Tại Nghị quyết số 68-NQ/TW, Bộ Chính trị đã khẳng định rõ quan điểm kinh tế tư nhân, cùng với kinh tế nhà nước và kinh tế tập thể, giữ vai trò nòng cốt để xây dựng nền kinh tế độc lập, tự chủ, tự lực, tự cường, gắn với hội nhập quốc tế sâu rộng, thực chất, hiệu quả, đưa đất nước vươn lên phát triển thịnh vượng.
Trong đó, kinh tế tập thể và kinh tế tư nhân có mối quan hệ mật thiết, bổ trợ lẫn nhau, có vai trò quan trọng trong nền kinh tế quốc dân. Các hợp tác xã (HTX) đóng vai trò hỗ trợ cho kinh tế tư nhân, đặc biệt là kinh tế hộ thành viên của hợp tác xã; là nhân tố thúc đẩy trong việc liên kết với doanh nghiệp để hình thành các chuỗi giá trị.
Bên cạnh đó, Nghị quyết 20-NQ/TW đã đặt ra các mục tiêu cụ thể: đến năm 2030, cả nước có khoảng 45.000 hợp tác xã với 8 triệu thành viên, trong đó ít nhất 50% tham gia chuỗi giá trị. Những mục tiêu này chỉ có thể thực hiện nếu hợp tác xã thực chất liên kết với doanh nghiệp, chứ không đơn thuần hoạt động độc lập.
Theo số liệu của Bộ Tài chính đưa ra tại Diễn đàn Kinh tế hợp tác, Hợp tác xã năm 2025 với chủ đề Liên kết hiệu quả giữa Hợp tác xã và doanh nghiệp ngày 28/1, tính hết năm 2025, cả nước có 35.041 HTX và 164 liên hiệp HTX hoạt động đa dạng ở các ngành nghề, lĩnh vực. Trong đó, 27.375 HTX, chiếm trên 78% HTX cả nước, đạt loại khá, tốt, có doanh thu bình quân trên 4,56 tỉ đồng/HTX/năm, góp phần đảm bảo an sinh xã hội và đóng góp hiệu quả vào sự phát triển kinhh tế - xã hội địa phương.
Về thúc đẩy liên kết giữa HTX và doanh nghiệp, đến nay cả nước có 2.412 HTX nông nghiệp và 1.305 doanh nghiệp tham gia các dự án, kế hoạch liên kết, hợp tác và đã mang lại nhiều kết quả tích cực, góp phần nâng cao năng lực sản xuất, tiêu thụ sản phẩm, ứng dụng khoa học kỹ thuật và mở rộng thị trường cho cả hai bên. Đặc biệt, trong bối cảnh mới, việc liên kết giữa HTX và doanh nghiệp đã khơi thông tiềm năng, phát triển thị trường ổn định, bền vững cho các sản phẩm chủ lực quốc gia, góp phần thực hiện hóa mục tiêu phát triển kinh tế tập thể và tư nhân theo hướng bền vững.
Tuy nhiên, theo đánh giá của Bộ Tài chính số lượng và chất lượng liên kết theo chuỗi giá trị giữa HTX và doanh nghiệp còn khá ít, chưa tương xứng với tiềm năng hiện có; các cơ chế, chính sách hỗ trợ liên kết còn hạn chế, chủ yếu đầu tư hạ tầng, máy móc, tư vấn… chưa gắn với yêu cầu chuyển đổi xanh, công nghệ số; thiếu quy định đặc thù hỗ trợ phát triển chuỗi liên kết gắn với xây dựng các vùng nguyên liệu nông sản chất lượng; đa phần các HTX, nhất là các HTX nông nghiệp có quy mô nhỏ, còn hạn chế về năng lực nội tại, nên khó tiếp cận vốn, ứng dụng công nghệ… dẫn đến việc liên kết giữa HTX với các doanh nghiệp thông qua chuỗi giá trị chưa đạt được kỳ vọng.
Thứ trưởng Bộ Tài chính Đỗ Thành Trung khẳng định mối quan hệ hợp tác giữa hợp tác xã và doanh nghiệp không chỉ mang lại giá trị kinh tế mà còn tạo nền tảng vững chắc cho sự phát triển dài hạn của cả hai bên, góp phần quan trọng trong xóa đói giảm nghèo và phát triển kinh tế-xã hội.
Từ đó, ông Đỗ Thành Trung kiến nghị cần tiếp tục đẩy mạnh công tác tuyên truyền, nâng cao nhận thức của các cấp chính quyền và người dân về vị trí, vai trò của liên kết hợp tác xã-doanh nghiệp trong phát triển kinh tế-xã hội của địa phương; đồng thời, đổi mới toàn diện hệ thống chính sách hỗ trợ hợp tác xã, doanh nghiệp theo hướng đồng bộ, dễ tiếp cận và có tính kế thừa trong đó tập trung vào hỗ trợ các dự án liên kết.
Việc ban hành và thực thi chính sách phải đảm bảo nguyên tắc thị trường, đồng thời tạo động lực cho hợp tác xã chủ động liên kết với doanh nghiệp nhằm nâng cao năng lực sản xuất kinh doanh.
Đặc biệt, cộng đồng doanh nghiệp cần đóng vai trò đầu tàu, tiên phong trong thực hiện liên kết với hợp tác xã; hình thành các chuỗi giá trị nông sản, đóng góp thiết thực trong xây dựng nền nông nghiệp xanh, sạch, tuần hoàn, thể hiện trách nhiệm xã hội của doanh nghiệp với cộng đồng và đất nước.
Chỉ khi liên kết giữa hợp tác xã và doanh nghiệp được thúc đẩy mạnh mẽ, không chỉ các hợp tác xã nhỏ được tiếp sức để nâng cao năng lực, mà doanh nghiệp cũng có thể tiếp cận nguồn nguyên liệu, nhân lực gắn bó… Điều này góp phần tạo nên một nền kinh tế đa thành phần, linh hoạt và bền vững, đúng tinh thần của cả Nghị quyết 20-NQ/TW và Nghị quyết 68-NQ/TW.
