Xuất phát từ trung tâm Thành phố Hà Nội, sau gần 1 tiếng đồng hồ di chuyển về phía Nam thành phố khoảng 30km, chúng tôi có mặt tại làng Từ Vân (xã Lê Lợi, huyện Thường Tín). Không chỉ nổi tiếng với nghề thêu truyền thống, mà nơi đây đã làm ra hàng triệu lá cờ Tổ quốc đến khắp mọi miền đất nước, gắn liền với những sự kiện trọng đại của dân tộc.
Từ xa xưa, làng Từ Vân nổi tiếng bởi các sản phẩm dệt, thêu truyền thống. Chuẩn bị cho Tổng khởi nghĩa Tháng Tám năm 1945, Ủy ban kháng chiến kêu gọi các nghệ nhân của làng thêu cờ Tổ quốc và từ đó làng có một nghề đặc biệt. Suốt 80 năm qua, trong các sự kiện của đất nước, trong niềm vui chung của cả dân tộc, có hàng vạn lá cờ đỏ sao vàng do người dân làng Từ Vân may.
Trò chuyện với cô Thiết một trong số không nhiều người ở làng Từ Vân còn theo nghề thêu tay thủ công, cô cho biết đây là nghề từ đời bố mẹ để lại, con cháu bây giờ cứ theo gia truyền đến nay cũng đã được ba đời, ai cũng yêu và đam mê với nghề.
Tất cả những nguyên liệu để may cờ cũng phải được lựa chọn kỹ càng. Loại vải may lá cờ là vải sa mua từ làng La Khê, quận Hà Đông, Hà Nội; còn tua, chỉ được mua từ làng Triều Khúc, huyện Thanh Trì, Hà Nội. Đây là những nguyên liệu đạt chất lượng cao để cấu thành nên một lá cờ bền đẹp, tinh tế.
"Lá cờ mang hồn thiêng dân tộc nên may cờ tuy không đòi hỏi kỹ thuật cao nhưng phải khéo léo, cẩn thận. Nghề may cờ Tổ quốc có nhiều cái khó so với các nghề may thêu khác và kỳ công từ khâu chọn vải, thêu, in, pha màu... mỗi công đoạn đều đòi hỏi người làm cờ phải thực sự khéo léo, tỷ mỷ trong từng đường kim, mũi chỉ”, cô Thiết nói.
Hiện nay, nhiều người đã sử dụng máy để thêu sao vàng 5 cánh trên cờ thì các nghệ nhân vẫn cần mẫn tự tay thêu dệt nên những tác phẩm của mình. Mặc dù công sức phải bỏ ra nhiều hơn song với họ, việc làm này đã trở thành một thói quen và niềm yêu thích.
Tại xưởng may gia đình chị Hường, một nghệ nhân thêu tay có độ tuổi đã 'thất thập cổ lai hy' vẫn đang ngồi miệt mài bên khung cửi để cho ra những sản phẩm thêu tay của mình. Bà chia sẻ để cho ra một sản phẩm cờ Tổ quốc thường mất khoảng 2 ngày, nếu thợ nào trẻ, lành nghề hơn thì thời gian sẽ ngắn hơn.
Hiện nay, dù không còn nhiều hộ duy trì nghề may cờ Tổ quốc ở làng Từ Vân, song việc gìn giữ và phát triển làng nghề không chỉ mang lại thu nhập ổn định cho các hộ mà còn thể hiện lòng yêu nước, niềm tự hào dân tộc. Những sự kiện trọng đại, các ngày lễ lớn của dân tộc, đều có lá cờ Tổ quốc của làng Từ Vân.
Khi phóng viên hỏi hỏi, có khi nào cô lo lắng sau này nghề may cờ truyền thống của làng Từ Vân sẽ bị mai một không? Nghệ nhân cho biết: Cũng cung thấy hơi lo, vì giờ những người còn theo nghề này đã không còn nhiều mà giới trẻ lại ít người còn giữ được đam mê, có nhưng không nhiều.
"Chúng tôi mong rằng cái nghề thêu cờ Tổ quốc vẫn sẽ được còn mãi và thế hệ con cháu sẽ tiếp bước nối nghiệp theo truyền thống của cha ông để lại" nghệ nhân cho hay.
Trò chuyện với phóng viên, ông Nguyễn Tấn Phát - Chủ tịch UBND xã Lê Lợi chia sẻ: “Phải nói là chính quyền và nhân dân xã Lê Lợi rất tự hào về làng nghề truyền thống may cờ Tổ quốc. Từ khắp nơi trên mọi của đất nước có hàng vạn lá cờ tung bay, nhất là vào những ngày trọng đại sắp tới đây kỷ niệm 50 năm ngày Giải phóng miền Nam, thống nhất đất nước.
Làng nghề may thêu cờ trước đây người dân làm bằng thủ công, đến hiện này thì người dân đã mở rộng mua sắp và lập thành xưởng để may thêu cờ, may thêu tập trung các loại kích cỡ khác khau do vậy mà hiện nay rất nhiều các đoàn khách đến thăm quan và đặt cờ.
Tuy chưa phải là mũi nhọn phát triển kinh tế địa phương những tạo được rất nhiều công ăn việc làm cho nhân dân, giúp bà con ổn định cuộc sống. Do vậy mà lãnh đạo chính quyền xã Lê Lợi luôn luôn động viên khích lệ nhân dân phát huy giữ gìn nghề truyền thống mang tính liêng thiêng”.
Những sản phẩm cờ của làng Từ Vân không chỉ cung cấp cho hầu hết các cửa hàng ở Thủ đô Hà Nội mà còn xuất đi nhiều địa phương trên cả nước với số lượng lớn. Những lá cờ đỏ sao vàng, tung bay trước gió có mặt ở mọi miền Tổ quốc, khẳng định nền độc lập, chủ quyền của Việt Nam.
Trải qua bao thăng trầm lịch sử, tình yêu Tổ quốc vẫn ngày ngày được nhân lên qua từng đường kim mũi chỉ của những người dân còn giữ nghề may cờ truyền thống làng Từ Vân đang tất bật những ngày cuối tháng 4. Đó là nền tảng để Làng Từ Vân – sẽ còn mãi trong hành trình gìn giữ và lan toả những giá trị thiêng liêng của Tổ quốc./.
Một số hình ảnh hoạt động may cờ tại làng nghề:
