Nhận thấy tầm quan trọng của việc giảm phát thải khí nhà kính trong nông nghiệp, Thanh Hóa đã thực hiện mô hình trồng lúa giảm phát thải ở huyện Yên Định. Trong vụ xuân năm 2024, mô hình đầu tiên được áp dụng tại xã Yên Phong, trên diện tích 90,4 ha. Các kỹ thuật hiện đại được sử dụng gồm: tưới nước khô ướt xen kẽ (AWD), canh tác lúa cải tiến (SRI), mô hình “3 giảm 3 tăng” (3G3T), “1 phải 5 giảm” (1P5G), và quản lý tổng hợp dịch hại (IPM).
Kết quả bước đầu rất ấn tượng: lượng khí thải giảm 4,84 tấn CO₂/ha (tương ứng 4,84 tín chỉ carbon), chi phí sản xuất giảm 5–10%, tiết kiệm nước tưới và năng suất tăng khoảng 10%. Điều này cho thấy mô hình vừa giúp bảo vệ môi trường, vừa tăng hiệu quả kinh tế.
Tháng 2/2025, Thanh Hóa ký kết hợp tác với Công ty Faegre (Nhật Bản), đánh dấu bước kết nối với thị trường tín chỉ carbon quốc tế. Dự án đặt mục tiêu mở rộng diện tích trồng lúa phát thải thấp lên 50.000 ha vào năm 2030, bắt đầu từ 200 ha trong năm 2025. Sự hợp tác này giúp thu hút đầu tư, nâng cao giá trị sản phẩm lúa và khẳng định cam kết của Thanh Hóa trong phát triển nông nghiệp xanh.
Ở tầm quốc gia, Việt Nam đang triển khai Đề án phát triển 1 triệu ha lúa chất lượng cao, phát thải thấp ở Đồng bằng sông Cửu Long đến năm 2030. Dự án này dự kiến mang lại khoảng 2.500 tỷ đồng/năm từ bán tín chỉ carbon, giúp giảm chi phí và tăng thu nhập cho nông dân.
Ngân hàng Thế giới đã cam kết hỗ trợ tài chính thông qua Quỹ Tài chính Carbon Chuyển đổi (TCAF), với khoản tài trợ ban đầu 33,3 triệu USD (có thể tăng lên 40 triệu USD) để mua tín chỉ từ nông dân. Mức giá tín chỉ hiện khoảng 10 USD/tấn CO₂. Ở Đắk Lắk, một doanh nghiệp Thái Lan từng mua tín chỉ carbon lúa với giá lên tới 20 USD/tín chỉ, giúp nông dân tăng thêm thu nhập.
Dù còn mới, mô hình sản xuất lúa giảm phát thải tại Thanh Hóa có tiềm năng lớn. Để phát triển bền vững, địa phương cần đầu tư vào hệ thống đo lường, báo cáo và xác minh (MRV) lượng khí thải giảm được. Đồng thời, cần đào tạo, chuyển giao kỹ thuật cho nông dân, và xây dựng cơ chế hợp tác minh bạch giữa nhà nước, doanh nghiệp và nông dân để tạo chuỗi giá trị hiệu quả.
Việc các doanh nghiệp quốc tế như Faegre tham gia là tín hiệu tích cực. Tuy nhiên, để mô hình phát triển mạnh, Thanh Hóa và các địa phương khác cần có thêm chính sách hỗ trợ cụ thể, rõ ràng, tạo điều kiện thuận lợi cho mọi người cùng tham gia. Nhờ những nỗ lực đó, Thanh Hóa đang dần khẳng định vị thế trong lĩnh vực nông nghiệp xanh của Việt Nam.
