Trong đó, những vùng đất có khí hậu ôn hòa, nhiều nắng và đất tơi xốp như Quảng Nam, Bình Định, Đồng Nai đã phát triển các vườn nhàu chất lượng cao, tạo nên nguồn nguyên liệu dồi dào để chế biến nước cốt trái nhàu - thức uống dinh dưỡng, tốt cho sức khỏe, có thể dùng hàng ngày.
Nước cốt trái nhàu không chỉ là sản phẩm giải khát mà còn là kết tinh của giá trị dược liệu truyền thống, hàm lượng dưỡng chất cao, được nghiên cứu khoa học chứng minh nhiều lợi ích cho cơ thể. Trong những năm gần đây, nước cốt nhàu còn trở thành sản phẩm OCOP tiêu biểu, góp phần nâng cao giá trị kinh tế cho các vùng trồng nhàu và tạo thương hiệu nông sản Việt.
Trái nhàu có hình bầu dục, vỏ xanh khi còn non và chuyển sang vàng nhạt khi chín. Dù có mùi hơi hăng và vị chát khi tươi, nhàu chứa nhiều dưỡng chất quý, gồm: Vitamin C, vitamin E, các vitamin nhóm B. Khoáng chất: kali, canxi, magie, sắt, kẽm. Các hợp chất sinh học: flavonoid, anthraquinone, polysaccharides và các enzyme tự nhiên.
Những thành phần này giúp trái nhàu trở thành thực phẩm chức năng tự nhiên, hỗ trợ sức khỏe tim mạch, tiêu hóa, xương khớp, hệ miễn dịch, đồng thời có tác dụng chống oxy hóa mạnh. Các vườn nhàu được chọn trồng ở những vùng đất giàu dinh dưỡng, ít sâu bệnh, khí hậu đầy nắng và mưa phân mùa rõ rệt. Nhờ vậy, trái nhàu khi thu hoạch đạt kích thước đồng đều, giàu dinh dưỡng và ít tạp chất.
Để giữ nguyên giá trị dinh dưỡng và hương vị đặc trưng, nước cốt nhàu được chế biến qua quy trình nghiêm ngặt: Thu hoạch: Chọn những quả nhàu chín vàng, khỏe mạnh, không bị sâu bệnh hay dập nát. Rửa sạch: Loại bỏ bụi bẩn, vi khuẩn, tạp chất bám trên vỏ. Ép và lọc: Quả nhàu được ép lạnh hoặc ép truyền thống, sau đó lọc kỹ để thu nước cốt nguyên chất, giữ trọn enzyme và dưỡng chất. Tiệt trùng: Nước cốt được xử lý tiệt trùng ở nhiệt độ vừa phải, đảm bảo an toàn vệ sinh mà không làm mất hương vị và chất dinh dưỡng. Đóng gói: Sản phẩm được đóng trong chai thủy tinh hoặc túi PE chống oxy hóa, kèm nhãn mác, tem truy xuất nguồn gốc, bảo quản nơi mát để giữ được chất lượng lâu dài. Quy trình này đảm bảo nước cốt nhàu nguyên chất, không pha tạp chất, không chất bảo quản, đáp ứng các tiêu chuẩn an toàn thực phẩm và chương trình OCOP.
Nước cốt nhàu là thức uống tự nhiên giàu dưỡng chất, có nhiều công dụng y học và dinh dưỡng:
Hỗ trợ tiêu hóa: Enzyme tự nhiên và chất xơ trong nước cốt nhàu giúp cơ thể tiêu hóa thức ăn tốt hơn, giảm đầy bụng và táo bón.
Tăng cường hệ miễn dịch: Vitamin C và các hợp chất sinh học giúp cơ thể chống lại vi khuẩn, virus, tăng sức đề kháng.
Hỗ trợ tim mạch: Kali và các chất chống oxy hóa giúp điều hòa huyết áp, bảo vệ tim mạch.
Giải độc và thanh lọc cơ thể: Nước cốt nhàu hỗ trợ thải độc gan, thận, giảm mệt mỏi, tăng cường năng lượng.
Chống lão hóa, làm đẹp da: Các flavonoid, vitamin E và polysaccharides giúp bảo vệ tế bào khỏi gốc tự do, duy trì làn da khỏe mạnh, sáng mịn.
Nhờ những tác dụng này, nước cốt nhàu được khuyên dùng hàng ngày, đặc biệt cho người cao tuổi, người làm việc văn phòng, người mắc các bệnh về tim mạch, xương khớp hoặc muốn tăng cường sức khỏe tổng thể.
Nước cốt trái nhàu đã được nhiều vùng trồng ở Việt Nam, trong đó có Quảng Nam, phát triển theo chương trình OCOP, trở thành sản phẩm tiêu biểu từ nông sản địa phương: Đạt chuẩn chất lượng 3 sao - 4 sao: Nhờ nguyên liệu chọn lọc, quy trình sản xuất hiện đại và kiểm soát vệ sinh an toàn thực phẩm. Bao bì và thương hiệu được nâng cao: Giúp người tiêu dùng dễ nhận diện, tăng độ tin cậy và quảng bá sản phẩm ra thị trường. Tăng giá trị nông sản: Không chỉ bán quả tươi mà còn chế biến thành nước cốt, tăng giá trị gia tăng, thu nhập cho nông dân và doanh nghiệp. Liên kết chuỗi giá trị bền vững: Hợp tác xã, hộ dân và doanh nghiệp cùng liên kết sản xuất, thu hoạch, chế biến và phân phối.
Nhờ chương trình OCOP, nước cốt nhàu trở thành sản phẩm xuất hiện trong các siêu thị, cửa hàng thực phẩm sạch và cả kênh thương mại điện tử, mở rộng thị trường trong nước và quốc tế. Việc chế biến và tiêu thụ nước cốt trái nhàu mang lại nhiều giá trị kinh tế - xã hội: Tạo sinh kế bền vững: Người dân tham gia trồng, thu hoạch và chế biến, có thu nhập ổn định quanh năm. Nâng cao giá trị cây trồng truyền thống: Từ bán trái tươi, nay chế biến thành sản phẩm cao cấp, tăng lợi nhuận. Thúc đẩy nông nghiệp hữu cơ: Việc trồng nhàu ít sử dụng thuốc hóa học, bảo vệ môi trường và đất đai. Quảng bá thương hiệu địa phương: Giúp hình ảnh Quảng Nam và các vùng trồng nhàu lan tỏa, khẳng định nông sản Việt Nam chất lượng cao.
Ngoài ra, nước cốt nhàu còn được sử dụng trong các tour du lịch trải nghiệm nông nghiệp, nơi du khách được tham quan vườn nhàu, học cách ép nước và thưởng thức trực tiếp sản phẩm, tạo trải nghiệm thú vị và tăng giá trị du lịch địa phương.
Để nâng cao giá trị và mở rộng thị trường, các nhà sản xuất nước cốt nhàu đang tập trung:
Mở rộng vùng nguyên liệu sạch: Trồng theo chuẩn hữu cơ, VietGAP, nâng cao năng suất và chất lượng.
Ứng dụng công nghệ chế biến hiện đại: Sấy lạnh, chiết ép lạnh để giữ trọn vitamin, enzyme và hương vị. Đa dạng hóa sản phẩm: Ngoài nước cốt nguyên chất, phát triển dạng viên, bột pha, kết hợp với các loại trái cây hoặc thảo dược khác.
Xây dựng thương hiệu mạnh: Marketing online, tham gia hội chợ, triển lãm, kết nối với các chuỗi siêu thị, mở rộng xuất khẩu. Những định hướng này giúp nước cốt nhàu khẳng định vị trí trong thị trường thực phẩm chức năng, đồ uống dinh dưỡng và sản phẩm OCOP tiêu biểu.
Nước cốt trái nhàu là sản phẩm kết tinh giữa giá trị truyền thống và khoa học hiện đại, giàu dưỡng chất, an toàn vệ sinh, mang lại nhiều lợi ích sức khỏe. Nhờ chất lượng cao, quy trình sản xuất khoa học và sự hỗ trợ từ chương trình OCOP, sản phẩm đang từng bước nâng tầm thương hiệu, mở rộng thị trường và đóng góp tích cực vào phát triển kinh tế - xã hội bền vững tại các vùng trồng nhàu Việt Nam. Đây là minh chứng cho việc kết hợp truyền thống - sáng tạo, đưa nông sản Việt Nam vươn ra thị trường trong nước và quốc tế./.
