Bộ Xây dựng đang lấy ý kiến cho dự thảo Nghị định về xây dựng, quản lý cơ sở dữ liệu nhà ở và thị trường bất động sản, trong đó nhấn mạnh việc khuyến khích giao dịch bất động sản qua sàn hoặc phương thức điện tử nhằm nâng cao tính công khai, minh bạch và hiệu quả giám sát.
Dự thảo gồm 6 chương với 47 điều, quy định chi tiết hơn về hoạt động giao dịch như mua bán, chuyển nhượng, cho thuê, thuê mua, thế chấp, góp vốn, chuyển đổi hay thừa kế. Tất cả các giao dịch này sẽ được yêu cầu cập nhật vào hệ thống cơ sở dữ liệu nhà ở và thị trường bất động sản để Nhà nước quản lý và theo dõi.
Hiện nay, phần lớn giao dịch bất động sản vẫn diễn ra qua các sàn do doanh nghiệp quản lý, chủ yếu tập trung ở thị trường sơ cấp. Trước bối cảnh đó, Thủ tướng đã chỉ đạo Bộ Xây dựng nghiên cứu mô hình Trung tâm giao dịch bất động sản và quyền sử dụng đất do Nhà nước quản lý, qua đó hình thành môi trường giao dịch lành mạnh, an toàn và minh bạch hơn.
Từ đầu năm 2025, Bộ Xây dựng được giao nhiệm vụ xây dựng mô hình giao dịch nhà đất trực tuyến tương tự thị trường chứng khoán, nhằm thúc đẩy chuyển đổi số trong các thủ tục liên quan đến đất đai. Theo kế hoạch, người dân sẽ có thể thực hiện toàn bộ quy trình giao dịch, từ mua bán, chuyển nhượng đến công chứng và nộp thuế - hoàn toàn trên môi trường mạng.
Bộ Xây dựng dự kiến giai đoạn 2026 - 2027 sẽ triển khai thí điểm Trung tâm giao dịch nhà đất trực tuyến. Khi Nghị định được thông qua và có hiệu lực, các hoạt động mua bán, cho thuê, thuê mua hay chuyển nhượng bất động sản sẽ phải thực hiện qua trung tâm này. Đây được xem là bước tiến quan trọng trong việc hiện đại hóa thị trường, tăng tính minh bạch và giảm thiểu rủi ro cho nhà đầu tư.
Song song với đó, Bộ Xây dựng cũng bổ sung nhiều quy định về thu thập và quản lý dữ liệu giao dịch nhà đất. Thông tin sẽ bao gồm số lượng, diện tích, giá trị giao dịch, lượng tồn kho và phương thức thực hiện (trực tiếp, qua công chứng hay qua sàn).
Dự thảo còn đề xuất tạo mã số định danh cho từng bất động sản - một mã số duy nhất, không thay đổi trong suốt vòng đời dữ liệu của dự án. Việc khởi tạo mã số này sẽ do cơ quan chuyên môn cấp tỉnh thực hiện khi dự án được phê duyệt, đồng thời kết nối với dữ liệu từng sản phẩm cụ thể trong dự án.
Ngoài ra, từ năm 2026, các tổ chức và cá nhân sở hữu nhà ở sẽ phải cung cấp thông tin chi tiết để tích hợp vào hệ thống thông tin quốc gia. Các dữ liệu gồm họ tên, số định danh, loại hình và địa chỉ nhà ở, diện tích, hình thức sở hữu, thời hạn cùng tình trạng pháp lý.
Đại diện Tập đoàn Viettel, đơn vị phối hợp xây dựng hạ tầng công nghệ cho hệ thống này, cho biết doanh nghiệp đang triển khai chiến lược chuyển đổi số và dự kiến hoàn thiện toàn bộ dữ liệu, cập nhật lên Cổng thông tin dữ liệu quốc gia vào cuối năm nay.
Mặc dù Luật Đất đai hiện hành chưa quy định cụ thể về mã định danh bất động sản hay cơ sở dữ liệu sở hữu nhà ở, nhưng nhiều quy định mới đã mở đường cho việc số hóa, liên thông thông tin và quản lý đất đai thống nhất trên toàn quốc. Khi các chính sách được hoàn thiện, thị trường bất động sản Việt Nam được kỳ vọng sẽ vận hành minh bạch, chuyên nghiệp hơn với giao dịch điện tử trở thành xu hướng chủ đạo trong thời kỳ chuyển đổi số.
