Phát biểu tại phiên bế mạc diễn đàn, Thứ trưởng Bộ Nông nghiệp và Môi trường Trần Thanh Nam nhấn mạnh: “Xây dựng vùng nguyên liệu đạt chuẩn là yếu tố cốt lõi, quyết định khả năng tham gia chuỗi cung ứng toàn cầu của nông sản Tây Bắc.”
Diễn đàn do Báo Nông nghiệp và Môi trường phối hợp cùng các đơn vị thuộc Bộ Nông nghiệp, các viện nghiên cứu và Sở Nông nghiệp & Môi trường tỉnh Sơn La tổ chức. Sự kiện quy tụ đại diện lãnh đạo ngành nông nghiệp các tỉnh Sơn La, Điện Biên, Lai Châu, các doanh nghiệp, hợp tác xã và giới khoa học, diễn ra theo hình thức trực tiếp kết hợp trực tuyến.
Với lợi thế về khí hậu, thổ nhưỡng và sự đa dạng sinh học, Tây Bắc được đánh giá là vùng tiềm năng trong phát triển nông lâm sản hàng hóa. Tuy nhiên, sản xuất vẫn còn nhỏ lẻ, liên kết chuỗi lỏng lẻo, công nghệ chế biến và truy xuất nguồn gốc còn hạn chế. Diễn đàn lần này đặt mục tiêu thúc đẩy mô hình sản xuất theo chuỗi khép kín – từ trồng trọt, sơ chế, chế biến đến tiêu thụ, nâng cao giá trị và thương hiệu sản phẩm nông nghiệp vùng.
Tận dụng thế mạnh, phát triển nông nghiệp theo chiều sâu
Chia sẻ tại diễn đàn, ông Nguyễn Thành Công – Phó Chủ tịch UBND tỉnh Sơn La – cho biết, địa phương đang tận dụng mọi cơ hội để phát triển nhanh và bền vững. Tỉnh xác định rõ nông nghiệp muốn phát triển hiệu quả thì cần đi vào chiều sâu, ưu tiên ứng dụng công nghệ cao và gắn với thị trường tiêu thụ trong và ngoài nước.
“Từ điều kiện tự nhiên thuận lợi, sự ủng hộ của Trung ương, các tổ chức quốc tế và cộng đồng doanh nghiệp, Sơn La đã khai thác hiệu quả tiềm năng nội lực để chuyển hóa thành động lực tăng trưởng kinh tế”, ông Công nhấn mạnh.
Trong 10 năm qua, Sơn La duy trì mức tăng trưởng kinh tế dương ổn định, năm 2022 đạt trên 8%, và 6 tháng đầu năm 2025 tiếp tục ghi nhận mức tăng trưởng hơn 8%. Nông nghiệp tiếp tục giữ vai trò điểm tựa trong cơ cấu kinh tế địa phương.
Cùng với đó, các chương trình mục tiêu quốc gia gắn với giảm nghèo bền vững đã mang lại hiệu quả rõ rệt. Tỷ lệ hộ nghèo giảm trung bình gần 4%/năm, thu nhập bình quân đầu người đạt hơn 61 triệu đồng/năm, vượt mục tiêu đề ra giai đoạn 2015–2025.
Với hơn 100.000ha diện tích đất sản xuất nông nghiệp, trong đó có hơn 85.000ha cây ăn quả, Sơn La hiện là một trong những vùng sản xuất nguyên liệu nông nghiệp lớn của cả nước. Các vùng chuyên canh xoài, nhãn, chanh leo, mận hậu… được hình thành rõ nét thông qua Nghị quyết 05-NQ/TU từ năm 2015 về phát triển nông nghiệp hàng hóa bền vững.
Mô hình canh tác cây ăn quả trên đất dốc không chỉ cải thiện sinh kế người dân miền núi mà còn góp phần chống xói mòn, bảo vệ môi trường sinh thái.
Cùng với cây ăn quả, ngành mía đường của tỉnh cũng ghi dấu ấn khi là nơi duy nhất tại miền Bắc còn duy trì được tốc độ tăng trưởng trong bối cảnh ngành này gặp khó khăn chung.
Đầu tư chiều sâu – Chìa khóa để nâng cao giá trị sản phẩm
Theo ông Nguyễn Thành Công, định hướng sắp tới của Sơn La là tập trung đầu tư chiều sâu vào nông nghiệp, trong đó nâng cao hàm lượng chế biến sau thu hoạch là yếu tố then chốt. Tỉnh sẽ thúc đẩy sản xuất theo chuỗi liên kết, từ vùng nguyên liệu đến chế biến và tiêu thụ
Công nghệ sau thu hoạch sẽ được ưu tiên đầu tư nhằm đảm bảo chất lượng và giá trị thương phẩm, đáp ứng yêu cầu thị trường khắt khe trong và ngoài nước.
Sơn La cũng xác định phát triển nông nghiệp công nghệ cao là trụ cột quan trọng. Việc ứng dụng trí tuệ nhân tạo (AI), cảm biến môi trường, hệ thống tưới thông minh… sẽ giúp nâng cao năng suất, giảm chi phí sản xuất và tăng tính minh bạch trong truy xuất nguồn gốc sản phẩm.
“Sơn La đang từng bước hoàn thiện hệ sinh thái nông nghiệp hiện đại, bền vững – nơi cây trồng không chỉ là sinh kế mà còn là hàng hóa chất lượng cao có chỗ đứng vững chắc trên thị trường”, ông Công khẳng định.
Dù đang xem xét phát triển cây dược liệu như sâm, tỉnh cũng thẳng thắn nhìn nhận điều kiện thổ nhưỡng chưa thuận lợi như Lai Châu, do đó sẽ quy hoạch vùng sản xuất phù hợp với điều kiện khí hậu và sinh thái. Đặc biệt, Sơn La chú trọng đẩy mạnh nghiên cứu khoa học, kiểm soát sâu bệnh hại trên cây ăn quả và cà phê – những mặt hàng chủ lực có tiềm năng xuất khẩu lớn.
Phát biểu kết luận Diễn đàn, Thứ trưởng Trần Thanh Nam nhấn mạnh vai trò trung tâm vùng nguyên liệu của Sơn La và kêu gọi các địa phương Tây Bắc đẩy mạnh liên kết vùng, chia sẻ thông tin thị trường và kết nối hợp tác xã với doanh nghiệp để nâng cao chuỗi giá trị nông sản.
Với tầm nhìn chiến lược rõ ràng, sự chủ động của chính quyền địa phương và sự đồng hành của doanh nghiệp, Sơn La đang mở ra một giai đoạn mới cho nông nghiệp miền núi phía Bắc – một nền nông nghiệp hiện đại, sâu về chất, rộng về kết nối và vững về thị trường./.
