Tại Quảng Trị, chương trình Thỏa thuận giảm phát thải vùng Bắc Trung Bộ (ERPA) đang mang lại hiệu quả kép: vừa giúp bảo vệ rừng tự nhiên, vừa tạo sinh kế bền vững cho người dân miền núi, đặc biệt là đồng bào dân tộc thiểu số. Thông qua cơ chế chi trả tín chỉ carbon, chương trình đã mở ra hướng phát triển kinh tế gắn liền với bảo vệ tài nguyên thiên nhiên.
Hiện nay, hai huyện miền núi Hướng Hóa và Đakrông, nơi có khoảng 96.000 ha rừng, là điểm sáng trong triển khai chương trình. Hơn 60 cộng đồng và nhóm hộ dân tộc thiểu số đang quản lý khoảng 12.300 ha rừng tự nhiên đã được chi trả hơn 1,5 tỷ đồng. Ngoài ra, hơn 80 hộ dân khác cũng được nhận hỗ trợ trên 70 triệu đồng cho việc bảo vệ hơn 500 ha rừng.
Nguồn lực từ ERPA không chỉ giúp duy trì hoạt động bảo vệ rừng mà còn được người dân sử dụng để đầu tư trở lại cho cộng đồng. Cụ thể, mỗi năm có 47 cộng đồng được hỗ trợ 50 triệu đồng/cộng đồng để chủ động triển khai các hoạt động sinh kế phù hợp như sửa chữa nhà sinh hoạt cộng đồng, lắp đặt điện chiếu sáng hay chăn nuôi nhỏ lẻ. Những khoản hỗ trợ tuy không lớn nhưng đang từng bước góp phần cải thiện điều kiện sống, cơ sở hạ tầng và nâng cao thu nhập cho người dân vùng sâu, vùng xa.
Theo số liệu đến hết tháng 6/2025, tổng nguồn thu từ tín chỉ carbon tại Quảng Trị đạt hơn 364,9 tỷ đồng. Trong đó, gần 90% (tương đương hơn 326,7 tỷ đồng) đã được giải ngân đến các đối tượng thụ hưởng. Riêng nhóm chủ rừng là các tổ chức và chính quyền cấp xã đã nhận được trên 52 tỷ đồng, và dự kiến trong nửa cuối năm 2025, số tiền tiếp tục giải ngân sẽ vượt 105 tỷ đồng.
Bên cạnh hiệu quả tài chính, chương trình còn góp phần nâng cao nhận thức cộng đồng về vai trò của rừng trong phát triển bền vững. Việc tham gia tuần tra, quản lý và bảo vệ rừng giờ đây không còn là trách nhiệm đơn thuần, mà đã trở thành động lực kinh tế, gắn liền với quyền lợi và thu nhập thực tế của người dân.
Nhờ nỗ lực của cộng đồng, nhiều khu rừng đã được hồi sinh, xanh tốt trở lại, hệ sinh thái được cải thiện rõ rệt. Cây rừng lớn dần lên, rừng già tái sinh tự nhiên, và một số loài động vật quý hiếm bắt đầu quay về sinh sống.
Về định hướng lâu dài, tỉnh Quảng Trị xác định phát triển thị trường carbon là một trong những giải pháp quan trọng nhằm giảm phát thải khí nhà kính. Tỉnh sẽ tiếp tục điều tra, đánh giá sinh khối rừng và lượng carbon tích trữ để làm cơ sở dữ liệu phục vụ giao dịch tín chỉ quốc tế.
Song song đó, các chính sách bảo vệ rừng đặc dụng, rừng phòng hộ và phát triển lâm nghiệp bền vững cũng được chú trọng. Việc mở rộng diện tích rừng gỗ lớn, cấp chứng chỉ rừng, kết hợp với bảo tồn đa dạng sinh học là bước đi cần thiết để xây dựng một nền kinh tế xanh, thân thiện với môi trường và gắn kết chặt chẽ với đời sống của người dân miền núi.
