Ngày 29/10/2025, tại TP Đà Lạt, Chương trình Phát triển Liên hợp quốc (UNDP) phối hợp với Sở Nông nghiệp và Môi trường tỉnh Lâm Đồng tổ chức chương trình làm việc về chuyển đổi nông nghiệp sinh thái (NNST), trong khuôn khổ Dự án “Quản lý cảnh quan bền vững toàn diện thông qua cách tiếp cận địa bàn phát triển bền vững không gây mất rừng” (iLandscape), do Liên minh châu Âu (EU) tài trợ.
Lâm Đồng từ lâu được xem là vùng sản xuất nông nghiệp trọng điểm của cả nước, với những vùng chuyên canh cà phê, rau hoa, dâu tằm quy mô lớn. Tuy nhiên, cùng với thành tựu về sản lượng, địa phương cũng đang đối mặt với những vấn đề ngày càng nghiêm trọng: đất đai bạc màu, đa dạng sinh học suy giảm và nguy cơ mất cân bằng sinh thái do thâm canh kéo dài.
Phát biểu khai mạc chương trình, ông Nguyễn Hoàng Phúc, Phó Giám đốc Sở Nông nghiệp và Môi trường tỉnh Lâm Đồng, nhấn mạnh: “Nông nghiệp sinh thái là hướng đi tất yếu để phát triển bền vững, vừa bảo vệ môi trường, vừa đảm bảo sinh kế lâu dài cho nông dân. Tỉnh cam kết nhân rộng các mô hình NNST gắn với chuyển đổi số, truy xuất nguồn gốc và đáp ứng yêu cầu của thị trường trong và ngoài nước.”
Theo các chuyên gia, nông nghiệp sinh thái không chỉ dừng ở việc thay đổi kỹ thuật canh tác, mà là một phương thức phát triển toàn diện – kết hợp hài hòa giữa sản xuất, môi trường và xã hội. TS. Phạm Văn Hội, Học viện Nông nghiệp Việt Nam, cho rằng: “Lâm Đồng có địa hình dốc, mưa nhiều nên đất dễ bị thoái hóa. Nếu không chuyển đổi sang NNST, sức khỏe đất và năng suất cây trồng sẽ bị ảnh hưởng lâu dài.”
Chuyển đổi từ nhận thức đến hành động
Đại diện UNDP, ông Đỗ Trọng Hoàn, Quản lý Dự án iLandscape, khẳng định tổ chức sẽ tiếp tục đồng hành cùng địa phương trong việc thí điểm, chuẩn hóa và nhân rộng các mô hình NNST. “Chúng tôi mong muốn xây dựng các mô hình thực tế, mang lại lợi ích cụ thể cho người nông dân. Khi họ thấy rõ hiệu quả kinh tế và môi trường, quá trình chuyển đổi sẽ diễn ra bền vững và tự nhiên hơn,” ông Hoàn chia sẻ.
Cũng theo ông Hoàn, Dự án iLandscape đang triển khai các hoạt động nhằm nâng cao nhận thức và tạo động lực chuyển đổi, thông qua ba trụ cột chính: truyền thông và vận động chính sách; đối thoại công – tư cấp tỉnh; và hỗ trợ xây dựng kế hoạch hành động nhân rộng mô hình NNST trong quản lý cảnh quan nông thôn.
Chương trình làm việc là dịp để các bên liên quan – từ cơ quan quản lý, doanh nghiệp, hợp tác xã đến nhà khoa học – cùng trao đổi, đề xuất giải pháp thúc đẩy NNST tại địa phương. Các nhóm thảo luận tập trung vào những hướng đi thiết thực như hỗ trợ kỹ thuật, tiếp cận tài chính xanh, và xây dựng mạng lưới hợp tác đa bên.
Trong bối cảnh Việt Nam đã cam kết mục tiêu phát thải ròng bằng 0 vào năm 2050, chuyển đổi NNST được xem là bước đi cụ thể để hiện thực hóa các cam kết quốc gia. Tuy nhiên, nhiều chuyên gia cũng lưu ý rằng “khoảng cách giữa tầm nhìn và cánh đồng vẫn còn xa”. Việc lan tỏa mô hình chỉ thực sự thành công khi nông dân nhìn thấy và hưởng lợi từ sự thay đổi này.
Không chỉ là một hội thảo, chương trình của UNDP và tỉnh Lâm Đồng đánh dấu bước chuyển mình từ nhận thức đến hành động, hướng tới một nền nông nghiệp vừa sinh thái, vừa sinh kế, đặt nền móng cho tương lai xanh của Tây Nguyên.
