Hà Nội dồn lực hoàn thiện hạ tầng sạc và bãi đỗ trước khi siết xe máy xăng

Trong lộ trình tiến tới hạn chế xe máy chạy xăng, Hà Nội đang cấp tốc chuẩn bị cả cơ chế hỗ trợ lẫn hạ tầng phục vụ giao thông xanh. Việc chuyển đổi này tác động trực tiếp đến hàng triệu người dân, vì vậy thành phố yêu cầu mọi bước đi phải được nghiên cứu kỹ, triển khai đồng bộ và bảo đảm an toàn hạ tầng đô thị.

Tại tọa đàm “Hà Nội cấm xe xăng theo giờ: Tính toán nào cho hạ tầng và sinh kế” chiều 9/12, đại diện Sở Xây dựng nhận định việc xây dựng vùng phát thải thấp gắn liền với hai bài toán lớn nhất của đô thị: ùn tắc giao thông kéo dài và ô nhiễm không khí gia tăng. Những bất cập này đang ảnh hưởng đáng kể tới chất lượng sống và sự phát triển kinh tế - xã hội, do đó Nghị quyết 57/2025 yêu cầu thành phố triển khai lộ trình một cách bài bản, có tính toán.

Trong nhóm giải pháp trọng tâm, chính sách hỗ trợ người dân chuyển sang phương tiện sử dụng năng lượng sạch được đặt lên hàng đầu. Dự thảo đang xây dựng đề xuất mức hỗ trợ 20% giá trị xe máy điện, tối đa 5 triệu đồng với đa số người dân; riêng hộ nghèo có thể được trợ giá tới 100% (tối đa 20 triệu đồng) và hộ cận nghèo 80% (tối đa 15 triệu đồng). Thành phố cũng dự kiến giảm thêm gánh nặng chi phí bằng việc hỗ trợ 30% lãi vay trong 12 tháng khi mua trả góp, cùng 50% lệ phí đăng ký; hai nhóm hộ nghèo và cận nghèo được miễn hoàn toàn các khoản này.

Bên cạnh hỗ trợ mua xe, Hà Nội dự tính ưu đãi mạnh cho phương tiện xanh thông qua giảm giá trông giữ, miễn phí sử dụng lòng đường, hè phố tối đa 5 năm cho đơn vị vận hành xe máy và xe đạp điện công cộng. Thành phố còn mở rộng chính sách miễn vé phương tiện công cộng cho học sinh, sinh viên và công nhân khu công nghiệp để khuyến khích chuyển dịch sang giao thông bền vững.

Về hạ tầng, chính quyền đang nghiên cứu cơ chế hỗ trợ đầu tư trạm sạc và trạm tiếp năng lượng sạch, bao gồm gói hỗ trợ 30% lãi vay, 50% chi phí giải phóng mặt bằng và miễn tiền thuê đất trong 5 năm đầu. Theo quy hoạch, tối thiểu 15% số chỗ đỗ tại các bãi xe quanh vành đai 3 phải có trạm sạc trước năm 2030, còn các công trình xây mới sẽ phải dành ít nhất 30% vị trí đỗ tích hợp trạm sạc chung, không độc quyền theo hãng.

Để triển khai giai đoạn đầu, Hà Nội đã khảo sát 110 điểm có thể xây trạm sạc tập trung từ vành đai 3 trở vào, đồng thời nghiên cứu mô hình đổi pin cho xe điện hai bánh. Song song, Sở Xây dựng thúc đẩy phát triển xe buýt điện mini tại khu vực phố cổ, phố cũ và mở rộng hệ thống phương tiện chia sẻ. Đến đầu tháng 12/2025, đã có thêm 500 xe đạp điện được đưa vào vận hành, hướng tới mục tiêu đạt 5.000 xe trước tháng 7/2026.

Một vấn đề đáng chú ý là bố trí trụ sạc trong các chung cư cao tầng. Sở Xây dựng cho biết việc này thuộc thẩm quyền xử lý của UBND xã, phường. Trước mắt, địa phương cần phối hợp ban quản trị tòa nhà để phân khu đỗ xe điện riêng biệt, bố trí điểm sạc bảo đảm an toàn phòng cháy, chữa cháy.

Theo thống kê, Hà Nội hiện có hơn 8 triệu phương tiện, bao gồm khoảng 6,9 triệu xe máy và hơn 1,2 triệu xe từ tỉnh khác thường xuyên lưu thông. Với tỷ lệ phát thải từ giao thông chiếm đến 58 - 74% tổng ô nhiễm không khí, việc hình thành vùng phát thải thấp trở thành yêu cầu cấp thiết. Nghị quyết dự kiến có hiệu lực từ tháng 7/2026, đánh dấu bước chuyển quan trọng trong nỗ lực cải thiện môi trường và tái cấu trúc giao thông đô thị của Thủ đô.