Theo Ủy ban Liên chính phủ về Biến đổi Khí hậu (IPCC), "Net Zero" hay còn gọi là phát thải ròng bằng không, đạt được khi lượng khí thải nhà kính gây ra bởi các hoạt động của con người được cân bằng bởi lượng khí nhà kính được loại bỏ khỏi khí quyển trong một khoảng thời gian nhất định. Điều này không có nghĩa là loại bỏ hoàn toàn khí thải, mà tập trung vào việc giảm thiểu tối đa và hấp thụ lượng còn lại thông qua các giải pháp tự nhiên hoặc công nghệ.
Biến đổi khí hậu đang gây ra những tác động ngày càng nghiêm trọng đến Việt Nam, từ thiên tai, dịch bệnh đến an ninh lương thực và nguồn nước. Cam kết đạt Net Zero vào năm 2050 thể hiện vai trò tiên phong và trách nhiệm của Việt Nam trong nỗ lực toàn cầu nhằm hạn chế sự nóng lên của Trái Đất, bảo vệ cuộc sống của người dân và sự phát triển bền vững của đất nước.
Chuyển đổi sang nền kinh tế xanh, ít phát thải carbon không chỉ là yêu cầu tất yếu để ứng phó với biến đổi khí hậu mà còn mở ra những cơ hội phát triển kinh tế mới. Đầu tư vào năng lượng tái tạo, công nghệ xanh, nông nghiệp thông minh... có thể tạo ra việc làm, thúc đẩy đổi mới sáng tạo và nâng cao sức cạnh tranh của nền kinh tế. Cam kết mạnh mẽ về Net Zero giúp Việt Nam thể hiện vai trò là một thành viên có trách nhiệm của cộng đồng quốc tế, tăng cường uy tín và thu hút đầu tư, hợp tác quốc tế trong lĩnh vực ứng phó với biến đổi khí hậu và phát triển bền vững.
Phát triển năng lượng tái tạo, giảm sự phụ thuộc vào nhiên liệu hóa thạch nhập khẩu giúp Việt Nam chủ động hơn trong vấn đề an ninh năng lượng, đặc biệt trong bối cảnh giá nhiên liệu thế giới có nhiều biến động. Giảm phát thải khí nhà kính đồng nghĩa với việc giảm ô nhiễm không khí, cải thiện chất lượng môi trường sống, từ đó bảo vệ sức khỏe của người dân và giảm gánh nặng cho hệ thống y tế.
Chính phủ Việt Nam đã thể hiện cam kết mạnh mẽ trong việc đạt mục tiêu Net Zero vào năm 2050 thông qua nhiều hành động cụ thể: Ban hành các chiến lược, quy hoạch, kế hoạch hành động quốc gia về biến đổi khí hậu, tăng trưởng xanh, phát triển năng lượng tái tạo... nhằm tạo hành lang pháp lý và định hướng cho quá trình chuyển đổi.
Ưu tiên phát triển các nguồn năng lượng tái tạo như điện gió, điện mặt trời, giảm dần sự phụ thuộc vào điện than, khí đốt. Khuyến khích sử dụng phương tiện giao thông công cộng, xe điện, phát triển hạ tầng giao thông thông minh và bền vững. Thúc đẩy các mô hình nông nghiệp hữu cơ, nông nghiệp tuần hoàn, giảm phát thải từ trồng trọt và chăn nuôi. Khuyến khích các doanh nghiệp áp dụng công nghệ tiên tiến, thân thiện với môi trường, giảm tiêu thụ năng lượng và phát thải.
Tăng cường trồng và bảo vệ rừng, phát triển các giải pháp công nghệ để thu giữ và lưu trữ carbon. Tham gia các diễn đàn, chương trình hợp tác quốc tế về biến đổi khí hậu, thu hút tài chính và công nghệ từ các nước phát triển. Tuyên truyền, giáo dục về biến đổi khí hậu và Net Zero, khuyến khích người dân và doanh nghiệp thay đổi hành vi tiêu dùng và sản xuất theo hướng bền vững.
Hành trình hướng tới Net Zero của Việt Nam không tránh khỏi những thách thức. Chương trình đòi hỏi nguồn vốn đầu tư rất lớn cho chuyển đổi năng lượng, phát triển công nghệ xanh và các giải pháp giảm phát thải. Cần tiếp cận và làm chủ các công nghệ tiên tiến về năng lượng tái tạo, lưu trữ năng lượng, thu giữ carbon... Yêu cầu sự thay đổi trong nhận thức và hành vi của cả người dân, doanh nghiệp và các cấp quản lý. Các nước phát triển có thể áp dụng các biện pháp thương mại liên quan đến carbon, tạo áp lực lên các nước đang phát triển.
Tuy nhiên, Net Zero cũng mang lại những cơ hội to lớn cho nước ta. Việt Nam có tiềm năng lớn để trở thành trung tâm sản xuất năng lượng tái tạo và công nghệ xanh, thu hút đầu tư từ các nước trên thế giới. Phát triển kinh tế xanh có thể tạo ra các ngành nghề mới, thúc đẩy đổi mới sáng tạo và nâng cao hiệu quả sử dụng tài nguyên. Môi trường sống trong lành hơn, sức khỏe người dân được bảo vệ tốt hơn. Việt Nam có thể trở thành hình mẫu cho các nước đang phát triển khác trong quá trình chuyển đổi xanh.
Mục tiêu Net Zero vào năm 2050 là một cam kết mạnh mẽ và đầy tham vọng của Chính phủ Việt Nam. Để đạt được mục tiêu này, cần có sự phối hợp chặt chẽ giữa các bộ, ngành, địa phương, sự tham gia tích cực của doanh nghiệp và cộng đồng, cũng như sự hỗ trợ của quốc tế. Đây là một hành trình dài hơi, đòi hỏi sự kiên trì, đổi mới và quyết tâm cao độ, nhưng những lợi ích mà nó mang lại cho tương lai của Việt Nam là vô cùng to lớn./.
