Chủ nhiệm Uỷ ban Pháp luật Quốc hội Hoàng Thanh Tùng nhắc đến việc đang gây bức xúc hiện nay là vụ “thổi giá” kit test Covid-19 của công ty Việt Á. Hiện dư luận rất quan tâm không chỉ là giá mà đến cả chất lượng kit test xét nghiệm. Theo như truyền hình đưa tin thì nơi được cho là sản xuất 30.000 bộ kit test/ngày của công ty này chỉ như cái nhà kho của hợp tác xã, không có các phương tiện máy móc hiện đại.
Một điều kỳ lạ là Tổ chức Y tế thế giới (WHO) từng không công nhận chất lượng sản phẩm này để có thể áp dụng chung, vậy mà Bộ Y tế Việt Nam cho rằng theo tiêu chuẩn Việt Nam vẫn phù hợp. Ông Tùng lên tiếng và cho rằng , dư luận đề nghị làm rõ trách nhiệm của các cơ quan liên quan, kể cả một số bộ, đồng thời xử lý nghiêm minh sai phạm và công khai kết quả. Theo ông Tùng, cần làm rõ việc rất nhiều địa phương, kết quả đấu thầu kit test xét nghiệm của công ty Việt Á cũng rất cao, trên dưới 500 ngàn/bộ. Trong khi tại thời điểm báo chí phản ánh “loạn giá kít xét nghiệm” có đưa ra, nếu mua ở nước ngoài số lượng lớn, giá chỉ 1-1,5 USD (trên dưới 50.000 đồng)/1 kít xét nghiệm.
Cùng quan điểm trên, Ông Lưu Bình Nhưỡng cho rằng dư luận hoàn toàn có cơ sở để búc xúc về vấn đề này khi một đơn vị kinh doanh trong lĩnh vực y tế đã móc nối với các cơ quan nhà nước để làm những việc thất đức, trục lợi vượt qua giới hạn đạo đức cho phép. Đương nhiên, đã sai phạm thì chắc chắn phải xử lí nghiêm minh theo nguyên tắc, không chỉ là với Công ty Việt Á và các cán bộ có liên quan, mà còn cần phải nhìn nhận sự việc này dưới một góc độ cao hơn nữa, ai là những người đứng đằng sau “đạo diễn” và tham gia vào vụ việc tày đình này. Để công luận hiểu rõ chúng ta nên thận trọng xem xét đầy đủ các khía cạnh của vấn đề.
Sau khi vụ án bị khởi tố, bao nhiêu việc mờ ám mới lộ sáng. Vì sao Việt Á sản xuất kit test từ một cơ sở rất nhỏ bé, tồi tản không đủ trang thiết bị mà tại sao không có bất kỳ ai, cơ quan nào kiểm tra giám sát mà lại được duyệt cấp số đăng ký một cách nhanh chóng?. Tại sao họ cấp số đăng ký cho sản phẩm này lưu hành, cho phép tham gia vào việc xét nghiệm chống dịch là một việc rất khó giải thích? Bộ kit test của Việt Á bắt đầu từ một cái gọi công trình khoa học do Bộ KHCN họp ngày 6 tết (17/2/2020) ban ra. Lúc đó bộ trưởng là Chu Ngọc Anh, ký phê duyệt đề tài và giao cho Học viện Quân y cùng Công ty Việt Á thực hiện. Còn nhiều cơ quan, trường, viện, hội đồng nọ kia... dính dáng vào vụ này nữa cũng cần làm rõ.
Điều mà sau này công luận mới biết là rất mau chóng, ngày 3/3/2020 (tức là chưa đầy một tháng khi công trình này được giao), Bộ KHCN đã nghiệm thu đề tài sản phẩm chuyển sang đề nghị Bộ Y tế cấp phép lưu hành. Và cũng rất mau mắn, ngày 4/3/2020 Bộ Y tế đã cấp phép. Không hiểu hai Bộ nêu trên làm việc thần tốc và tài giỏi như thế nào mà từ khi giao đề tài đến khi cấp phép lưu hành sản phẩm, một sản phẩm để chống lại đại dịch lần đầu xuất hiện chỉ chưa đầy 2 tháng (17/2 - 4/3/2020). Tại sao họ lại chủ quan khinh suất và coi thường tính mạng của người dân đến thế đến thế?
Đáng ra, với một sản phẩm quan trọng như vậy, họ phải kiểm tra giám sát rất chặt chẽ quy trình sản xuất, chất lượng sản phẩm. Nhưng họ đã nhắm mắt cấp bừa! Khi mà Tổ chức Y tế Thế giới WHO, ngay từ tháng 10/2020 đã có thông báo bác bỏ, không chấp nhận kit test Việt Á.
Công ty Việt Á tự giới thiệu có năng lực cung cấp hàng chục triệu kit test Covid-19. Xưởng sản xuất của công ty này tại tỉnh Bình Dương chỉ là 1 căn nhà cấp 4 có diện tích hơn chục mét vuông (có clip của VTV minh họa). Phòng sản xuất chỉ có 10 người, còn hầu hết là nhân viên kế toán, bán hàng và tiếp thị vùng với khoảng hơn 100 người. Hệ thống thiết bị, máy móc chỉ là vài chiếc tủ cấp đông và vài chiếc máy tách chiết cũ kỹ. không có chứng nhận tiêu chuẩn chất lượng ISO.
Vậy mà kit test Việt Á ngang nhiên lưu hành, bán vào CDC của 62 tỉnh thành trong cả nước, với giá cao ngất trời! Đây hoàn toàn có thể gọi là vụ lừa đảo tập thể khủng khiếp! Dĩ nhiên, PHAN QUỐC VIỆT, chủ công ty VIỆT Á phải chịu trách nhiệm chính nhưng các đồng phạm tiếp tay, đứng sau hậu thuẫn phải là một dây chuyền quan chức, từ Bộ Khoa học Công nghệ, Bộ Y tế, CDC các nơi... đã mờ mắt vì tiền mà tham gia vào. Họ cùng nhau móc tiền ngân sách, bóp nặn nhân dân. Và nguy hiểm hơn nữa, nó bóp méo số liệu chống dịch dẫn đến ở tầm vĩ mô thì đường lối đã sai lại càng sai lầm tiếp. Tầm vi mô là các cơ sở điều trị sẽ đưa ra các y lệnh sai lạc. Kết quả đổ hết lên đầu nhân dân: thảm họa đã diễn ra như ta vừa phải chứng kiến.
Lãnh đạo cao nhất của Đảng và Nhà nước cần phải chỉ thị làm đến nơi đến chốn vụ này. Cần phải bóc tách, phơi ra dưới ánh sáng mặt trời tất cả những con sâu bọ đang hàng ngày hàng giờ hút máu nhân dân, bất kể chúng là ai, ở cương vị nào! Trước tiên phải nói là không ai biết Việt Á là ai và tự nhiên như ở đâu trên trời rơi xuống, dùng cái Huân chương LĐ hạng III làm bảo bối, đến khoe, sản phẩm đã bị WHO từ chối chưa biết chất lượng ra sao mà Bộ Y Tế đã vì ý do là yêu cầu khẩn cấp quốc gia mà phê duyệt. Một việc làm thiếu khoa học, thiếu minh bạch như thế mà Bộ Y tế mới vội vã lên tiếng rằng "đúng quy trình".
Từ trước đến nay, người ta cứ dựa vào cái "quy trình đúng" để mà che đi những sai lầm có thể nói là rất nghiêm trọng. Một lần nữa xin nhắc lại, “Quy trình” là con người đặt ra nên có thể đúng, có thể sai mà nếu có sai thì cần sửa lại, nên không thể cứ mãi lấy “quy trình” ra làm bùa hộ mạng được. Nhân đây cũng xin bàn một chút về hoạt động của truyền thông. Ca ngợi cái mới, cái tốt tich cực là việc làm hoàn toàn đúng.
Nhưng khen theo kiểu “tung hô theo bè, té nước theo mưa” là điều nên tránh. Thời gian đó không ít bài báo tung hô Việt Á, rằng đây là hàng tốt, thế giới chỉ vài nước sản xuất được que "test Covid" này và được Tổ chức Sức khỏe Thế giới phê chuẩn, thậm chí có báo còn giật tít đã có 20 nước đặt hàng nhập khẩu. Đúng là lợi bất cập hại!
Công luận yêu cầu các cơ quan công quyền phải nhanh chóng vào cuộc, điều tra để làm rõ những góc khuất của vụ việc nghiêm trọng này. Nhân dân không tin rằng Phan Quốc Việt đủ gan và khả năng một tay che trời. Việc đưa ra những thủ phạm đích thực đứng đằng sau dung túng, nâng đỡ bao che cho doanh nghiệp làm bậy là cần thiết và chứng minh trong đấu tranh chống tham nhũng không có vùng cấm như Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng đã nói!./.
