCA), cả nước hiện có khoảng 5 triệu hộ kinh doanh, trong đó 2 triệu hộ vẫn còn nộp thuế khoán. Khu vực này đóng góp lớn cho nền kinh tế khi chiếm tới 51% GDP, hơn 30% ngân sách, tạo ra 40 triệu việc làm và 82% lực lượng lao động. Chính vì vậy, việc chuyển đổi sang cơ chế minh bạch, bền vững không chỉ là yêu cầu cải cách, mà còn là bước đi cần thiết để bảo đảm công bằng trong chính sách thuế và hỗ trợ sự phát triển lâu dài của khu vực kinh tế tư nhân.
Nghị định 70/2025/NĐ-CP quy định, từ ngày 1/6/2025, hộ và cá nhân kinh doanh có doanh thu từ 1 tỷ đồng trở lên sẽ phải áp dụng hình thức kê khai và xuất hóa đơn điện tử. Cơ chế thuế khoán trước đây tuy đơn giản, nhưng lại bộc lộ nhiều bất cập, đặc biệt khi doanh thu biến động trên 50% mà hộ kinh doanh không điều chỉnh, dẫn tới tình trạng thiếu minh bạch.
Bà Cúc cho rằng, khi chuyển sang kê khai điện tử, mỗi giao dịch đều có chứng từ, giúp hộ kinh doanh theo dõi doanh thu, kiểm soát chi phí và quản lý tài chính hiệu quả hơn. Xa hơn, việc phát triển thành doanh nghiệp sẽ giúp họ tăng năng lực cạnh tranh và tham gia vào chuỗi cung ứng trong và ngoài nước.
Để quá trình chuyển đổi diễn ra thuận lợi, sự đồng hành từ Nhà nước, ngân hàng và doanh nghiệp công nghệ được xem là chìa khóa. Về chính sách, Bộ Tài chính đang xây dựng phần mềm kế toán miễn phí cho hộ kinh doanh, đồng thời triển khai nhiều ưu đãi về thuế thu nhập doanh nghiệp đối với đơn vị mới thành lập trong 7 năm đầu. Các khoản chi cho đào tạo, nghiên cứu và chuyển giao công nghệ cũng được hưởng mức khấu trừ gấp đôi, góp phần giảm gánh nặng chi phí cho người kinh doanh.
Ở lĩnh vực công nghệ, nhiều doanh nghiệp đã kịp thời giới thiệu các giải pháp hỗ trợ. MISA - đơn vị cung cấp phần mềm quản lý bán hàng – phát triển ứng dụng eShop, cho phép hộ kinh doanh quản lý toàn bộ hoạt động từ bán hàng, xuất hóa đơn, kê khai thuế chỉ trên một nền tảng duy nhất, ngay cả trên điện thoại. Với hộ kinh doanh quy mô lớn, hệ thống còn tích hợp máy POS, kết nối trực tiếp với phần mềm kế toán - thuế, giúp tự động hóa quy trình nhập liệu, hạch toán và nộp thuế. Những công cụ này được kỳ vọng sẽ thay thế cách ghi chép thủ công kiểu “sổ chợ”, giúp quản lý hiệu quả hơn.
Không chỉ công nghệ, nguồn vốn cũng là yếu tố then chốt. VPBank đã triển khai gói vay ưu đãi với lãi suất chỉ từ 3,99%/năm, hạn mức lên tới 20.000 tỷ đồng dành riêng cho hộ kinh doanh. Ngoài ra, ngân hàng còn phát hành thẻ tín dụng VPBank CommCredit với mức hoàn tiền 12%, cùng các gói tích lũy sinh lời ngắn hạn với lãi suất 3,5%.
Theo ông Ngô Bình Nguyên, Giám đốc Phân khúc Hộ kinh doanh VPBank, ngân hàng không chỉ cung cấp vốn mà còn đồng hành trong quản trị, bảo hiểm và tái đầu tư, tạo thành chuỗi giá trị khép kín nhằm đảm bảo sự phát triển bền vững của cộng đồng hộ kinh doanh.
Việc chấm dứt thuế khoán là xu thế tất yếu trong tiến trình cải cách hệ thống thuế. Thách thức là không nhỏ, nhưng với sự hỗ trợ từ chính sách, công nghệ và nguồn vốn, hàng triệu hộ kinh doanh hoàn toàn có thể tự tin bước vào giai đoạn mới, minh bạch, hiện đại và hội nhập hơn.
Trần Huyền