Báo cáo của Cục Thống kê về sản lượng cây ăn quả trong quý I/2025 trên cả nước cho thấy sự tăng trưởng tích cực so với cùng kỳ năm trước. Việc chú trọng đầu tư, ứng dụng khoa học kỹ thuật vào quy trình sản xuất đã giúp cho ra sản phẩm chất lượng cao, đáp ứng được nhu cầu tiêu dùng trong nước và xuất khẩu.
Có thể thấy, việc áp dụng công nghệ vào quy trình sản xuất đã đạt được nhiều kết quả tích cực. Ứng dụng tiến bộ khoa học kỹ thuật vào trồng trọt là giải pháp giúp người nông dân tăng năng suất và chất lượng nông sản, từ đó đạt được hiệu quả kinh tế cao hơn, tăng thêm thu nhập cho người dân. Trong năm 2025, Việt Nam đặt mục tiêu xuất khẩu rau quả đạt kim ngạch 8 tỷ USD. Điều này đòi hỏi ngành nông nghiệp cần có những giải pháp để nâng cao năng suất.
Tại Thanh Hóa, nhiều nông dân đã tích cực tham gia các chương trình thử nghiệm ứng dụng công nghệ cao vào sản xuất cây trồng. Hợp tác xã (HTX) dịch vụ nông nghiệp Thiệu Hưng tại thị trấn Thiệu Hóa, tỉnh Thanh Hóa là một trong những đơn vị đầu tiên tại địa phương mạnh dạn đầu tư chuyển đổi cơ cấu cây trồng, từng bước ứng dụng khoa học kỹ thuật vào sản xuất.
Việc xây dựng mô hình sản xuất dưa kim hoàng hậu ứng dụng công nghệ cao, sử dụng hệ thống tưới tiết kiệm, nhỏ giọt đã giúp HTX thu được “trái ngọt”. Sản phẩm của HTX vừa có chi phí sản xuất rẻ, vừa đạt năng suất cao nhưng vẫn đáp ứng được đầy đủ nhu cầu của người tiêu dùng. Tới nay, HTX Thiệu Hưng đã xây dựng được trên 4 ha nhà màng, doanh thu đạt gần 3 tỷ đồng/ha/năm.
HTX xoài Mỹ Xương tại huyện Cao Lãnh, tỉnh Đồng Tháp đã ứng dụng công nghệ blockchain vào quy trình sản xuất từ nhiều năm nay. Mỗi quả xoài đều được dán tem mã QR, sử dụng công nghệ blockchain, giúp người tiêu dùng dễ dàng tra cứu tất cả các thông tin về nguồn gốc của xoài như bón phân, phun thuốc, bao trái cùng với thông tin về thu hoạch và phân phối.
HTX đã phát triển website và đẩy mạnh việc bán hàng qua mạng trên nhiều nền tảng mạng xã hội, thu hút khách từ nhiều tỉnh thành trên khắp cả nước. Với mô hình “cây xoài nhà tôi”, khách hàng được lựa chọn giống cây xoài ưng ý để trồng, sau đó ký hợp đồng với HTX và sở hữu toàn bộ số trái trên cây đã chọn. Nhờ những ý tưởng sáng tạo trên, mỗi năm HTX Mỹ Xương ghi nhận năng suất đạt 20 tấn/ha, tăng 20% so với trước kia.
Bên cạnh những thành công đã đạt được, cũng có không ít khó khăn trong quá trình chuyển đổi quy trình sản xuất từ truyền thống sang hiện đại. Đầu tiên là chi phí đầu tư cho công nghệ thường rất cao, gây trở ngại cho người nông dân. Dù đã được chia sẻ về lợi ích của việc ứng dụng khoa học kỹ thuật hiện đại, nhiều người dân vẫn có phần e dè khi chi phí đầu tư không hề nhỏ. Ngoài ra, đối với những mô hình trồng cây ăn quả để xuất khẩu, mỗi quốc gia lại có những yêu cầu nghiêm ngặt khác nhau, khiến người nông dân gặp khó khăn để đảm bảo đáp ứng được nhu cầu của tất cả các thị trường.
Theo ông Đặng Phúc Nguyên, Tổng Thư ký Hiệp hội Rau Quả Việt Nam (Vinafruit), Chính phủ cần có thêm các chính sách để hỗ trợ doanh nghiệp và người dân, giúp họ mạnh dạn đầu tư vào khoa học công nghệ nhằm đáp ứng các tiêu chuẩn của người tiêu dùng. Hiện nay, Việt Nam đang đẩy mạnh xuất khẩu trái cây và mở rộng thị trường đa dạng. Để làm được điều đó, việc tuyên truyền, thúc đẩy nhận thức cũng như nâng cao kiến thức cho bà con nông dân để ứng dụng công nghệ vào sản xuất là vô cùng cần thiết. Chính quyền địa phương cũng cần chủ động đưa ra các giải pháp, đẩy mạnh kết nối giữa các doanh nghiệp, tổ chức đã thành công trong việc ứng dụng khoa học kỹ thuật để thúc đẩy chuyển giao công nghệ, hướng tới sản xuất cây ăn quả theo hướng hiện đại, bền vững.
