Trong bức tranh thương mại của Việt Nam, nửa cuối tháng 8/2025 đã ghi dấu ấn đột phá khi kim ngạch xuất khẩu bật tăng mạnh, trong khi nhập khẩu lại chững lại. Theo thống kê sơ bộ của Cục Hải quan, xuất khẩu tăng 16,25% so với nửa đầu tháng, đạt 23,32 tỷ USD, trong khi nhập khẩu giảm 4,76%, chỉ còn 20,29 tỷ USD. Nhờ đó, cán cân thương mại hàng hóa trong kỳ đã thặng dư 3,99 tỷ USD, nâng mức xuất siêu lũy kế từ đầu năm lên gần 14 tỷ USD.
Tổng trị giá xuất nhập khẩu của cả nước trong kỳ 2 tháng 8 (từ 16 đến 31/8/2025) đạt 42,65 tỷ USD, cao hơn 5,68% so với nửa đầu tháng. Nếu tính cả tháng 8, kim ngạch xuất nhập khẩu đạt tới 83,01 tỷ USD, tăng trưởng 16,01% so với cùng kỳ năm 2024. Đây là con số phản ánh đà phục hồi mạnh mẽ của hoạt động thương mại trong bối cảnh nhiều thị trường lớn đang dần ổn định trở lại.
Ngoài ra, các mặt hàng nông - thủy sản và công nghiệp nhẹ cũng ghi dấu ấn rõ rệt: rau quả tăng 50,76%, hàng dệt may tăng 9,51%, sắt thép tăng 64,44% và thủy sản tăng 22,81%.
Luỹ kế đến cuối tháng 8, tổng kim ngạch xuất khẩu đạt 305,96 tỷ USD, tăng 14,83% so với cùng kỳ năm 2024. Trong đó, nhóm hàng máy vi tính và linh kiện một mình đóng góp hơn 20 tỷ USD tăng thêm, chiếm 43,12% mức tăng trưởng xuất khẩu chung.
Sáu nhóm hàng khác gồm cà phê, dệt may, giày dép, máy móc - thiết bị, phương tiện vận tải và phụ tùng, cùng đồ chơi - dụng cụ thể thao cũng đồng loạt tăng trưởng, góp phần tạo nền tảng vững chắc cho đà bứt phá của thương mại Việt Nam.
Không thể bỏ qua vai trò của khu vực doanh nghiệp có vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài (FDI). Trong kỳ 2 tháng 8, kim ngạch xuất khẩu của nhóm này đạt 18,38 tỷ USD, tăng 16,79% so với kỳ 1. Tính từ đầu năm, các doanh nghiệp FDI đã xuất khẩu 228,38 tỷ USD, chiếm tới 74,64% tổng kim ngạch xuất khẩu và tăng 19,66% so với cùng kỳ năm trước.
Trái ngược với xuất khẩu, nhập khẩu trong nửa cuối tháng 8 có dấu hiệu chững lại. Tổng trị giá đạt 20,29 tỷ USD, giảm 966 triệu USD so với nửa đầu tháng. Nguyên nhân chủ yếu đến từ sự sụt giảm của hai nhóm hàng lớn: máy vi tính, sản phẩm điện tử và linh kiện giảm 471,47 triệu USD (6,48%), máy móc thiết bị, dụng cụ, phụ tùng khác giảm 263,77 triệu USD (9,38%).
Tuy vậy, hai nhóm này vẫn là động lực chính trong cơ cấu nhập khẩu, khi trị giá nhập khẩu máy vi tính và linh kiện đạt 6,81 tỷ USD, còn máy móc - thiết bị đạt 2,55 tỷ USD. Điều này phản ánh nhu cầu ổn định của nền sản xuất công nghiệp trong nước, vốn phụ thuộc nhiều vào nguồn nguyên vật liệu và thiết bị nhập khẩu.
Tính chung cả 8 tháng, tổng kim ngạch nhập khẩu của Việt Nam đạt 291,97 tỷ USD, tăng 17,92% so với cùng kỳ. Một loạt nhóm hàng ghi nhận mức tăng đáng kể, như máy vi tính - linh kiện tăng 26,54 tỷ USD (38,22%), máy móc - thiết bị tăng 7,43 tỷ USD (23,63%), sản phẩm từ chất dẻo tăng 19,88%, sản phẩm từ sắt thép tăng gần 24% và kim loại thường khác tăng 16,53%.
Điểm sáng lớn nhất trong bức tranh thương mại tháng 8 là cán cân thương mại tiếp tục thặng dư. Việc xuất khẩu duy trì đà tăng, trong khi nhập khẩu giảm trong nửa cuối tháng, đã giúp Việt Nam có thêm 3,99 tỷ USD thặng dư thương mại. Tính lũy kế từ đầu năm đến hết 31/8, con số này đạt 13,99 tỷ USD.
Trong bối cảnh nền kinh tế toàn cầu còn nhiều biến động, việc duy trì được mức xuất siêu lớn không chỉ góp phần củng cố cán cân thanh toán quốc tế, mà còn tạo dư địa chính sách cho Việt Nam trong điều hành tỷ giá và ổn định kinh tế vĩ mô. Đây cũng là minh chứng cho năng lực cạnh tranh ngày càng gia tăng của hàng hóa Việt Nam trên thị trường thế giới, đặc biệt ở những ngành hàng có giá trị gia tăng cao như điện tử, máy tính, điện thoại, dệt may, nông sản và thủy sản.
Tính từ đầu năm đến hết tháng 8, tổng trị giá xuất nhập khẩu của Việt Nam đạt 597,93 tỷ USD, tăng 16,32% so với cùng kỳ năm 2024. Trong đó, xuất khẩu chiếm 305,96 tỷ USD, còn nhập khẩu đạt 291,97 tỷ USD. Cán cân thương mại hàng hóa duy trì trạng thái xuất siêu, khẳng định vị thế của Việt Nam trong chuỗi cung ứng toàn cầu.
Nhìn tổng thể, xuất khẩu của Việt Nam không chỉ tăng về lượng mà còn đa dạng hơn về thị trường và sản phẩm, với sự góp mặt mạnh mẽ của khu vực FDI và sự tăng trưởng tích cực từ nhiều nhóm hàng truyền thống lẫn mới nổi. Trong khi đó, nhập khẩu, dù tăng so với cùng kỳ vẫn cho thấy cấu trúc hướng về nguyên vật liệu phục vụ sản xuất, phản ánh tính chất nền kinh tế định hướng xuất khẩu.
Với xu thế hiện tại, nhiều chuyên gia dự báo xuất nhập khẩu Việt Nam sẽ tiếp tục duy trì tốc độ tăng trưởng tích cực trong những tháng cuối năm, qua đó tạo nền tảng vững chắc để hoàn thành mục tiêu thương mại cả năm 2025 và góp phần giữ vững ổn định kinh tế vĩ mô.
Trần Huyền