Vừa qua, Tập đoàn điện lực Việt Nam (EVN) đã ra thông báo điều chỉnh giá điện. Cụ thể, giá bán lẻ điện bình quân tăng khoảng 4,8%, từ 2.103,11 đồng lên 2.204,07 đồng/kWh (chưa gồm thuế VAT).
Đại diện EVN cho biết, việc tăng giá điện xuất phát từ vấn đề cơ cấu nguồn điện năm 2025. Hiện nay, nguồn thủy điện với giá thành thấp chỉ cung cấp được khoảng 25% sản lượng toàn hệ thống, trong khi đó các nguồn có giá thành cao như nhiệt điện, than, khí, dầu, năng lượng tái tạo,... chiếm tới 75% nguồn cung.
Trước thông tin tăng giá điện, nhiều doanh nghiệp và người dân đã tỏ ra lo lắng, nhất là khi bắt đầu bước vào giai đoạn nắng nóng trên cả nước, nhu cầu về điện tăng cao.
Theo ông Trần Văn Lĩnh, Chủ tịch HĐQT Công ty Cổ phần Thủy sản và Thương mại Thuận Phước (Đà Nẵng), chế biến thủy sản là một trong những ngành chịu tác động không nhỏ từ việc tăng giá điện. Là một lĩnh vực sử dụng rất nhiều điện nhằm duy trì kho lạnh cấp đông, mỗi tháng doanh nghiệp phải trả từ 1,5-2 tỷ đồng tiền điện. Trong thời gian tới, công ty có thể sẽ phải bỏ thêm cả trăm triệu đồng tiền điện.
Ông Nguyễn Xuân Nhu, Giám đốc một doanh nghiệp cơ khí ở Diễn Châu (Nghệ An) thì cho rằng, trong lĩnh vực cơ khí, các doanh nghiệp rất nhạy cảm với vấn đề giá điện vì điều này sẽ làm thay đổi giá thành sản phẩm. Đặc biệt, khi điện tăng giá sẽ kéo các chi phí khác tăng theo như nguyên vật liệu, logistics, vận hành,...
Không chỉ doanh nghiệp mà giá điện tăng cũng tác động đến đời sống của người dân. Chia sẻ quan điểm về vấn đề này, chị Thanh Thảo (Quận Thanh Xuân, Hà Nội) cho biết, nỗi lo lớn nhất của chị là chi phí sinh hoạt sẽ bị ảnh hưởng. Khi bước vào thời điểm mùa hè, giá điện của gia đình chị sẽ tăng lên gấp đôi so với thông thường, với hóa đơn từ 1,2-1,5 triệu đồng/tháng.
Theo chị Thảo, lần này mặc dù mức tăng không quá cao, nhưng gia đình chị sẽ phải xem xét cắt bớt các khoản chi tiêu khác nhằm giảm áp lực về tài chính. Chị cũng lo sợ rằng việc tăng giá điện có thể kéo theo giá hàng hóa, dịch vụ tăng theo, trong khi mức lương vẫn giữ nguyên. Vì vậy, chị dự tính sẽ xem xét lại mức chi tiêu để không ảnh hưởng tới sinh hoạt gia đình.
Bên cạnh nỗi lo của doanh nghiệp và người dân về việc tăng giá điện, cũng có những ý kiến cho rằng việc tăng giá điện là phù hợp.
Theo Đại biểu Quốc hội Nguyễn Quang Huân, Ủy viên Ủy ban Khoa học, Công nghệ và Môi trường của Quốc hội - Phó Chủ tịch Hội nước sạch và Môi trường Việt Nam, trong bối cảnh hiện nay thì việc tăng giá điện là cần thiết. Giá điện không cần tăng quá cao nhưng cũng nên ở mức ngang các nước trong khu vực.
Ông Huân cho rằng, ngành điện là ngành xương sống của nền kinh tế. Nếu EVN không đủ nguồn lực để tái đầu tư, mở rộng, nâng cấp công nghệ, áp dụng khoa học kỹ thuật thì ngành điện sẽ lạc hậu so với khu vực, thế giới, ảnh hưởng đến nền kinh tế.
Tuy nhiên, ông Huân cũng cho rằng, ngành điện cần phải vạch ra một lộ trình rõ ràng và nên có thông báo từ sớm với người dân, doanh nghiệp và hộ tiêu thụ để có sự chuẩn bị. Ông đề xuất nên có các chính sách hỗ trợ những đối tượng người nghèo, người có thu nhập thấp.
Chuyên gia năng lượng Hà Đăng Sơn, Giám đốc Trung tâm Nghiên cứu Năng lượng và Tăng trưởng xanh nhận định, vấn đề không nằm ở việc tăng hay giảm giá điện mà ở việc đảm bảo giá điện phản ánh đúng chi phí sản xuất, ổn định, bền vững trong đầu tư và vận hành hệ thống điện quốc gia.
Theo ông Sơn, hiện nay, giá điện tại Việt Nam thấp hơn đáng kể so với các nước trong khu vực, ví dụ như Indonesia, Thái Lan, Campuchia, Singapore và Philippines. Tại Singapore, giá điện hiện đã tiệm cận mức giá tại Nhật Bản. Còn ở Thái Lan, sau cải tổ cơ chế giá điện, chuyển sang mô hình tính theo giờ, giá điện trung bình đã tăng mạnh so với 3-4 năm trước, thậm chí cao gấp rưỡi.
Ông Nguyễn Tiến Thoả, nguyên Cục trưởng Cục Quản lý giá (Bộ Tài chính) cho rằng, khi nói tới giá điện thì không chỉ nói về giá thành mà còn về cả vấn đề an ninh năng lượng, ổn định trong cung ứng điện. Khi giá bán điện thấp hơn cả giá thành sản xuất và phân phối thì người chịu thiệt sẽ là nhà cung cấp điện. Điều này ảnh hưởng lâu dài tới hoạt động sản xuất và kinh doanh của nhà phân phối.
Để giải quyết vấn đề này, ông Thỏa đề xuất ngành điện xây dựng lộ trình điều chỉnh giá điện hợp lý, minh bạch, phản ánh đúng chi phí, đồng thời có chính sách giảm thiểu tác động xã hội khi điều chỉnh, đảm bảo hài hòa giữa mục tiêu an sinh và cơ chế thị trường.
Đồng tình với ý kiến trên, vhuyên gia năng lượng Hà Đăng Sơn cho rằng, cần tiếp tục cụ thể hóa bằng các hành động mạnh mẽ hơn, hướng tới một thị trường điện minh bạch, công bằng, ổn định, để thu hút nhà đầu tư trong và ngoài nước gắn bó dài hạn với ngành năng lượng Việt Nam. Nghị quyết số 68 cũng đã nêu rõ những nhiệm vụ dành cho ngành năng lượng nói chung và ngành điện nói riêng.
"Nếu thực hiện đầy đủ và đúng tinh thần của Nghị quyết 68, tôi tin rằng các vướng mắc lớn trong ngành điện sẽ dần được tháo gỡ một cách căn cơ và bền vững", ông Sơn khẳng định.
