Để đạt được mục tiêu này, cần chú trọng ba trụ cột chính: mạng lưới hệ thống thông tin và dữ liệu xanh, chương trình thu hút đầu tư và hợp tác quốc tế, cùng với quan hệ kết nghĩa, hợp tác giữa các địa phương, doanh nghiệp và cộng đồng.
Mạng lưới hệ thống thông tin, dữ liệu xanh
Một trong những điều kiện tiên quyết để thúc đẩy hợp tác xanh chính là hạ tầng thông tin và dữ liệu. Việc chia sẻ thông tin minh bạch, chính xác và kịp thời giúp các bên liên quan có cơ sở để xây dựng chiến lược và hành động chung.
Xây dựng cơ sở dữ liệu môi trường tập trung: Hệ thống dữ liệu về chất lượng không khí, nước, đất, mức phát thải khí nhà kính, năng lượng tái tạo… cần được thu thập và cập nhật thường xuyên. Đây là nền tảng để chính phủ, doanh nghiệp và cộng đồng đưa ra quyết định đúng đắn trong phát triển xanh.
Ứng dụng công nghệ số: Trí tuệ nhân tạo (AI), Internet vạn vật (IoT), dữ liệu lớn (Big Data) và công nghệ chuỗi khối (Blockchain) có thể giúp theo dõi, dự báo và minh bạch hóa các chỉ số môi trường. Ví dụ, cảm biến IoT gắn trên sông hồ có thể cung cấp dữ liệu thời gian thực về chất lượng nước, từ đó thúc đẩy hợp tác trong quản lý tài nguyên nước xuyên biên giới.
Mạng lưới kết nối thông tin quốc tế: Thông qua các diễn đàn, nền tảng trực tuyến, các quốc gia có thể chia sẻ báo cáo, công nghệ và sáng kiến xanh. Việc đồng bộ hóa dữ liệu theo chuẩn quốc tế còn giúp thúc đẩy thương mại bền vững, ví dụ như chứng nhận carbon hay truy xuất nguồn gốc nông sản sạch.
Chương trình thu hút đầu tư và kết nối hợp tác quốc tế
Để hiện thực hóa mục tiêu tăng trưởng xanh, dòng vốn đầu tư đóng vai trò vô cùng quan trọng. Các chương trình, chính sách thu hút đầu tư cần gắn liền với yếu tố bền vững và thân thiện với môi trường. Ưu tiên các dự án xanh: Chính phủ các quốc gia có thể ban hành chính sách ưu đãi thuế, tín dụng xanh, quỹ hỗ trợ nghiên cứu và phát triển cho các dự án năng lượng tái tạo, giao thông xanh, kinh tế tuần hoàn. Đây là cách để định hướng dòng vốn vào các ngành công nghiệp ít phát thải và bền vững.
Hợp tác công – tư (PPP): Sự phối hợp giữa nhà nước và doanh nghiệp giúp triển khai hiệu quả các dự án hạ tầng xanh như nhà máy xử lý nước thải, điện gió, điện mặt trời, giao thông công cộng sạch. Các mô hình PPP không chỉ huy động được vốn lớn mà còn tạo ra sự chia sẻ rủi ro hợp lý.
Kết nối doanh nghiệp quốc tế: Thông qua hội chợ thương mại xanh, diễn đàn đầu tư bền vững, các doanh nghiệp có thể tìm kiếm đối tác chiến lược, chuyển giao công nghệ và mở rộng thị trường. Nhiều tập đoàn toàn cầu hiện nay đang tìm kiếm địa điểm đầu tư xanh tại các quốc gia đang phát triển – nơi có tiềm năng về năng lượng tái tạo và nguồn nhân lực trẻ.
Tham gia các cam kết quốc tế: Hiệp định Paris về biến đổi khí hậu, các mục tiêu phát triển bền vững (SDGs) của Liên Hợp Quốc hay cam kết Net Zero 2050… là khuôn khổ để các quốc gia đồng bộ chính sách, tạo niềm tin cho nhà đầu tư khi tham gia các dự án xanh.
Quan hệ kết nghĩa và thúc đẩy hợp tác
Bên cạnh hệ thống dữ liệu và dòng vốn đầu tư, việc thiết lập quan hệ kết nghĩa và hợp tác xanh giữa các địa phương, thành phố, tổ chức và cộng đồng đóng vai trò vô cùng quan trọng.
Kết nghĩa giữa các địa phương: Nhiều thành phố trên thế giới đã thiết lập quan hệ kết nghĩa để chia sẻ kinh nghiệm quản lý đô thị xanh, xử lý chất thải, phát triển giao thông công cộng bền vững. Việc học hỏi lẫn nhau giúp tiết kiệm chi phí thử nghiệm và rút ngắn thời gian triển khai các mô hình hiệu quả.
Hợp tác giữa các viện nghiên cứu và trường đại học: Khoa học công nghệ là chìa khóa cho đổi mới xanh. Các chương trình trao đổi học giả, sinh viên, dự án nghiên cứu chung sẽ giúp lan tỏa tri thức, sáng tạo công nghệ mới và nâng cao năng lực nghiên cứu của từng quốc gia.
Kết nối cộng đồng và tổ chức xã hội: Các tổ chức phi chính phủ (NGO), hiệp hội doanh nghiệp xanh, cộng đồng khởi nghiệp sáng tạo đóng vai trò quan trọng trong việc thúc đẩy các sáng kiến từ cơ sở. Những mạng lưới này tạo ra áp lực xã hội, thúc đẩy chính sách công, đồng thời mang lại các giải pháp thực tiễn từ cộng đồng. Ngoại giao nhân dân và hợp tác văn hóa xanh: Các hoạt động giao lưu văn hóa, nghệ thuật, du lịch sinh thái… góp phần lan tỏa tinh thần sống xanh, tạo sự đồng cảm và thúc đẩy hợp tác quốc tế một cách mềm dẻo nhưng hiệu quả.
Thúc đẩy hợp tác đa chiều hướng tới tương lai bền vững
Kết nối và hợp tác xanh không chỉ là câu chuyện của chính phủ hay doanh nghiệp, mà là nỗ lực chung của toàn xã hội. Để đạt được điều này, cần chú trọng: Xây dựng niềm tin và minh bạch: Sự tin tưởng giữa các bên là yếu tố quyết định cho hợp tác dài hạn. Minh bạch dữ liệu, trách nhiệm giải trình và cơ chế giám sát độc lập sẽ giúp củng cố niềm tin này.
Đa dạng hóa hình thức hợp tác: Từ song phương, đa phương đến mạng lưới khu vực và toàn cầu. Việc tham gia nhiều tầng nấc hợp tác giúp mỗi quốc gia, địa phương có thêm cơ hội học hỏi và tiếp cận nguồn lực. Thúc đẩy sáng tạo và chuyển giao công nghệ: Công nghệ xanh liên tục thay đổi. Do đó, hợp tác quốc tế trong nghiên cứu và chuyển giao công nghệ sẽ giúp các quốc gia bắt kịp xu thế, tránh bị tụt hậu.
Đặt con người làm trung tâm: Cuối cùng, phát triển xanh phải hướng tới chất lượng cuộc sống của người dân. Mọi chính sách và hợp tác cần gắn liền với lợi ích cộng đồng, đảm bảo công bằng xã hội và không để ai bị bỏ lại phía sau.
Kết nối và hợp tác xanh chính là chiếc cầu nối để nhân loại vượt qua những thách thức về biến đổi khí hậu và tiến tới một tương lai bền vững. Từ việc xây dựng hệ thống dữ liệu thông minh, thúc đẩy dòng vốn đầu tư xanh, đến việc phát triển quan hệ kết nghĩa và hợp tác toàn diện, tất cả đều cần được triển khai đồng bộ và kiên trì. Chỉ khi có sự chung tay của cả cộng đồng quốc tế, chúng ta mới có thể kiến tạo một thế giới xanh – nơi kinh tế phát triển hài hòa với môi trường và con người được sống trong không gian lành mạnh, an toàn và hạnh phúc./.
