Ủy ban Thường vụ Quốc hội đã chính thức thông qua Nghị quyết về mức thuế bảo vệ môi trường áp dụng cho xăng, dầu và mỡ nhờn trong năm 2026. Theo tính toán của Bộ Tài chính, chính sách này có thể khiến ngân sách nhà nước giảm thu khoảng 44.699 tỷ đồng, trong đó riêng khoản thu từ thuế bảo vệ môi trường sụt giảm hơn 41.000 tỷ đồng. Tuy nhiên, đây được xem là giải pháp quan trọng nhằm hỗ trợ sản xuất, kiềm chế lạm phát và ổn định thị trường trong bối cảnh nền kinh tế còn nhiều thách thức.
Thứ trưởng Bộ Tài chính Nguyễn Đức Chi cho biết, việc ban hành Nghị quyết lần này nhằm thực hiện chủ trương, định hướng lớn của Đảng và Quốc hội về phục hồi và phát triển kinh tế - xã hội. Chính sách mới được kỳ vọng không chỉ giúp doanh nghiệp giảm chi phí đầu vào, mà còn tăng khả năng tự chủ, năng suất và sức cạnh tranh của nền kinh tế. Về dài hạn, đây là bước đệm hướng đến mục tiêu tăng trưởng bền vững, tạo nền tảng cho giai đoạn phát triển 2026 - 2030.
Đối với nhiên liệu bay, Bộ Tài chính đánh giá việc giảm thuế trong giai đoạn trước đã mang lại hiệu quả tích cực, giúp ngành hàng không giảm chi phí và vượt qua giai đoạn khó khăn do đại dịch Covid-19 cũng như suy thoái toàn cầu. Dù vậy, trong bối cảnh thị trường hàng không đã gần như phục hồi hoàn toàn, việc điều chỉnh thuế trở lại mức hợp lý là cần thiết để đảm bảo công bằng giữa các loại hình vận tải. Chính phủ vì thế đề xuất áp dụng mức thuế 1.500 đồng/lít cho nhiên liệu bay trong năm tới.
Theo dự kiến, sản lượng tiêu thụ xăng dầu năm 2026 tương đương năm 2025. Với mức thuế mới, tổng thu ngân sách sẽ giảm khoảng 44.699 tỷ đồng so với quy định tại Nghị quyết số 579 năm 2018. Dù vậy, Thứ trưởng Nguyễn Đức Chi khẳng định, việc giảm thuế lần này là “khoản đầu tư” cần thiết cho nền kinh tế, nhằm duy trì ổn định giá cả, hỗ trợ người dân và doanh nghiệp phục hồi sau giai đoạn đầy biến động.
Trong báo cáo thẩm tra, Ủy ban Kinh tế và Tài chính nhất trí với đề xuất của Chính phủ, đồng thời lưu ý cần tăng cường công tác quản lý thu, chống thất thu và chuyển giá, cũng như kiểm soát chặt chẽ chi ngân sách để đảm bảo cân đối. Một số ý kiến cho rằng việc giảm thuế kéo dài đã giúp giảm gánh nặng chi phí trong ngắn hạn, nhưng cần có lộ trình điều chỉnh tăng dần để quay lại mức thuế của Nghị quyết 579/2018, phù hợp với cam kết quốc tế về bảo vệ môi trường và chống biến đổi khí hậu.
Riêng với ngành hàng không, nhiều đại biểu cho rằng dù đã có lãi trong nửa đầu năm 2025, nhưng tổng lỗ lũy kế vẫn còn lớn do ảnh hưởng kéo dài của dịch bệnh. Do đó, việc tăng thuế nhiên liệu bay có thể khiến giá vé tăng, ảnh hưởng đến người dân và chỉ số giá tiêu dùng. Một số ý kiến đề nghị tiếp tục duy trì chính sách hỗ trợ với nhiên liệu bay ít nhất thêm một năm để tạo điều kiện cho doanh nghiệp phục hồi bền vững.
Theo Nghị quyết được thông qua, mức thuế bảo vệ môi trường mới sẽ được áp dụng từ ngày 1/1/2026 đến hết ngày 31/12/2026. Từ năm 2027, các mức thuế sẽ quay lại theo quy định tại Nghị quyết 579/2018/UBTVQH14. Cụ thể, thuế đối với xăng (trừ etanol) là 2.000 đồng/lít; dầu diesel, dầu mazut, dầu nhờn 1.000 đồng/lít; dầu hỏa 600 đồng/lít; và mỡ nhờn 1.000 đồng/kg.
Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Đức Hải nhấn mạnh, việc giảm thuế lần này phải gắn với yêu cầu điều hành thu - chi hợp lý, bảo đảm cân đối ngân sách và giữ ổn định kinh tế vĩ mô. Chính phủ được giao nhiệm vụ tiếp tục rà soát cơ cấu giá xăng dầu, nâng cao năng lực dự trữ quốc gia, sử dụng hiệu quả Quỹ bình ổn giá, đồng thời điều hành giá bám sát diễn biến thị trường thế giới nhưng vẫn đảm bảo lợi ích của người dân và doanh nghiệp.
Kết thúc phiên họp, toàn bộ thành viên Ủy ban Thường vụ Quốc hội có mặt đã thống nhất thông qua Nghị quyết, mở đường cho chính sách giảm thuế bảo vệ môi trường đối với xăng dầu, một bước đi được kỳ vọng góp phần quan trọng trong việc hỗ trợ nền kinh tế Việt Nam ổn định và tăng tốc trong giai đoạn tới.
