Đây là sự kiện nhằm phổ biến thông tin mới về Luật Sử dụng Năng lượng tiết kiệm, hiệu quả vừa thông qua tại kỳ họp thứ 9 Quốc hội khoá XIV tại khu vực phía Nam và cả nước nói chung.
Trong bối cảnh thế giới và Việt Nam đang đẩy mạnh chuyển dịch sang mô hình tăng trưởng xanh và phát triển bền vững, đặc biệt là hiện thực hóa cam kết tại COP26 và định hướng chiến lược từ Nghị quyết 55-NQ/TW của Bộ Chính trị, việc hạn chế các nguồn năng lượng truyền thống, phát triển năng lượng mới, xanh sạch cùng với đẩy mạnh sử dụng năng lượng tiết kiệm và hiệu quả trở thành một trong những trụ cột quan trọng và cấp bách, trong bảo đảm an ninh năng lượng quốc gia và thúc đẩy tăng trưởng xanh.
Phát biểu tại diễn đàn, bà Đỗ Thị Minh Trâm - Phó Cục trưởng Cục Đổi mới sáng tạo, Chuyển đổi xanh và Khuyến nông cho biết, sử dụng năng lượng tiết kiệm hiệu quả là một chủ trương chiến lược đã được Đảng và Nhà nước xác định từ rất sớm. Việt Nam cũng đã hiện thực chủ trương này bằng Luật Sử dụng năng lượng tiết kiệm và hiệu quả và các chương trình quốc gia; Quyết định, Chỉ thị của Thủ tướng Chính phủ.
Đáng chú ý, chương trình quốc gia về sử dụng năng lượng tiết kiệm và hiệu quả giai đoạn 2019–2030 đã và đang được triển khai với nhiều mục tiêu cụ thể như: Tiết kiệm từ 8–10% tổng tiêu thụ năng lượng giai đoạn 2019–2030; Giảm mức tiêu hao năng lượng trong các ngành công nghiệp; Phổ biến nhãn năng lượng, thúc đẩy thị trường sản phẩm hiệu suất cao; Nâng cao nhận thức cộng đồng và doanh nghiệp qua hoạt động truyền thông, đào tạo, tư vấn.
Nhờ đẩy mạnh các chương trình truyền thông – tuyên truyền, như “Giờ Trái đất”, “Gia đình tiết kiệm điện” hay chiến dịch “Dán nhãn năng lượng cho thiết bị và phương tiện tiêu thụ năng lượng”, đã tạo sự lan tỏa mạnh mẽ tinh thần tiết kiệm điện tới hàng triệu người dân. Hơn 9.500 hộ dân lắp đặt hệ thống điện mặt trời áp mái, 1.200 doanh nghiệp thực hiện kiểm toán năng lượng, và trên 5.000 kiểm toán viên cùng người quản lý năng lượng được đào tạo, cấp chứng chỉ.
Nhìn chung, sử dụng năng lượng tiết kiệm và hiệu quả cùng với chương trình quốc gia, các Chỉ thị của Thủ tướng Chính phủ về tiết kiệm điện đã tạo nền móng pháp lý cho việc triển khai các hoạt động sử dụng năng lượng tiết kiệm trên phạm vi cả nước và đã đạt được nhiều kết quả quan trọng, từng bước đưa Việt Nam phát triển theo hướng xanh hơn.
Theo bà Đỗ Thị Minh Trâm, việc sử dụng năng lượng tiết kiệm, hiệu quả không chỉ là trách nhiệm của riêng ngành điện hay các cơ quan quản lý nhà nước, mà là nhiệm vụ chung của toàn xã hội, từ mỗi gia đình, mỗi doanh nghiệp đến các tổ chức, cộng đồng. Bộ Công Thương kỳ vọng rằng với sự đồng hành của các bộ ngành, doanh nghiệp và người dân, phong trào sử dụng năng lượng tiết kiệm năng lượng sẽ được lan toả mạnh mẽ hơn nữa, góp phần đảm bảo an ninh năng lượng quốc gia bền vững cũng như thực hiện các cam kết quốc tế, tự tin bước vào giai đoạn phát triển mới của Việt Nam- kỷ nguyên vươn mình của dân tộc.
“Thông qua Luật sửa đổi và các chính sách mới, doanh nghiệp và người dân sẽ được tạo điều kiện thuận lợi hơn để đầu tư, đổi mới công nghệ, áp dụng các giải pháp tiết kiệm năng lượng thực chất, góp phần nâng cao năng lực cạnh tranh của nền kinh tế và xây dựng một Việt Nam xanh, hiện đại, bền vững” - Bà Đỗ Thị Minh Trâm nhấn mạnh.
Bên cạnh đó, với vai trò là cơ quan đầu mối về năng lượng, Bộ Công Thương đã tiên phong trong triển khai Luật Sử dụng năng lượng tiết kiệm và hiệu quả từ năm 2010 đến nay. Trong 15 năm qua, Bộ đã chủ động, phối hợp hoàn thiện khung khổ pháp lý (2 nghị định 16 thông tư, 2 quy chuẩn kỹ thuật và hơn 50 bộ tiêu chuẩn) cũng như xây dựng, triển khai các chương trình, kế hoạch hành động nhằm thực thi Luật và chương trình quốc gia về sử dụng năng lượng tiết kiệm hiệu quả với các nội dung khá đa dạng bao trùm từ các tiêu chuẩn hiệu suất năng lượng; hỗ trợ doanh nghiệp cải tiến công nghệ; tổ chức kiểm toán năng lượng; truyền thông, giáo dục và nâng cao nhận thức xã hội về tiết kiệm năng lượng, tiết kiệm điện.
Ngoài ra, Bộ Công Thương cũng chủ động hỗ trợ các ngành tiêu thụ nhiều năng lượng như xi măng, thép, dệt may, chế biến thực phẩm cải thiện hiệu suất sử dụng năng lượng. Đồng thời, phát triển thị trường thiết bị hiệu suất cao, thúc đẩy dán nhãn năng lượng rộng rãi cho hàng chục dòng sản phẩm.
Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Sử dụng năng lượng tiết kiệm và hiệu quả gồm 3 điều, 21 khoản, điều chỉnh 19 điều và bổ sung 1 điều mới, tập trung vào các nhóm chính sách trọng tâm.
Thứ nhất, nâng cao hiệu lực quản lý nhà nước. Sử dụng năng lượng tiết kiệm, hiệu quả được xác định là chỉ tiêu bắt buộc trong kế hoạch phát triển kinh tế – xã hội của quốc gia, tỉnh và thành phố. Tiếp tục phân quyền, cải cách hành chính, đơn giản hóa thủ tục nhằm tăng hiệu quả quản lý nhà nước, tránh chồng chéo, nâng cao tính thực thi ở các cấp địa phương. Các địa phương phải lập kế hoạch và báo cáo định kỳ kết quả thực hiện gửi Bộ Công Thương tổng hợp, trình Chính phủ.
Thứ hai, phát triển tổ chức dịch vụ năng lượng. Lần đầu tiên, Luật quy định rõ khái niệm, điều kiện và mô hình hoạt động của tổ chức dịch vụ năng lượng (ESCO), đơn vị cung cấp dịch vụ tư vấn, đầu tư, kiểm toán và thực hiện hợp đồng tiết kiệm năng lượng. Cơ chế này mở ra thị trường dịch vụ năng lượng tư nhân đầy tiềm năng, huy động nguồn lực xã hội cho chuyển đổi xanh.
Thứ ba, thành lập Quỹ thúc đẩy SDNLTK&HQ. Một điểm đột phá chính sách là việc thành lập Quỹ thúc đẩy sử dụng năng lượng tiết kiệm và hiệu quả – quỹ tài chính nhà nước ngoài ngân sách, hoạt động không vì lợi nhuận, có chức năng huy động, cho vay, đầu tư, nhận ủy thác để hỗ trợ các dự án tiết kiệm năng lượng. Quỹ được xã hội hóa, độc lập tài chính, không làm tăng chi phí cho doanh nghiệp.
Thứ tư, ưu đãi tín dụng và công cụ tài chính xanh. Chính phủ khuyến khích doanh nghiệp đầu tư công nghệ tiết kiệm năng lượng, phát hành trái phiếu xanh, nhận tín dụng xanh để chuyển đổi công nghệ, giảm phát thải khí nhà kính và đổi mới sáng tạo
Thứ năm, dán nhãn năng lượng cho vật liệu xây dựng. Bổ sung quy định dán nhãn năng lượng cho vật liệu xây dựng – bước tiến trong kiểm soát tiêu hao năng lượng của ngành xây dựng, giúp tiết kiệm điện từ khâu thiết kế, sản xuất đến sử dụng công trình./.
