Nhà máy Điện rác Sóc Sơn tại Khu liên hợp xử lý rác thải Nam Sơn ở Hà Nội do Tập đoàn CNTY – EUTY làm chủ đầu tư. Đây là nhà máy lớn nhất cùng loại tại Việt Nam và lớn thứ hai thế giới. Đây là dự án trọng điểm của Thủ đô Hà Nội, có tổng mức đầu tư hơn 7.000 tỉ đồng.
Nhà máy có 16 cổng đổ rác để chứa các loại xe chở rác khác nhau và có thể xử lý 4.000 đến 5.000 tấn rác mỗi ngày để tạo ra 90MW điện. Kể từ khi đi vào hoạt động vào năm 2022, Nhà máy đã xử lý 1,46 triệu tấn rác thải rắn sinh hoạt, giải quyết hơn 70% lượng rác thải của Hà Nội; đồng thời đặt mục tiêu chuyển đổi một triệu tấn rác thải thành nguồn nhiên liệu.
Trước năm 2022, các khu xử lý rác thải sinh hoạt tập trung của Hà Nội phải chôn lấp khoảng 7.000 tấn/ngày, tạo nguy cơ gây ô nhiễm môi trường, lãng phí tài nguyên. Kể từ tháng 7/2022, khi bắt đầu phát điện lên lưới điện quốc gia, Nhà máy Điện rác Sóc Sơn đã giúp xử lý hơn 70% lượng rác thải của Hà Nội, giảm áp lực cho hai Khu liên hợp xử lý chất thải rắn Nam Sơn (huyện Sóc Sơn) và Xuân Sơn (thị xã Sơn Tây).
Nhà máy thực hiện xử lý rác thải sinh hoạt có thu hồi năng lượng theo công nghệ lò đốt ghi cơ học (ghi di động) kiểu Waterleau của Bỉ. Đây là công nghệ hiện đại, tiên tiến, thân thiện với môi trường, đang được sử dụng tại nhiều quốc gia trên thế giới và hoàn toàn đáp ứng các tiêu chuẩn, quy chuẩn môi trường của Việt Nam.
Nhà máy đảm bảo tuân thủ các quy định về môi trường, giúp giảm thiểu nguy cơ xảy ra sự cố môi trường do tình trạng tồn đọng rác thải sinh hoạt tại Hà Nội và bảo tồn tài nguyên đất bằng cách giảm nhu cầu chôn lấp rác thải, xử lý hơn 1,2 triệu tấn rác thải sinh hoạt rắn và 245.000 mét khối nước rỉ từ rác.
TP. Hà Nội đặt mục tiêu phát điện từ lò đốt rác số 3 tại Nhà máy Điện rác Sóc Sơn đạt công suất 67MW và đưa vào hoạt động nhà máy điện rác Seraphin (nhà máy thứ 2 tại thị xã Sơn Tây) vào cuối năm nay, đưa tổng công suất phát điện từ xử lý rác thải của Thành phố đạt khoảng 129,3MW.
Trao đổi với phóng viên Tạp chí Doanh nghiệp và Kinh tế xanh, ông Đỗ Tiến Dũng, Phó Tổng Giám đốc Nhà máy Điện rác Sóc Sơn chia sẻ: Hiện nay, Nhà máy Điện rác Sóc Sơn đã đi vào vận hành ổn định, liên tục toàn bộ nhà máy, công suất tiếp nhận ~4500 tấn/ ngày đêm; thực hiện xử lý nước rỉ rác, khí thải và tro xỉ theo đúng quy định pháp luật. Tính đến thời điểm hiện tại, Nhà máy đã tiếp nhận và xử lý khoảng 3,1 triệu tấn rác sinh hoạt của TP. Hà Nội.
“Cũng rất cần cơ chế chính sách để rác thải không còn là gánh nặng môi trường, trở thành nguồn tài nguyên quý giá cho phát triển bền vững”, ông Đỗ Tiến Dũng kiến nghị.
Nói về mô hình nhà máy điện rác Sóc Sơn, chuyên gia Bùi Thị An, nguyên đại biểu Quốc hội khóa XIII cho rằng: Trước hết, chúng ta có thể nhân rộng mô hình của Sóc Sơn. Nhà nước phải xem doanh nghiệp đó đã thực hiện thế nào, khó khăn gì có thể hỗ trợ cho họ.
Theo chuyên gia Bùi Thị An, đối với doanh nghiệp, vấn đề khó nhất đó là vốn, có vốn để đào tạo người, đào tạo các công nhân được.
"Tôi thấy cái này nên nghiên cứu và tạo điều kiện cho các doanh nghiệp xử lý môi trường một cách nâng cao, nhất là trong giai đoạn họ chưa đứng vững được và họ tham gia cùng với Nhà nước làm môi trường cho sạch.”, bà An khuyến nghị.
Chuyên gia Bùi Thị An cũng lưu ý, trong tình hình hiện nay, nhiều doanh nghiệp tham gia xử lý rác thải. Tuy nhiên, các doanh nghiệp muốn tham gia, Nhà nước phải khảo sát đánh giá kỹ, xem là năng lực của họ đến đâu, vì nếu như mà muốn nhưng “lực bất tòng tâm”.
“Muốn tham gia được thì phải có năng lực trong lĩnh vực này. Năng lực là gì, là điều kiện về tài chính, về nhân lực chứ còn nếu không thì không thể được. Nhiều người nghĩ rằng cái lĩnh vực này rất là đơn giản và kiếm được rất nhiều lợi nhuận”, bà An phân tích.
Từ sự phân tích này, chuyên gia Bùi Thị An cho rằng, doanh nghiệp phải tự xem mình có đủ điều kiện để tham gia hay không; nếu thiếu điều kiện, nhưng chỉ ở mức vừa phải có thể xin Nhà nước hỗ trợ. Còn nếu thiếu quá nhiều điều kiện thì cũng khó mà xem xét. Bên cạnh đó, các cơ quan quản lý cần xem các doanh nghiệp nào có năng lực sẵn rồi có thể gợi ý mời họ tham gia.
“Tức là cái này có thể rất linh hoạt, không máy móc là chỉ ngồi đợi họ đến đăng kí hoặc là có chỉ định của nhà nước. Tôi nghĩ cần phải rất linh hoạt, rất cụ thể. Nó phụ thuộc vào cái tài năng, trí tuệ của những người lãnh đạo, những nhà quản lý", bà An khẳng định.
Có thể thấy, việc giải quyết vấn đề rác thải có ý nghĩa quan trọng trong bảo vệ môi trường và phát triển các giải pháp biến rác thải thành năng lượng, trong đó có việc phân loại rác thải đúng cách.
Vấn đề quan trọng hiện nay là lựa chọn công nghệ phù hợp có thể quản lý chất thải hiệu quả mà không tạo ra các chất ô nhiễm có hại khác, kết hợp phân loại rác thải tại nguồn, chuyển giao và thu gom rác thải trước khi xử lý; nếu phân loại không tốt, quá trình xử lý thì sẽ đầy thách thức.
