Từ sáng sớm 1/9, hàng ngàn người dân đổ về đôi bờ sông Kiến Giang xã Lệ Thủy, tỉnh Quảng Trị, họ đứng dọc 2 bên bờ để xem, cổ vũ lễ hội đua thuyền truyền thống. Lễ hội đua thuyền truyền thống năm nay diễn ra trong bối cảnh chính quyền địa phương 2 cấp chính thức hoạt động. Tuy nhiên, những đội đua vẫn có những tên gọi gắn liền với tên đất, tên làng của vùng chiêm trũng Lệ Thủy. Người dân Lệ Thủy tự hào là quê hương có 2 di sản văn hóa phi vật thể cấp quốc gia là Hò khoan Lệ Thủy và lễ hội bơi, đua thuyền truyền thống trên sông Kiến Giang.
Năm nay, lễ hội có sự góp mặt của 23 thuyền bơi nam và 9 thuyền đua nữ, đến từ 22 thôn ở xã Lệ Thủy cùng thôn Văn Xá (xã Trường Phú). Các đội nam tranh tài ở cự ly 24km, nữ ở cự ly 18km. Sau gần 2 giờ tranh tài quyết liệt, kết quả toàn đoàn: giải Nhất thuộc về thôn An Xá, giải Nhì thôn Xuân Hồi, giải Ba thôn Tuy Lộc.
Ở hạng mục nam hạng A, thôn Tiền Thiệp giành giải Nhất; thôn An Xá giành giải nhì và thôn Tuy Lộc giành giải ba; Ở hạng nam B, thôn Thượng Giang giành giải nhất; thôn Đông Thành giành giải nhì và thôn Lộc Hạ giành giải ba. Năm nay, thuyền đua nữ thôn Xuân Hồi đã có màn thể hiện mạnh mẽ và đã giành giải quán quân; giải nhì thuộc về đơn vị thôn An Xá và giải ba là thôn Tuy Lộc.
Mặc nước sông Kiến Giang dâng cao, đục ngầu do một số ngày gần đây, trên địa bàn tỉnh Quảng Trị có mưa lũ do ảnh hưởng của cơn bão số 5 và số 6. Tuy nhiên, không vì điều kiện thời tiết bất lợi mà lễ hội bơi, đua thuyền truyền thống ở quê hương Đại tướng Võ Nguyên Giáp bị ảnh hưởng, mà trái lại vẫn rộn ràng bởi sự phấn chấn của hàng vạn người dân.
Theo các nhà nghiên cứu, tục đua thuyền ở Lệ Thủy đã có lịch sử hàng trăm năm, khởi nguồn từ tín ngưỡng cầu mưa thuận gió hòa, mùa màng bội thu. Từ năm 1946, lễ hội được gắn với ngày Tết Độc lập 2/9 và duy trì cho đến nay. Năm 2019, lễ hội này đã được Bộ VH-TT&DL công nhận đây là di sản văn hóa phi vật thể quốc gia.
Từ bao đời nay, lễ hội đua, bơi thuyền trên sông Kiến Giang đã trở thành “món ăn tinh thần” không thể thiếu của người dân quê hương Đại tướng Võ Nguyên Giáp. Trong tiếng trống hội rộn ràng và khí thế sôi nổi trên đường đua xanh, lễ hội tiếp tục khẳng định sức sống của một di sản văn hóa phi vật thể quốc gia, lan tỏa niềm tự hào và tinh thần đoàn kết của quê hương Lệ Thủy, đồng thời vừa tôn vinh bản sắc văn hóa dân tộc.
Với tiếng trống dồn dập, sắc cờ rực rỡ và khí thế hùng tráng, lễ hội tiếp tục khẳng định sức sống của một di sản văn hóa phi vật thể quốc gia, lan tỏa niềm tự hào và tinh thần đoàn kết của quê hương Lệ Thủy.
Theo kế hoạch ban đầu, vòng chung kết sẽ diễn ra vào ngày 2/9 như thường lệ. Tuy nhiên, do năm nay trùng với lễ kỷ niệm cấp quốc gia 80 năm Cách mạng Tháng Tám và Quốc khánh 2/9 được tổ chức trọng thể và truyền hình trực tiếp toàn quốc, nên UBND tỉnh Quảng Trị đã quyết định chuyển vòng chung kết đua, bơi sang ngày 1/9/2025 để người dân tiện theo dõi sự kiện lớn của đất nước.
Theo đại diện lãnh đạo xã Lệ Thủy, dù cách thức tổ chức lễ hội năm nay có thay đổi và thời tiết không thuận lợi nhưng vượt lên trên hết là tinh thần thượng võ, là niềm vui và sự ủng hộ rất lớn của nhân dân dân, lễ hội bơi, đua thuyền truyền thống trên sông Kiến Giang năm nay thành công tốt đẹp, an toàn. Năm tới, dự kiến lễ hội sẽ được mở rộng quy mô để thu hút thêm các đội bơi, đua các đơn vị khác trong tỉnh./.
