Từ đầu năm 2026, chính sách thuế đối với hộ kinh doanh sẽ bước sang một giai đoạn hoàn toàn mới khi thuế khoán chính thức chấm dứt. Thay vào đó, hộ kinh doanh phải kê khai và nộp thuế dựa trên doanh thu thực tế. Sự thay đổi này không chỉ nhằm minh bạch nghĩa vụ thuế, mà còn hướng đến việc tạo điều kiện để các hộ kinh doanh trưởng thành, từng bước chuyển lên mô hình doanh nghiệp.
Theo Đề án chuyển đổi quản lý thuế được Bộ Tài chính phê duyệt tại Quyết định 3389/QĐ-BTC, ngay từ năm 2025, ngành Thuế sẽ huy động nguồn lực hỗ trợ trực tiếp tại cơ sở, đồng hành với hộ kinh doanh trong toàn bộ quá trình làm quen với phương pháp kê khai mới. Các tổ công tác chuyên trách được thành lập, gồm những cán bộ am hiểu nghiệp vụ và thành thạo công nghệ, có nhiệm vụ hướng dẫn từ những thao tác ban đầu như kê khai thuế, cài đặt phần mềm hóa đơn, kế toán cho đến việc giải đáp vướng mắc ngay tại điểm kinh doanh. Nhiều chợ, tuyến phố thương mại sẽ bố trí bàn hỗ trợ để lực lượng thuế tiếp cận rộng hơn với người nộp thuế.
Song song đó, ngành Thuế đẩy mạnh các kênh hỗ trợ đa dạng như tổng đài 24/7, chatbot, cùng các chương trình thiết kế riêng cho từng nhóm hộ kinh doanh. Việc hướng dẫn sử dụng hóa đơn điện tử từ máy tính tiền tiếp tục là trọng tâm trong chiến dịch truyền thông, giúp hộ kinh doanh từng bước hoạt động theo chuẩn mới.
Không chỉ hỗ trợ kỹ thuật, cơ quan thuế còn đề xuất loạt biện pháp tạo động lực chuyển đổi lên doanh nghiệp. Các hộ mới thành lập có thể được tiếp cận tín dụng ưu đãi, được ưu tiên bố trí mặt bằng tại chợ, trung tâm thương mại; đồng thời có cơ hội được vinh danh tại các sự kiện của ngành Thuế nếu đóng góp tích cực cho ngân sách. Mục tiêu là tạo môi trường để hộ kinh doanh tự nguyện chuyển đổi mà không cảm thấy bị áp lực về thủ tục hay chi phí tuân thủ.
Để quản lý phù hợp hơn, cơ quan thuế dự kiến phân loại hộ kinh doanh theo quy mô. Nhóm có doanh thu dưới 200 triệu đồng/năm tiếp tục được miễn thuế, nhưng vẫn được khuyến khích cập nhật thông tin định kỳ để bảo đảm dữ liệu chính xác. Nhóm doanh thu từ 200 triệu đến dưới 1 tỷ đồng sẽ được hướng dẫn áp dụng phương pháp kê khai đơn giản. Những hộ có doanh thu từ 1 tỷ đồng trở lên phải sử dụng hóa đơn điện tử bắt buộc và thực hiện kê khai doanh thu - chi phí nhằm tiệm cận mô hình doanh nghiệp. Riêng với các hộ quy mô lớn, doanh thu từ 3 tỷ đồng trở lên, ngành Thuế sẽ thúc đẩy chuyển đổi lên doanh nghiệp bằng chính sách khuyến khích chuyên biệt.
Lợi ích của việc chấm dứt thuế khoán cũng được giới chuyên môn nhìn nhận tích cực. Bà Nguyễn Thị Thu Hà, Chánh Văn phòng Hội Tư vấn thuế Việt Nam, cho rằng việc áp dụng cùng một chuẩn mực pháp lý cho tất cả hộ kinh doanh sẽ xoá bỏ tình trạng “vùng xám”, đồng thời giúp nâng cao uy tín để hộ kinh doanh dễ tiếp cận vốn và mở rộng hợp tác.
Hà Nội hiện là địa phương đi đầu với nhiều chiến dịch quy mô lớn nhằm hỗ trợ hộ kinh doanh chuyển đổi. Theo ông Vũ Mạnh Cường, Trưởng Cục Thuế TP Hà Nội, đơn vị đang triển khai loạt chương trình theo tinh thần “6 rõ”, bảo đảm xuyên suốt từ thành phố tới cơ sở. Các chiến dịch như “45 ngày đêm chuyển đổi số”, “90 ngày làm sạch dữ liệu” hay “60 ngày cao điểm chuyển đổi từ thuế khoán sang kê khai” đã góp phần đồng bộ dữ liệu và thúc đẩy hộ kinh doanh tiếp cận mô hình mới.
7 nhóm giải pháp trọng tâm cũng được đưa ra, từ tư vấn pháp lý miễn phí, cung cấp phần mềm hỗ trợ, khảo sát nhu cầu từng hộ đến mô hình “1 cán bộ - 1 nhóm hộ kinh doanh”. Nhờ đó, đến nay đã có hàng chục nghìn hộ và cá nhân kinh doanh chủ động tham gia lộ trình chuyển đổi, đặt nền móng cho quá trình phát triển minh bạch và bền vững hơn trong tương lai.
