Tuyến đường sắt tốc độ cao Hà Nội - Quảng Ninh vừa được Chính phủ bổ sung vào Quy hoạch mạng lưới đường sắt quốc gia giai đoạn 2021-2030, tầm nhìn 2050. Đây là một trong hai tuyến đường sắt tốc độ cao được ưu tiên phát triển sớm, bên cạnh tuyến Bắc - Nam dài hơn 1.500 km từ ga Ngọc Hồi (Hà Nội) đến ga Thủ Thiêm (TP.HCM). Theo quy hoạch, cả hai dự án sẽ được đầu tư trước năm 2030, góp phần hình thành mạng lưới giao thông đường sắt hiện đại, đồng bộ.
Theo báo cáo đánh giá tác động môi trường mà VinSpeed công bố để tham vấn ý kiến, dự án Hà Nội - Quảng Ninh có tổng vốn đầu tư khoảng 138.930 tỷ đồng, tương đương gần 5,3 tỷ USD (theo tỷ giá Vietcombank ngày 31/10). VinSpeed dự kiến dự án sẽ được phê duyệt chủ trương trong quý IV/2025, thi công trong vòng hai năm, chạy thử vào cuối năm 2027 và bắt đầu vận hành thương mại từ quý I/2028.
Tuyến đường có tổng chiều dài khoảng 120 km, đi qua 22 xã, phường thuộc bốn địa phương gồm Hà Nội, Bắc Ninh, Hải Phòng và Quảng Ninh. Tàu sẽ xuất phát từ Trung tâm Hội chợ Triển lãm Quốc gia (Đông Anh, Hà Nội), dừng tại các ga Gia Bình (Bắc Ninh), Yên Tử (Quảng Ninh) và kết thúc tại ga Hạ Long (phường Tuần Châu). Toàn tuyến được thiết kế với khổ ray 1.435 mm, điện khí hóa hoàn toàn, vận tốc thiết kế 350 km/h, riêng đoạn qua nội đô Hà Nội giới hạn ở 120 km/h nhằm đảm bảo an toàn vận hành.
Giai đoạn 2028-2035, VinSpeed dự kiến khai thác 4 đoàn tàu (16 toa), sau đó nâng lên 8 tàu (32 toa) trong giai đoạn 2035-2050. Mỗi đoàn tàu sẽ vận hành 18 giờ mỗi ngày, từ 5h sáng đến 23h đêm. Thời gian giữa các chuyến tàu ban đầu được duy trì ở mức 60 phút, trước khi rút ngắn xuống 30 phút kể từ năm 2030 để đáp ứng nhu cầu đi lại tăng cao.
VinSpeed - doanh nghiệp do tỷ phú Phạm Nhật Vượng sáng lập vào tháng 5/2025 là đơn vị chính đứng sau dự án này. Công ty có vốn điều lệ 15.000 tỷ đồng, trong đó ông Phạm Nhật Vượng nắm 51% cổ phần, hai con trai Phạm Nhật Quân Anh và Phạm Nhật Minh Hoàng mỗi người sở hữu 1%, Tập đoàn Đầu tư Việt Nam (VIG) nắm 35% và Vingroup nắm 10%. Lĩnh vực hoạt động của VinSpeed bao gồm xây dựng công trình đường sắt, sản xuất đầu máy, toa xe và các hạng mục hạ tầng liên quan.
Trước đó, vào tháng 5 cùng năm, VinSpeed cũng từng đề xuất dự án đường sắt tốc độ cao Bắc - Nam với tổng vốn đầu tư ước tính 61,35 tỷ USD, tương đương khoảng 13% GDP của Việt Nam tính đến cuối năm 2024. Theo đề xuất, VinSpeed sẽ tự thu xếp 20% vốn, tương đương 12,27 tỷ USD, còn lại 80% là nguồn vay từ Nhà nước không lãi suất trong thời hạn 35 năm.
Trong bối cảnh Chính phủ đang đẩy mạnh quy hoạch và hiện đại hóa hạ tầng giao thông, dự án Hà Nội - Quảng Ninh của VinSpeed được xem là một bước đi chiến lược nhằm kết nối khu vực Thủ đô với vùng kinh tế trọng điểm Đông Bắc. Bên cạnh tuyến này, nhiều tuyến đường sắt khác cũng được điều chỉnh để đầu tư sớm hơn, như Hà Nội - Đồng Đăng (Lạng Sơn), Hải Phòng - Hạ Long - Móng Cái, hay Tháp Chàm - Đà Lạt. Đồng thời, 7 tuyến đường sắt quốc gia hiện hữu sẽ được nâng cấp, cùng các tuyến kết nối quốc tế với Trung Quốc, Lào và Campuchia được ưu tiên đầu tư.
