Nhằm thúc đẩy cơ chế phối hợp giữa cơ quan quản lý, hiệp hội và doanh nghiệp trong công tác phòng vệ thương mại; cập nhật nguy cơ và xu hướng các vụ kiện phòng vệ thương mại đối với sản phẩm da giày, dệt may; đồng thời nâng cao năng lực phòng ngừa, xử lý tranh chấp thương mại và chủ động ứng phó để bảo vệ quyền, lợi ích chính đáng của doanh nghiệp Việt Nam trong tiến trình hội nhập quốc tế, ngày 29/10, Cục Phòng vệ Thương mại - Bộ Công Thương tổ chức Hội thảo “Tăng cường năng lực phòng vệ thương mại trong lĩnh vực công nghiệp tại Việt Nam” với sự tham gia của các chuyên gia, doanh nghiệp xuất nhập khẩu trong nước.
Phát biểu tại Hội thảo, ông Đặng Xuân Tâm, Chánh Văn phòng, Cục Phòng vệ thương mại (Bộ Công Thương) cho biết: "Trong những năm qua, nền kinh tế Việt Nam đã bước tiến vượt bậc trên con đường hội nhập kinh tế quốc tế. Việc ký kết và thực thi các hiệp định thương mại tự do thế hệ mới như: Hiệp định CPTPP, Hiệp định EVFTA, Hiệp định RCEP đã mở ra nhiều cơ hội lớn cho doanh nghiệp Việt Nam vươn xa và khẳng định được vị thế trên thị trường quốc tế. Các doanh nghiệp Việt Nam, đặc biệt là khu vực kinh tế tư nhân, đã và đang từng bước tham gia sâu hơn vào chuỗi giá trị toàn cầu. Trong đó, phải kể đến cả các doanh nghiệp trong ngành dệt may và ngành da giày.
Đơn cử, đối với ngành dệt may, Việt Nam hiện nằm trong nhóm các quốc gia xuất khẩu hàng đầu thế giới, với các thị trường chủ lực như là Hoa Kỳ, EU, Nhật Bản và Hàn Quốc. Việc tận dụng các hiệp định thương mại tự do thế hệ mới đã giúp giảm đáng kể thuế quan, tăng khả năng cạnh tranh và mở rộng thị phần cho ngành dệt may. Đặc biệt là các doanh nghiệp trong ngành đã dần chuyển từ mô hình gia công sang các mô hình sản xuất giá trị cao hơn như O.D.M. Qua đó, nâng cao giá trị gia tăng cho sản phẩm, đáp ứng tốt hơn các yêu cầu khắt khe từ các thị trường quốc tế.
Còn ở ngành da giày, Việt Nam hiện đang đứng thứ hai thế giới về xuất khẩu. Nhờ các hiệp định như Hiệp định EVFTA, ngành da giày đã tận dụng rất là tốt các ưu đãi thuế quan, đặc biệt là thuế nhập khẩu vào cả EU, giúp sản phẩm Việt Nam tăng sức cạnh tranh. Các doanh nghiệp trong ngành cũng từng bước cải thiện được chất lượng của sản phẩm, phát triển được những thương hiệu riêng của mình và đáp ứng được các tiêu chuẩn quốc tế về môi trường cũng như là lao động.
Hội nhập kinh tế quốc tế không chỉ mang lại cơ hội mà còn đặt ra những vấn đề thách thức cho ngành dệt may và ngành da giày. Theo số liệu của Cục Phòng vệ thương mại, tính đến cuối tháng 8/2025, có 292 vụ việc phòng vệ thương mại mà hàng hóa Việt Nam phải đối mặt. Trong đó có 160 vụ chống bán phá giá, 33 vụ chống trợ cấp, 59 vụ tự vệ và 40 vụ lẩn tránh thuế. Hơn 100 biện pháp vẫn đang được các nước duy trì và rà soát hàng năm. Mỹ, Ấn Độ, Thổ Nhĩ Kỳ và nhiều thị trường khác đều đã từng đưa hàng hóa Việt Nam vào “tầm ngắm” điều tra. Điều này cho thấy hội nhập quốc tế không những mở ra cơ hội thị trường mà còn là thách thức đối với từng doanh nghiệp xuất khẩu.
Những con số này cho thấy là hội nhập kinh tế quốc tế không chỉ mở ra cơ hội mà còn đặt ra những áp lực rất lớn cho doanh nghiệp của chúng ta, đặc biệt là doanh nghiệp xuất khẩu. Nếu không có sự chuẩn bị kỹ lưỡng cho những cái vướng mắc, khó khăn này thì chúng ta sẽ dễ dàng mất đi những cái lợi thế cạnh tranh, và đồng thời là thậm chí là bị loại khỏi thị trường quốc tế, có những doanh nghiệp nhiều lúc phải đóng cửa nếu mà không có thị trường xuất khẩu, không thể bán mãi được ở thị trường trong nước”, ông Đặng Xuân Tâm nhấn mạnh
Thực tế cho thấy là các biện pháp phòng vệ thương mại không chỉ là công cụ để bảo vệ doanh nghiệp trước những hành vi cạnh tranh không lành mạnh mà còn là nền tảng để xây dựng một môi trường kinh doanh công bằng, thúc đẩy năng lực cạnh tranh và tăng cường sự hiện diện của doanh nghiệp Việt Nam trên thị trường quốc tế. Điều này đặc biệt quan trọng trong bối cảnh kinh tế tư nhân của chúng ta đang ngày càng được khẳng định vai trò nòng cốt trong sự phát triển đất nước. Chính vì vậy, việc nâng cao năng lực phòng vệ thương mại đã trở thành yêu cầu cấp thiết, mang tính sống còn đối với các doanh nghiệp Việt Nam.
Để đạt được mục tiêu này, ông Đặng Xuân Tâm cho rằng cần tập trung việc nâng cao năng lực nhận thức của doanh nghiệp trong việc sử dụng công cụ phòng vệ thương mại. Tận dụng hiệu quả của lợi thế mà hội nhập quốc tế đem lại, đồng thời ứng phó linh hoạt trước những biến động của thị trường toàn cầu. Hỗ trợ doanh nghiệp tham gia sâu hơn vào chuỗi cung ứng toàn cầu, và từ đó góp phần vào sự phát triển bền vững của nền kinh tế.
Trong thời gian qua, để chủ động đối phó với các vụ phòng vệ thương mại, Cục Phòng vệ Thương mại, Bộ Công Thương phối hợp cùng Liên đoàn Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI), các hiệp hội ngành hàng triển khai Hệ thống cảnh báo sớm, tổ chức hơn 100 khóa đào tạo, hội thảo mỗi năm giúp năng lực ứng phó với các biện pháp phòng vệ thương mại, để các doanh nghiệp Việt Nam chủ động ứng phó kịp thời với các vụ phòng vệ thương mại, nhằm bảo vệ hợp lý các nhà sản xuất hàng Việt Nam xuất khẩu. Nhờ đó, đến nay, Việt Nam đã bảo vệ thành công hơn 50% số lượng phòng vệ thương mại, giúp nhiều ngành hàng giữ vững thị trường xuất khẩu hàng tỷ USD.
Hội nhập sâu rộng không chỉ đơn thuần là việc mở cửa thị trường mà còn đòi hỏi doanh nghiệp phải nâng cao năng lực cạnh tranh, cải thiện chất lượng sản phẩm, dịch vụ và đặc biệt là tuân thủ các quy định thương mại quốc tế. Trong bối cảnh đó thì các biện pháp phòng vệ thương mại đóng vai trò như một tấm khiên, giúp doanh nghiệp Việt Nam bảo vệ quyền lợi, đồng thời tạo điều kiện để chúng ta từng bước tham gia hiệu quả hơn vào chuỗi giá trị toàn cầu.
