Bức tranh giao thông Việt Nam năm 2025 sẽ chứng kiến một thay đổi mang tính bước ngoặt khi hàng loạt chính sách mạnh tay nhằm giảm khí thải và giải quyết ùn tắc bắt đầu có hiệu lực. Từ Hà Nội tới TP.HCM, những quy định hạn chế xe xăng và khuyến khích phương tiện xanh đang mở ra cơ hội chưa từng có cho ngành xe máy điện, đặc biệt là các doanh nghiệp nội địa.
Những động thái này được coi là “cú hích” cho ngành công nghiệp xe máy điện, vốn lâu nay bị chiếm lĩnh bởi các thương hiệu ngoại và liên doanh. Giờ đây, doanh nghiệp Việt như VinFast, Pega hay Dat Bike đang có cơ hội đảo ngược cục diện, tận dụng lợi thế sản xuất trong nước, mạng lưới phân phối sẵn có và sự hậu thuẫn từ chính sách. Theo Bộ Công Thương, nhu cầu xe máy điện giai đoạn 2025 - 2030 có thể tăng 45 - 50% mỗi năm, mở ra khả năng mở rộng thị phần, thậm chí vươn tới thị trường xuất khẩu.
Không chỉ dừng ở việc đưa ra lệnh cấm, Nhà nước còn dự kiến áp dụng gói ưu đãi toàn diện nhằm thúc đẩy người dân và doanh nghiệp chuyển đổi: giảm thuế nhập khẩu linh kiện, hỗ trợ lãi suất vay vốn sản xuất, và trợ giá trực tiếp cho người mua. Mô hình tương tự đã giúp Trung Quốc đạt hơn 300 triệu xe điện chỉ trong một thập kỷ, minh chứng cho hiệu quả khi chính sách, tài chính và hạ tầng được triển khai đồng bộ.
Tuy nhiên, cơ hội lớn luôn đi kèm thách thức. Hệ thống trạm sạc tại Việt Nam vẫn chưa phát triển đồng bộ, thời gian sạc kéo dài và chi phí thay pin còn là rào cản. Thêm vào đó, tâm lý người tiêu dùng vốn quen sử dụng xe xăng và lo ngại độ bền của xe điện trong điều kiện thời tiết khắc nghiệt, ngập úng… cũng là bài toán mà các hãng cần giải quyết. Giải pháp không chỉ nằm ở cải tiến công nghệ, mà còn ở chiến lược truyền thông thuyết phục, chính sách bảo hành dài hạn và dịch vụ hậu mãi đáng tin cậy.
Bài học từ Indonesia và Thái Lan cho thấy, để thị trường xe máy điện tăng trưởng nhanh, cần sự kết hợp của bốn yếu tố: chính sách quyết liệt, hạ tầng sẵn sàng, ưu đãi tài chính đủ mạnh và truyền thông hiệu quả. Hai quốc gia này đã tập trung hỗ trợ nhóm phương tiện dịch vụ giao hàng và chở khách, từ đó tạo nền tảng tiêu thụ vững chắc cho toàn thị trường. Việt Nam, nếu biết chọn lọc và điều chỉnh mô hình phù hợp, hoàn toàn có thể rút ngắn thời gian chuyển đổi.
Triển vọng từ nay đến năm 2030 là rất rõ ràng. Nếu thay thế được ít nhất 2 triệu xe xăng bằng xe điện, Việt Nam không chỉ giảm khoảng 5 triệu tấn CO₂ mỗi năm mà còn tiết kiệm hàng tỷ USD tiền nhập khẩu xăng dầu. Thị trường xe máy điện, với tốc độ tăng trưởng dự kiến 50%/năm, sẽ không chỉ là cuộc chơi của các nhà sản xuất mà còn kéo theo sự phát triển của chuỗi cung ứng pin, ngành dịch vụ bảo dưỡng, và cả thương mại điện tử trong lĩnh vực phụ tùng - linh kiện.
Năm 2025 được dự báo sẽ trở thành cột mốc quan trọng, khi xe máy điện bước vào giai đoạn định hình rõ vai trò trong chiến lược giao thông xanh của Việt Nam. Với sự nhạy bén trong nắm bắt xu hướng, cùng chiến lược đầu tư đúng hướng vào công nghệ, dịch vụ hậu mãi và xây dựng thương hiệu, các doanh nghiệp nội địa có cơ hội biến làn sóng chuyển đổi phương tiện này thành bước đệm để khẳng định vị thế dẫn dắt thị trường ngay trên sân nhà.
Trần Huyền