Trong cuộc đối thoại 60 phút với Giám đốc điều hành Diễn đàn Kinh tế Thế giới (WEF) Stephan Mergenthaler tại TP HCM chiều 26/11, Thủ tướng Phạm Minh Chính khẳng định khoa học công nghệ và đổi mới sáng tạo sẽ là động lực quyết định để Việt Nam bước vào nhóm nước phát triển vào năm 2045.
Mở đầu cuộc trao đổi, ông Stephan đặt giả định cuộc trò chuyện diễn ra vào năm 2045, thời điểm Việt Nam đặt mục tiêu trở thành nền kinh tế phát triển, và đề nghị Thủ tướng “nhìn lại” để chỉ ra nhân tố then chốt của chặng đường 20 năm ấy. Theo Thủ tướng, việc nhìn về quá khứ giúp rút ra những bài học quý; nhất là với quốc gia từng trải qua 40 năm chiến tranh và gần 30 năm cấm vận. Dẫu vậy, Việt Nam không lựa chọn “sống trong ký ức”, mà gác lại quá khứ, tôn trọng khác biệt và hướng về tương lai.
Chặng đường phát triển của đất nước, theo Thủ tướng, được tạo nên từ ba nền tảng chính: nông nghiệp đưa Việt Nam thoát đói nghèo, công nghiệp giúp tiến vào nhóm thu nhập trung bình cao, và khoa học - công nghệ sẽ là chìa khóa hoàn thiện mục tiêu trở thành quốc gia phát triển. Ông nhấn mạnh mục tiêu 2045 đầy thử thách nhưng “không thể không làm”, bởi sự ấm no và hạnh phúc của người dân là đích đến cuối cùng.
Ở phần tiếp theo, CEO WEF nêu những thách thức toàn cầu như biến đổi khí hậu, gián đoạn chuỗi cung ứng hay căng thẳng địa chính trị. Thủ tướng cho biết những đánh giá tương tự đã được đề cập tại Hội nghị thượng đỉnh G20 ở Nam Phi, nơi các rủi ro phi truyền thống tiếp tục gia tăng: thiên tai, an ninh mạng, cạn kiệt tài nguyên, già hóa dân số, hay sự phát triển của AI có thể tác động mạnh tới thị trường lao động. Tuy vậy, Việt Nam không bi quan, bởi xu thế hợp tác, cùng với sức bật từ khoa học - công nghệ và chuyển đổi số - xanh, vẫn là động lực chủ đạo của kinh tế thế giới.
Thủ tướng dẫn chứng bằng thực tế trong nước: tăng trưởng vẫn duy trì, nợ công giảm từ 56% xuống 36% GDP, thu nhập bình quân đầu người và quy mô nền kinh tế tăng, trật tự xã hội ổn định, uy tín quốc tế nâng cao. Đây là kết quả của sự lãnh đạo của Đảng, sức mạnh đoàn kết toàn dân tộc và đường lối đối ngoại nhất quán.
Khi được hỏi về chiến lược “chuyển đổi kép”, Thủ tướng nhấn mạnh chuyển đổi số và chuyển đổi xanh là hai trụ cột song hành, cấu thành “vòng tuần hoàn kép” không thể tách rời. Để hiện thực hóa, cần nâng cao nhận thức, hoàn thiện thể chế, phát triển hạ tầng số - xanh, xây dựng nền quản trị thông minh và huy động hiệu quả mọi nguồn lực. Ba đột phá sẽ nằm ở thể chế, hạ tầng và nhân lực.
CEO WEF tiếp tục quan tâm đến những đối tượng trực tiếp tham gia vào chuyển đổi, như doanh nghiệp vừa và nhỏ, startup và thanh niên. Thủ tướng đánh giá nhóm doanh nghiệp chiếm tới 97% tổng số đơn vị, giữ vai trò tạo việc làm và đóng góp GDP đáng kể. Họ cần khuôn khổ pháp lý thông thoáng, hạ tầng thuận lợi và nguồn nhân lực được đào tạo bài bản. Trong khi đó, phong trào khởi nghiệp được thúc đẩy ngay từ môi trường đại học nhằm nuôi dưỡng tinh thần đổi mới sáng tạo. Thủ tướng khẳng định cần tạo “không gian sáng tạo” cho giới trẻ, đồng thời có chính sách chia sẻ rủi ro theo tinh thần “lợi ích hài hòa - rủi ro chia sẻ”.
Ở bình diện khu vực, Thủ tướng đánh giá ASEAN là tâm điểm tăng trưởng với bản sắc “thống nhất trong đa dạng”. Muốn phát triển nhanh và bền vững, khu vực cần đoàn kết, hợp tác, kết hợp sức mạnh nội khối với thành tựu thời đại, đặc biệt trong đổi mới sáng tạo, chuyển đổi số và xanh.
Nhắc đến chủ đề “tinh thần đối thoại” - trọng tâm của WEF Davos sắp tới, Thủ tướng cho rằng trong bối cảnh thế giới phân cực và phân mảnh, đối thoại là công cụ duy trì lòng tin, hóa giải khác biệt. Việt Nam luôn theo đuổi nguyên tắc giải quyết xung đột bằng biện pháp hòa bình, sẵn sàng cùng WEF thúc đẩy đối thoại tại các khu vực còn bất ổn để không ai bị bỏ lại phía sau.
Diễn đàn Kinh tế mùa thu, do UBND TP HCM chỉ đạo và HCMC C4IR phối hợp với WEF tổ chức, được kỳ vọng trở thành sự kiện thường niên của WEF, như đề xuất mà Thủ tướng gửi tới CEO Stephan Mergenthaler trong buổi tiếp cùng ngày.
