Báo cáo về ngành dệt may Việt Nam trong năm 2024 cho thấy, đây là một trong những ngành chịu tác động sâu sắc của biến động kinh tế toàn cầu. Trong khi các thị trường xuất khẩu lớn như Mỹ và EU liên tục nâng cao tiêu chuẩn về xuất xứ hàng hóa, phát thải carbon và trách nhiệm xã hội trong chuỗi cung ứng, ngành dệt may luôn ở trong tình trạng sụt giảm đơn hàng và chi phí đầu vào tăng cao.
Trước những thách thức này, việc đầu tư công nghệ để tái cấu trúc chuỗi cung ứng, hướng tới phát triển bền vững là hướng đi phù hợp nhất đối với ngành dệt may.
Là một trong những trụ cột xuất khẩu quan trọng của nền kinh tế, đổi mới không còn là một xu hướng nhất thời, mà là con đường sống còn để ngành dệt may Việt Nam giữ vững vị thế và bứt phá trong giai đoạn mới.
Ông Trương Văn Cẩm, Phó Chủ tịch kiêm Tổng Thư ký Hiệp hội Dệt May Việt Nam (VITAS) cho biết, thách thức lớn nhất hiện nay là nâng cao giá trị gia tăng. Ngành dệt may nước ta vẫn đang chủ yếu ở vị trí gia công, giá trị xuất khẩu cao nhưng giá trị thực thu lại chưa tương xứng. Để bứt phá, doanh nghiệp buộc phải đầu tư vào công nghệ, thiết kế, tự chủ nguyên phụ liệu và chuyển đổi số.
Trong bối cảnh toàn cầu hướng tới mục tiêu phát thải ròng bằng 0 và chuyển sang tiêu dùng có trách nhiệm, chuyển đổi xanh trong ngành dệt may không còn là một lựa chọn mà đã trở thành điều kiện bắt buộc để tồn tại và phát triển.
“Nếu không chuyển đổi kịp thời, ngành dệt may có thể đánh mất cơ hội tiếp cận các thị trường cao cấp. Việc xanh hóa là vấn đề sống còn, không còn đơn thuần là một xu hướng”, ông Trương Văn Cẩm nhấn mạnh.
Hiện nay, nhiều doanh nghiệp đã tiên phong đầu tư vào công nghệ sạch, quy trình tiết kiệm năng lượng và hệ thống xử lý nước thải hiện đại từ rất sớm, thay vì chờ đến khi các quy định trở nên bắt buộc. Đây không chỉ là sự chuẩn bị cho tương lai mà còn là chiến lược để tạo lợi thế cạnh tranh trong hiện tại.
Một trong những bước đi tiêu biểu thể hiện tư duy đổi mới là sự kiện Avery Dennison bắt tay với Shenzhou Group, khánh thành nhà máy liên doanh tại Củ Chi (TP. Hồ Chí Minh).
Nhà máy Avery Dennison Worldon Việt Nam chuyên sản xuất các sản phẩm và giải pháp may mặc công nghệ cao, bao gồm nhãn thông minh RFID và các sản phẩm nhận diện kỹ thuật số Embelex. Những sản phẩm này không chỉ giúp nâng cao giá trị thương hiệu mà còn tăng cường tính minh bạch trong chuỗi cung ứng và thúc đẩy năng lực sản xuất trong nước.
Song hành với nỗ lực của doanh nghiệp, Hiệp hội Dệt May Việt Nam cũng đã kiến nghị Chính phủ ban hành các chính sách tín dụng ưu đãi cho những dự án đầu tư công nghệ xanh, nhà máy thông minh, đồng thời đơn giản hóa thủ tục cho các khu công nghiệp dệt nhuộm, yếu tố then chốt để phát triển chuỗi cung ứng nội địa.
Về dài hạn, ông Cẩm cho rằng ngành dệt may cần một chiến lược tổng thể và bền vững. Đặc biệt, cần có một kế hoạch toàn diện, từ quy hoạch vùng nguyên liệu, đào tạo nhân lực chất lượng cao, đến hỗ trợ xúc tiến thương mại và xây dựng thương hiệu Việt.
Một số chuyên gia trong ngành cũng đồng tình rằng, dệt may Việt Nam không thể mãi ở vị thế “gia công giá rẻ”. Để vươn lên mạnh mẽ hơn trong chuỗi giá trị toàn cầu, đòi hỏi sự đổi mới toàn diện từ tư duy lãnh đạo, công nghệ sản xuất đến mô hình kinh doanh. Chỉ khi nào sản phẩm mang thương hiệu Việt Nam có thể đứng vững trên các kệ hàng quốc tế, khi đó chúng ta mới thực sự trở thành người chơi chủ động trong “sân chơi lớn”.
